Eeuwige student

Dit keer was het in een master politicologie (eerder al studeerde ik af in internationaal recht aan de Universiteit van Amsterdam en in mensenrechten en ‘international governance’ aan Columbia University in New York). Hartstikke mooi natuurlijk, maar ik ben me er tegelijk van bewust dat dit een enorme luxe is. Acht jaar heb ik gestudeerd, en dat alles voor de schappelijke prijs van 1600 euro per jaar. Daarnaast kreeg ik ook nog eens vier jaar gratis geld van de overheid – de studiefinanciering à 250 euro per maand.

Deze luxe is niet langer weggelegd voor de huidige generatie studenten. Eén studie mag je doen, maar als je aan een tweede studie begint moet je fors gaan betalen. Dat geldt voor zowel universitaire studenten die een extra master willen, als voor studenten van de hogeschool die na het HBO nog een jaar op de universiteit willen rondlopen. De UvA hanteert een bedrag van 6000 euro per jaar. Doe je als excellente of gretige student dus een extra master, dan kost dat 12.000 of 18.000 euro (pre-master plus de 1- dan wel 2-jarige master zelf). Das best een hoop geld.

Na een jaar op een Ivy League universiteit te hebben rondgelopen, weet ik wat dergelijke bedragen betekenen voor het soort studenten dat gaat studeren. Eén jaar aan Columbia University was 50.000 dollar, en eenzelfde bedrag ben je per jaar kwijt voor levensonderhoud in New York. Een ton, voor één jaar. Dat is niet op te hoesten door gewone mensen. Dus ofwel stort je je in een enorme lening (die je van je leven niet meer afbetaald krijgt, tenzij je snelle advocaat op Wall Street wordt – chances of that happening zijn niet zo groot meer), ofwel je gaat niet studeren. Het was pijnlijk opvallend dat op Columbia het overgrote deel van de studenten wit was, terwijl de campus bijna midden in Harlem staat. Jongeren uit arme families krijgen soms een beurs, maar dat zijn enkel de uitzonderingen die de regel bevestigen.

Moeten we dat in Nederland ook willen? (Dat was een retorische vraag.) Daarom is het goed dat het collegegeld laag blijft, óók voor je tweede of derde studie. Het is namelijk (1) maar een zeer klein deel van de studenten die zich verder willen verdiepen (en daarom kost het niet zoveel extra), (2) is het ( bijna altijd ) zeer voordelig voor de Nederlandse samenleving dat er veel – zeer – hoogopgeleide individuen in rondwandelen, en (3) straf je met het ophogen van het collegegeld voor een extra studie nu net de verkeerde studenten.

Ik ben helemaal niet tegen alle maatregelen om studenten te stimuleren sneller te studeren (waarom zou je bijvoorbeeld 3 jaar voorzitter van de jongerenorganisatie van de VVD moeten zijn op kosten van de Nederlandse belastingbetaler?). Intakegesprekken, selecteren voor masters, minder herkansingen, verplichte actieve deelname aan colleges: ik heb wel wat geleerd in de VS. Maar het financieel onmogelijk maken voor bepaalde groepen studenten om zich intellectueel te ontwikkelen, dat is onsociaal, onlogisch en oneerlijk.