'Eenzaamheid net zo gevaarlijk als roken'

Eenzaamheid is net zo funest voor de gezondheid als het roken van vijftien sigaretten per dag. Daarvoor waarschuwt de Amerikaanse arts Vivek Murthy, als “surgeon general” de hoogste medisch functionaris van het land. Volgens hem is eenzaamheid een epidemie in de VS.

Murthy adviseert sociale isolatie net zo serieus te behandelen als bijvoorbeeld obesitas of drugsmisbruik. Hij waarschuwt dat eenzaamheid voorkomt bij bijna de helft van alle Amerikanen, uit alle lagen van de bevolking.

Eenzaamheid zou het risico op vroegtijdig overlijden met bijna 30 procent verhogen doordat het gezondheidsproblemen veroorzaakt zoals diabetes, hartaanvallen, slapeloosheid en dementie. Gebrek aan sociale contacten wordt volgens Murthy’s rapport ook in verband gebracht met lagere academische prestaties en slechtere prestaties op het werk.

Het probleem van eenzaamheid is verergerd door de Covid-pandemie, waardoor veel mensen hun sociale kringen hebben verkleind. Een onderzoek dat in het rapport wordt aangehaald, vermeld een afname van gemiddeld 16 procent in de grootte van het sociale netwerk van deelnemers tussen juni 2019 en juni 2020. Het hardst geraakt zijn jongeren tussen de 15 en 24 jaar, zij zagen in de onderzochte periode hun sociale contacten met maar liefst 70 procent afnemen.

Murthy roept op tot een collectieve inspanning om "het sociale weefsel van de natie te herstellen" en om "eenzaamheid te destigmatiseren en de culturele en beleidsmatige reactie erop te veranderen":

“We weten dat eenzaamheid een veelvoorkomend gevoel is dat veel mensen ervaren. Het is als honger of dorst hebben. Het is een signaal dat het lichaam ons geeft als er iets ontbreekt dat we nodig hebben om te overleven. Miljoenen mensen in Amerika worstelen in de schaduw, en dat klopt niet. Daarom heb ik dit rapport uitgebracht om het gordijn opzij te schuiven en de worsteling te laten zien die te veel mensen ervaren.”

Volgens Murthy moeten werkgevers, scholen, technologiebedrijven, gemeenschapsorganisaties, ouders en anderen veranderingen door te voeren die de verbondenheid tussen mensen vergroot. Hij adviseert mensen die zich eenzaam voelen om lid te worden van verenigingen en hun telefoon neer te leggen als ze bijpraten met vrienden, en werkgevers om beter na te denken over hun thuiswerkbeleid. Ook vindt de arts dat er trainingen moeten worden ontwikkeld voor artsen zodat zij de signalen van eenzaamheid en de daaruit voortkomende gezondheidsproblemen sneller herkennen.

Uit cijfers van het CBS bleek eind vorig jaar dat in 2021 zo'n 11 procent van de Nederlanders van 15 jaar of ouder zich sterk eenzaam voelde. Dat zijn er meer dan twee jaar eerder (9 procent). Nog eens 32 procent zei enigszins eenzaam te zijn. Alleenstaanden en alleenstaande ouders voelden zich het vaakst eenzaam. In 2021 gaven jongeren van 15 tot 25 jaar het vaakst aan zich sterk emotioneel eenzaam te voelen..