Logo Joop
De opiniesite van BNNVARA met actueel nieuws en uitgesproken meningen

Eigen schuld, dikke bult?

  •  
26-11-2009
  •  
leestijd 2 minuten
  •  
360 keer bekeken
  •  
BNNVARA fallback image
Als je beweert dat de mens geen vrije wil heeft en het dus niet kan helpen dat hij opgroeit als een crimineel, een werkloze, een analfabeet, een professor, een ondernemer of een Leger des Heilsoldaat, fronst bijna iedereen zijn wenkbrauwen.
We zien ons zelf nu eenmaal graag als unieke wezens die, anders dan dieren, een beredeneerde keuze kunnen maken. Vandaag hebben we geen trek in biefstuk: we kiezen voor een visje. Mensen die er tegen op zien om de dag door te komen, noemen we ‘luie flikkers’. Zij kiezen er immers voor om in bed te blijven. Jongeren die op het verkeerde pad zijn geraakt, willen we steeds zwaarder straffen, desnoods via het strafrecht voor volwassenen. Dat zal ze leren, die rotjongens, om niet voor rottigheid te kiezen.
Is dat zo? Kiezen ze daarvoor en leren ze van straf? Professor Dick Swaab, neurobioloog vertelt in het tv programma ‘Eigen Schuld, Dikke Bult’ dat de belangrijkste hersenfuncties van een kind al in de baarmoeder van de moeder zijn gevormd en dat zijn karakter in de eerste maanden en jaren wordt afgerond. Twintig jaar later is in het brein van een verkrachter de beslissing om een vrouw aan te randen al genomen voordat hij zich daarvan bewust is.
Tussen impuls en bewustzijn zit meer dan een seconde vertraging. Het ontbreekt de verkrachter in de hersenen, in de frontale cortex om precies te zijn, aan een rem om zijn primitieve lusten een halt toe te roepen. Hij kan die keuze niet maken. Dat betekent niet dat hij de verantwoordelijkheid voor zijn daden ontloopt. Hij zal worden vastgezet om te voorkomen dat hij weer een vrouw van de fiets sleurt, maar de kans op herhaling is immens groot. We zullen hem steeds naar de gevangenis zien terugkeren, de staat beschermt gelukkig de vrouwen. De illusie dat de verkrachter iets valt te leren, is bij de meeste criminologen afwezig. De overheid moet de crimineel vast zetten, desnoods levenslang maar hem in de gevangenis wel een menswaardig bestaan bieden.
Iets dergelijks geldt ook voor het arbeidsproces. Minder begaafde mensen kunnen geen hoge opleiding volgen. Een klein deel van hen valt definitief buiten het arbeidsproces en na jaren van isolement zijn ze te murw om waar dan ook aan deel te nemen. Ze kunnen het niet helpen maar ze worden op hun uitkering gekort want iedereen moet aan de prestatiemaatschappij deelnemen. Niet goedschiks dan kwaadschiks. De gedachte dat een overheid er ook is om deze mensen een zinvol bestaan te bieden in plaats van op te jagen, verliest aan populariteit.
Als iets duidelijk wordt in Eigen Schuld, Dikke Bult is het dat we, dank zij de hersenwetenschap, heel wat vraagtekens kunnen zetten bij onze vooroordelen.
Paul Witteman presenteert het programma Eigen schuld, dikke bult op 27 november om 20.50 uur op Nederland 2.

Meer over:

politiek, opinie
Delen:

Praat mee

onze spelregels.

avatar
0/1500
Bedankt voor je reactie! De redactie controleert of je bericht voldoet aan de spelregels. Het kan even duren voordat het zichtbaar is.