Logo Joop
De opiniesite van BNNVARA met actueel nieuws en uitgesproken meningen

‘Een wedergeboorte van de Europese droom’

  •  
06-04-2020
  •  
leestijd 6 minuten
  •  
63 keer bekeken
  •  
conte

© cc-foto: ΝΕΑ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

Lees de brief van de Italiaanse premier aan Europa - een oefening in empathie
Giuseppe Conte is premier van Italië. Hij is partijloos en geen beroepspoliticus – maar was hoogleraar rechtsgeleerdheid en werd in 2018 naar Rome geroepen, toen de Italiaanse politieke situatie weer eens heel ingewikkeld was. Zijn bijnaam: l’avvocato del popolo – de advocaat van het volk.
Hij schrijft een brief aan Ursula von der Leyen  (vertaling onderaan dit stuk), de voorzitter van de Europese Commissie. De brief is een reactie op een artikel dat zij publiceerde in la Repubblica – waarmee ze de Italianen een hart onder de riem wilde steken. Haar boodschap: ‘het land dat het hardst is getroffen, Italië, is voor ons allemaal de grootste inspiratiebron geworden’.
Conte’s brief is voor de niet-Italiaanse lezer een oefening in empathie – helpt je om het Zuid-Europese perspectief op de corona-crisis te begrijpen. In sommige kringen is het beeld van Italië heel eenvoudig: te veel overheidsuitgaven, te hoge tekorten, die de Italianen heel graag afwentelen op Europa – en de corona-crisis is een mooie kans om dat opnieuw te proberen.
Je kunt ook anders naar Italië kijken – als een lid van onze Europese familie, dat keihard werd getroffen door corona, als eerste EU lidstaat. Daardoor waren wij gewaarschuwd en konden we eerder op het virus anticiperen. Een familielid dat de ernst van de crisis misschien wel beter doorgrondt dan wij en de familie daarvoor waarschuwt – dat is wat Conte doet en de oefening in empathie is, dat je je voor dat perspectief gevoelig laat maken.
De brief spreekt voor zich – maar toch een paar korte annotaties.
Opvallend is dat corona voor Conte een heel diepe crisis is, die het weefsel van de samenleving zal aantasten. Europa zal straks een tijdperk van wederopbouw ingaan, vergelijkbaar met de wederopbouw na een oorlog. Wij horen vaak dat er een economische recessie aankomt – en dat klinkt allemaal nog wel overkomelijk, maar voor Conte is gaat de crisis veel dieper, dreigt ze de samenleving uiteen te scheuren.
Die diepe crisis en wederopbouw betekent dat het handboek economie niet de goede of niet de enige gids kan zijn. We staan op een keerpunt in de geschiedenis, het is een historisch moment – en de te maken keuzes vergen meer dan economische kosten/baten-afwegingen.
Opmerkelijk ook: Conte zet de EU in het frame van de drie grote globale machtsblokken. Een van die machtsblokken – de VS – voert een enorme financiële reddingsoperatie uit. Als Europa niet iets soortgelijks doet, zal het de concurrentieslag met de VS verliezen. Conte wil een giga-financiële injectie in de EU en dat is is niet alleen een interne kwestie, het is cruciaal voor de externe positionering van de EU.
We moeten de kracht van de EU als geheel mobiliseren. Business as usual binnen de EU is geen optie. Als we vervallen in de bestaande reflexen (denk aan de reactie van Nederland op de Italiaanse ideeën), dan valt de EU om. De keuzes die Europa in 2020 maakt, zullen bepalend zijn voor het lot van Europa. De kernbelangen van onder andere Nederland zijn dat de EU lidstaten nooit gedwongen mogen worden elkaars schuld te financieren. Conte geeft aan dat hij dat belang erkent – en daar op geen enkele manier op uit is. Hij erkent de legitimiteit van die kernbelangen.
Tenslotte valt de soms prachtige taal van Conte op. Een Italiaan en een jurist – dat zijn twee garanties voor mooi taalgebruik. ‘We schrijven geen handboek economie’, houdt hij Merkel voor, ‘we schrijven geschiedenis.’ De brief heeft ook een aantal van dit soort passages.
Natuurlijk, het schrijven van een brief is vele malen eenvoudiger dan het maken van beleid. Maar bij het maken van beleid, doet je mindset er ook toe – is EU beleid een win-lose spel, of geldt ook in de EU: we’re in it together?
Beste Ursula,
Ik waardeer het gevoel van verbondenheid, dat je inspireerde tot de woorden waarmee je je gisteren tot ons wendde – in het bijzonder tot ons medisch personeel, dat met opofferingsgezindheid, verantwoordelijkheidsbesef en een diepe toewijding deze crisis het hoofd biedt. Je woorden zijn het bewijs dat de vastberadenheid van de Italianen ieders geweten heeft geraakt, over nationale grenzen heen.
Ze confronteren ons met de belangrijkste vraag voor deze tijd: wat is Europa bereid te doen, niet voor Italië, maar voor zichzelf?
De afgelopen dagen heb ik er vaak aan herinnerd dat deze crisis een uitzonderlijke reactie vereist – omdat deze crisis ons gemeenschappelijke Europese huis in gevaar kan brengen. We hebben geen keus. We worden geroepen om een ​​kwaliteitssprong te maken, die laat zien dat we echt een unie zijn – een politieke en sociale unie, meer nog dan een economische unie.
Italië weet dat we het recept om deze grote uitdaging het hoofd te bieden, niet alleen in economische handboeken vinden. We moeten deze pagina van de geschiedenis schrijven, met de inkt van de solidariteit. De solidariteit van landen die schulden aangaan, om zich te verdedigen tegen een kwaad waaraan ze zich niet schuldig hebben gemaakt. Om hun samenlevingen te beschermen. Om hun mensen te beschermen, vooral de meest kwetsbaren. Om hun economische en sociale structuur te behouden. Je herinnert je: die Europese solidariteit was er in de eerste dagen van deze crisis niet – en nu is er geen tijd meer te verliezen.
We verwelkomen het voorstel van de Europese Commissie om via een fonds van € 100 miljard de kosten van tijdelijke werkloosheid te dragen, waarmee de regeringen van de lidstaten worden geconfronteerd. Het is een positief initiatief, aangezien hiermee Europese obligaties kunnen worden uitgegeven voor een maximumbedrag van 100 miljard euro, met staatsgaranties van ongeveer 25 miljard euro.
Maar er zijn veel meer middelen nodig om onze gezondheidsstelsels te ondersteunen, om in korte tijd liquiditeit te garanderen aan honderdduizenden kleine en middelgrote ondernemingen, om de werkgelegenheid en inkomens van zelfstandigen veilig te stellen. En dit geldt echt niet alleen voor Italië. Daarom moeten we verder gaan.
Andere internationale spelers, zoals de Verenigde Staten, doen ongekende financiële injecties. Wij – Italianen en Europeanen – kunnen het ons niet veroorloven om onze economieën onvoldoende te herstellen en om vervolgens ook nog eens de wereldwijde concurrentieslag te verliezen.
Wanneer je een oorlog voert, heb je de verplichting om alles te doen om die oorlog te winnen – en om daarna alle middelen in te zetten die nodig zijn voor de wederopbouw. In dit verband heb ik de afgelopen dagen het voorstel voor een Europees herstel- en herinvesteringsplan gelanceerd. Het is een moedig en ambitieus project dat gedeelde financiële steun vereist en daarom innovatieve instrumenten nodig heeft – zoals Europese herstelobligaties: Europese staatsobligaties ter financiering van de zware inspanningen die Europa zal moeten leveren om haar sociale en economische weefsel te herstellen. Zoals ik al heb verduidelijkt, is het op geen enkele manier de bedoeling om de schuld te delen die elk van onze landen uit het verleden heeft geërfd. Het is niet de bedoeling dat burgers betalen voor de toekomstige schuld van anderen – geen enkele euro.
Het gaat er om dat we de de volle ‘vuurkracht’ van de Europese familie benutten. De familie, waar we allemaal deel van uitmaken. Om een groot gemeenschappelijk programma voor ondersteuning en revitalisering van onze economie op te zetten. Om te zorgen voor een waardige toekomst voor gezinnen, bedrijven, werknemers en al onze kinderen.
Aan het einde van de laatste Europese Raad op 26 maart hebben we ons twee weken de tijd gegeven om deze uitdaging aan te gaan. Helaas – ik heb de eerste beelden van de uitwerking hiervan gezien, en die lijken niet te voldoen aan de taak die de geschiedenis ons heeft opgedragen. We blijven aandringen op het gebruik van instrumenten die totaal ontoereikend lijken.
We worden geconfronteerd een epochale schok, die ons allen treft en niet afhankelijk is van het gedrag van individuele staten. Het is tijd om meer ambitie, meer eenheid en meer moed te tonen. In het licht van een storm als die van Covid-19 die iedereen treft, is er voor Italië geen reddingsboei nodig. Er is een solide, Europese reddingsboot nodig voor alle Europese landen. En we vragen niemand om voor ons te roeien omdat we sterke armen hebben.
‘De beslissingen die we vandaag nemen, zullen jarenlang worden onthouden. Ze zullen het Europa van morgen vormgeven’, schreef je gisteren. Ik ben het er helemaal mee eens – 2020 wordt een keerpunt in de geschiedenis van de EU. Elke institutionele actor zal worden geroepen om zich te verantwoorden over de eigen posities en acties – ook aan het nageslacht. Alleen als we moed hebben, alleen als we echt kijken naar de toekomst met de ogen van solidariteit en niet met het filter van zelfzucht, zullen we ons 2020 niet herinneren als het jaar waarin de Europese droom mislukte. Maar als het jaar van de wedergeboorte van die droom.
Delen:

Praat mee

onze spelregels.

avatar
0/1500
Bedankt voor je reactie! De redactie controleert of je bericht voldoet aan de spelregels. Het kan even duren voordat het zichtbaar is.