Kandidatenlijst Omtzigt lekt nog voor officiële presentatie uit door ict-fout, partij wordt rechtser dan het CDA
Een premierstrijd zal een negatief effect hebben op het toch al broze vertrouwen in de Haagse politiek
Het zomerreces nadert zijn einde en binnenkort zal de campagne in volle hevigheid losbarsten. Na de massale uittocht van prominente politici gaan de gesprekken vooralsnog vooral over wie binnenkort naar het Torentje mag verhuizen: wordt het Frans, Dilan, Caroline of toch Pieter?
Dit speculeren over de personele bezetting in het Haagse past binnen een trend die al enige tijd geleden is ingezet. En het feit dat de invulling van het premierschap dit keer tot extra opwinding leidt is natuurlijk ook weer niet onbegrijpelijk. Na een ruim decennium Mark Rutte smacht een groot deel van Nederland naar een nieuw gezicht.
Toch moeten wij collectief de verleiding weerstaan om de campagne niet te verengen tot de keuze voor Rutte's opvolging. Allereerst vanwege de democratische feiten: Nederlanders kiezen wie hen mogen vertegenwoordigen in de nieuwe Tweede Kamer. En de Tweede Kamer vormt samen met de Eerste Kamer het hoogste orgaan in onze parlementaire democratie. Het zou daarom goed zijn als ook de partijleiders dit in de campagne benadrukken, want in politiek Den Haag is het niet iedereen duidelijk waar het primaat van de politiek belegd is.
Dat er op dit vlak nog werk aan de winkel is bleek uit de uitspraken van Henk Kamp en Alexander Pechtold. Onlangs verweten zij Pieter Omtzigt dat hij vooral goed was in de vinger op de zere plek leggen, maar dat hij nooit bereid is geweest om zelf politieke verantwoordelijkheid te nemen. De coryfeeën slaan de plank volledig mis: het impliceert een onjuiste weergave van de verhoudingen in het democratisch bestel en het schetst een valse tegenstelling tussen verantwoordelijkheid nemen en het Kamerlidmaatschap. Een gezonde parlementaire democratie vaart juist op de kritische en kundige politici die kiezen voor het controleren van de macht.
Een premierstrijd zal onbedoeld ook een negatief effect hebben op het toch al broze vertrouwen in de Haagse politiek. Want waar het debat zich zal vernauwen tot personen, zullen de campagnemachines met het Torentje in zicht de eigen lijsttrekkers bijna buitenaardse kwaliteiten proberen toe te dichten. En juist dit mechanisme komt in de praktijk neer op het organiseren van maatschappelijke teleurstelling. Ook een nieuwe premier kan in een versplinterd polderlandschap hoogstwaarschijnlijk niet eigenstandig het roer omgooien.
Wat dan wel?
De verkiezingen vinden plaats in een ingewikkelde tijd. Nederland staat voor een groot aantal ingewikkelde uitdagingen en er is oorlog in Europa. Het oplossen van grote vraagstukken, zoals klimaat en sociale ongelijkheid, is ingewikkeld. Om in deze context tot gedragen beleid te komen zijn vergezichten nodig. Er is behoefte aan verhalen die verder reiken dan een kabinetsperiode, aan duidelijke keuzes.
De campagne moet daarom gaan over de ideeënstrijd. Partijleiders moeten niet uitleggen wat voor persoon er achter de politicus schuilgaat, maar uitleggen op welk mensbeeld en overtuigingen het partijprogramma is gestoeld.
De partijleiders hebben de democratische plicht om op inhoud het eigen politieke verhaal te schetsen en om de verschillen met andere partijen inzichtelijk te maken. Hoe beter zij hier in de campagne in slagen, hoe beter kiezers in staat worden gesteld om op 22 november te doen wat van hen gevraagd wordt: de verhoudingen in de nieuwe Tweede Kamer bepalen.
Reacties (38)
Ben het eens met de kop van dit artikel. Maar voorlopig hebben we nog maar één zichzelf benoemde presidenskandidaat en dat is Frans Timmermans. En de kans dat hij het word is groot. Ik ben nog wel benieuwd hoe hij de problemen van het kabinet Rutte wil oplossen aangezien die voor een grote deel door EU maatregelen veroorzaakt zijn. En daar had hij een flinke vinger in de pap. Maar hij spreekt zijn talen uitstekend en dat is voldoende om verkiezingen mee winnen in dit land. Ik ben benieuwd. Misschien dat Frans nog een draai kan maken. Hij heeft een partij achter zich die daar heel goed in is. Ik zou Frans daarom een tip willen geven. Maak van het einde aan de oorlog in Oekraïne een prioriteit. Dat zou boven aan zijn lijstje moeten staan en dat maakt alle problemen die het kabinet Rutte niet aankon een stuk makkelijker oplosbaar. Dan is er geld genoeg om armoede te bestrijden en mensen te compenseren die dat nodig hebben. En dat mag hij in alle talen doen. Dan zijn al die jaren dat door Frans in Oekraïne olie op het vuur is gegooid weer vergeten.
Als kiezers op partijprogramma’s ipv poppetjes gaan stemmen wordt er nog rechtser gekozen.
Goh, da's interessant.. Kun je natuurlijk goed onderbouwen. Ben heel benieuwd.
@willem: don’t shoot the messenger : het overgrote deel van de Nederlanders wil geen rigoreuze klimaatmaatregelen en wil minder immigratie.
Willem Een heel groot deel zal dat doen als ze in een verkiezingsprogramma lezen dat er toch meer arbeidsmigranten moeten importeren. Ik weet het nog niet maar ga er van uit dat er partijen zijn die dat in hun programma hebben staan.
Helemaal eens met Lucas maar ben bang dat politieke marketing weer gaat winnen. Rutte werd heel vaak met autoverkoper vergeleken en terecht ook. De rest van lijsttrekkers volgt zijn pad helaas. In 2012 deed Samsom opeens stropdas om. Perfecte trucje voor buhne maar tegelijk grote misleiding vond ik en vind nog steeds. Wilders schreef hele partijprogramma op een A-4-tje en toch werd destijds tweede partij. Kamp en Pechtold zijn belichaaming van volgevreten leugenaars die deze land zo slecht bestuurd hebben. Wat heeft Kamp hier in Groningen aangericht is te erg voor woorden en heeft nog grote mond over Omtzigt. Talkshowstafels zullen prima bezet worden en wie wil zichzelf mishandelen blijft kijken naar inhoudsloos gezwam. Natuurlijk moet dat ideeënstrijd worden maar onze kopstukken zijn marketingprducten en alleen met zichzelf bezig.
Een van de problemen in de politiek wordt perfect door u geïllustreerd.(excuus voor mijn wat harde toon. Ik pak u nu als voorbeeld, maar u bent een van velen). U schrijft: >Kamp en Pechtold zijn belichaming van volgevreten leugenaars die deze >land zo slecht bestuurd hebben. Op het moment dat ik of een van mijn kennissen op deze manier zou worden omschreven, zou ik kwaad worden en eisen dat u dit fatsoenlijk beargumenteert. Dan beschrijft u in dit geval eerst maar waarom Kamp en Pechtold continue gelogen hebben, hoe ze zich volgevreten hebben, wat Kamp volgens u in Groningen niet goed heeft aangepakt, en hoe hij het goed had moeten doen. Op het moment dat iedereen, inclusief Kamp en Pechtold, hierop hebben gereageerd, zal ik overwegen of ik het wel of niet met u eens kan zijn. Mensen maken dit soort zware beschuldigingen zonder argumentatie vaak. Men zou verwachten dat eenieder die dit zo doet of genegeerd, of hard aangevallen zou worden. Ik zou eigenlijk willen dat de journalistiek hier op inspeelt en eist dat mensen bij de inhoud blijven. Het nadeel is dat een uitspraak zoals u hem doet, meer lezers trekt dan een genuanceerd lang verhaal over het al dan niet slecht functioneren van deze heren.
Dat is juist bedoeling dat mensen een goed kwaad worden. De meeste mensen slikken alles en zeker als dat om lijsttrekker van haar of zijn partij gaat. Kamp en niet alleen hij hebben hier in Groningen behoorlijk veel schade aangericht en dat is niet volgens mij zoals u dat zegt. De kinderen zijn ontvoerd in de naam van Koning en dat wordt ook niet opgelost. Hoe ingewikkeld moet dat zijn om kinderen terug naar ouders te brengen? Vorige jaar op 15 januari hadden wij geweldige demonstratie hier in stad Groningen. In zo een land wil ik leven net zoals die avond. En dat meeste kopstukken volgevreten zijn en worden CEO of burgemeester is een klap voor gewone burger als ik. Met liegen en bedriegen komen zij niet alleen weg maar gaan nog vooruit. In coronatijd renden mensen weg uit Tweede Kamer om niet te stemmen. Dat was werkweigering en niemand werd onstlagen. Het ergste vind ik dat het volk dat pikt.
"Ik zou eigenlijk willen dat de journalistiek hier op inspeelt en eist dat mensen bij de inhoud blijven." Als journalisten nou eens kritischer zouden zijn over politici en niet eens één keer een misstand blijven benoemen maar daar bij de politici op blijven doorhameren tot ze er gek van worden. Misschien gaan ze dan eens doen waarvoor mensen ze hebben verkozen.
Nu de het CDA antidemocratische clubs PVV en FVD uitsluit van een coalitie waar het CDA aan deel zal nemen is dat al goed nieuws voor de maatschappij. Als Boswijk, toch geen domme jongen, goed dat klimaat mitigatie nodig zal zijn, maar dan op zon wind en opslag van energie kan het een goede aanvulling zijn in coalitie met Groenrood. Zeker alsook de VVD naar zijn jongerenafdeling luistert, die weet dat de bekende mantra’s van aanpak van drughandel en migratie, die wel eens tegen zou kunnen vallen, de focus eens keer naar het oude liberale gedachtegoed moet gaan. Gelijke kansen, het verschil tussen belasting op arbeid en op vermogens verkleinen, kunnen zijn wie je bent en er een ambitieuzer klimaatbeleid moet zijn. Barbecueën van hamburgers in een over 50 jaar overstroomd Den Haag is toch een minder prettig uitzicht. Ook de Christen Unie zal een groene agenda graag zien (het beschermen van Gods schepping; ook tegen zichzelf). De vraag daarnaast is: Wil je transparante politici hebben die open zijn over wat ze bij verdienen. Of charmante oplichters. Het zijn vrijwel geheel rechtse politici die blijken dat te hebben verzwegen. Met als koning Baudet. Maar ook Omtzigt, een PVV’er en een SGP’er. Terwijl je 14% van je salaris vrij mag bijverdienen. Daarboven is het melden. Je salaris is belastinggeld, 9000 euro per maand. Praatjes willen geen gaatjes. Maar wel de portemonnee aan de rechterkant wordt weer wel duidelijk. Voor sommige al 17 jaar.
@PVDB2 Je kunt wel naar anderen wijzen, maar dan wijzen er 3 vingers naar jezelf. Bij linkse politici zie je weer meer grensoverschrijdend gedrag. Dat geldt trouwens ook voor veel traditionele linkse bolwerken zoals de media, universiteiten, theateropleidingen, kunstacademies etc. Dat is wel duidelijk geworden na #metoo.
"Of charmante oplichters." Wat mij betreft is geen enkele politicus daarvan uitgesloten daar iets van te hebben. Het is dus kiezen wat het minste van de kwaden is.
Toch een kanttekening. Het is toch goed mogelijk dat de burgers eerder vertrouwen hebben in personen dan in partijen en programma's en dat dit verschijnsel bijdraagt aan herstel van vertrouwen in de politiek. Daarom is Omtzigt nog steeds zo populair terwijl die niet eens een partij of een programma heeft. De populariteit van het CDA schiet omhoog met Bontenbal omdat die eerlijker overkomt dan De Jonge. Het draaien van Kaag straalt niet af op Jetten. De VVD begint in ieder geval met een schonere lei want Rutte had het niet meer gered. Zo gek is dat allemaal niet, het gaat er tenslotte om hoe we geregeerd worden en wie er dan aan het roer staat is wezenlijk in de ogen van de kiezers.
U hebt gelijk dat Nederland grotendeels stemt op personen. Echter, men moet op de standpunten stemmen, zo moet de kiezer helpen de juiste richting van beleid bepalen. In Nederland zijn we de weg kwijt wat bij verkiezingen tot uiting komt.
Het vertrouwen in de politiek wordt zeker medebepaald door het vertrouwen in personen. Het zijn personen die de politiek moeten uitdragen en vormgeven. Het doet die politiek geen goed, wanneer de vertegenwoordiger ervan onbetrouwbaar is. Nu is het zo dat politiek, een maatschappijvisie niet door 1 persoon wordt uitgedragen. Verkiezingen gaan niet om 1 persoon, alleen omdat die betrouwbaar is. Verkiezingen gaan er in het beginsel om het goede te doen voor de samenleving. Het gaat dan om een visie die jou aanspreekt. Vervolgens wil je daar een betrouwbaar persoon voor hebben die daar leiding aan geeft. Dat kunnen er meerdere zijn.
Even een misverstand rechtzetten: Nederland heeft GEEN "premier", maar een Minister-president, en zijn enige grondwettelijke taak is de ministerraad coördineren. Hij kan niet eens ministers ontslaan. We hebben dus geen figuur zoals de Duitse Bundeskanzler of de Engels Prime Minister die vooroplopen in het beleid. De vakministers hebben op hun gebied eindverantwoordelijkheid. Intussen hoef je geen magistrale visie te hebben om te weten waar de prioriteiten liggen, want er zijn een paar dingen gewoon uit de hand gelopen, zoals volkshuisvesting en het zorgstelsel. En de automatisering bij de belastingdienst die er zo verwaarloosd is dat een rechtvaardiger belastingheffing er de komende tien jaar niet in zit. Maar met Dilan Dinges zal migratie wel weer bovenaan het prioriteitenlijstje worden gezet, een handige schaamlap om niet aan dringender zaken te werken. Wie voor marktwerking is moet beseffen dat altijd het gevaar van "market failure" op de loer ligt. Dat is geen politiek, dat is stof voor eerstejaars economiestudenten. Intussen misbruikt de NS ons wantrouwen in marktwerking voor een schaamteloos monopolie. Alsof Albert Heijn een monopolie op supermarkten zou worden toegestaan omdat concurrentie niet helpt. Als ik een langere treinreis moet maken pakweg naar Maastricht of Groningen wil ik een keuze hebben. In het officieel nog steeds communistische Vietnam kan ik zelfs de wagon in de trein kiezen uit verschillende bedrijven.
"Even een misverstand rechtzetten: Nederland heeft GEEN "premier", maar een Minister-president," Mogelijk heb je formeel gelijk. Maar is je niet iets opgevallen? Namelijk dat hij bijna altijd premier genoemd wordt? Dat niemand daarmee zit. En dat dat ook zijn werk niet beïnvloedt. Als je dan perse je gelijk wilt hebben, dan is niet de oproep: maak er geen premierstrijd van, maar: maak er geen minister-presidentstrijd van. Is de oproep dan anders? Nee! "Hij kan niet eens ministers ontslaan". Ze was dan weliswaar geen minister, maar staatssecretaris, maar hij heeft toch mooi Monica Keijzer ontslagen. Verder kom je met punten die in een partijprogramma richting zouden moeten krijgen. Dat staat los van een persoon. Hetgeen kracht geeft aan de oproep er geen premierstrijd (minister-presidentstrijd) van te maken.
Een terechte en goede oproep.
Zeker. We hebben al eerder gezien waartoe een misleidende "premierstrijd" toe kan leiden. Kiezersbedrog met een coalitie die een gezamenlijke neoliberale afbraakpolitiek uitvoert.
@Olav. Precies. Wat maar laat zien hoe betrouwbaar het is om op een persoon te stemmen omdat je hem/haar vertrouwt.
"We hebben al eerder gezien waartoe een misleidende "premierstrijd" toe kan leiden." Vraag is of het echte misleiding was. Bij zowel Rutte-Samson als Rutte-Kaag waren het vooral de kiezers zelf die zich de illusie aanpraatten dat wanneer ze op een bepaalde kandidaat stemden de ander niet in het kabinet zou komen. Die valse illusie heb ik nooit gehad. En dat zal het nu ook niet zijn met het trio Timmermans-Yeşilgöz-Van der Plas. Links kan wel roepen dat ze de VVD niet meer in het kabinet willen hebben, maar de peilingen geven aan dat er nog steeds een flink aantal kiezers op wil gaan stemmen. En GL/PvdA heeft geen alternatief om mee te gaan regeren. Of ze willen ineens met PVV en FvD in zee gaan, maar dat lijkt me sterk. En dan rijst de vraag wat heeft GL/PvdA de VVD (en haar stemmers) te bieden waarom de VVD in een volgend kabinet wil plaatsnemen. Over waarom Rutte-IV gevallen is zal GL/PvdA daar niet blij mee zijn. Denk ook maar aan de PvdA tijdens Rutte-II.
@ IHAG: Het gaat er vooral om dat de VVD niet de grootste fractie krijgt, en zodoende het initiatief in de coalitieonderhandelingen, en met extreem rechts in zee kan gaan. Met de komst van NSC verschuiven overigens de panelen.
Eens met de stelling dat het niet zo zou moeten zijn, maar de realiteit is helaas anders. Onder Rutte is het Premierschap verworden tot een soort staatshoofd rol, wat het natuurlijk op geen enkele manier is of mag zijn. Een aantal mensen heeft daar al stelling tegen genomen, maar zou Timmermans zich hebben laten lijmen voor de rol zoals die bedoeld is? vdPlas is er duidelijk over geweest, maar krijgt nog weinig steun. Laten we eerst de opstellingen eens bekijken en dan verder zien. Ik zie Nederland niet graag vervallen tot een republiek, dus daar zal mijn stem zeker mee te maken hebben.
VdPlas is er duidelijk over geweest dat ze geen premier wil worden. Dat dat is omdat het Premierschap verworden is tot een soort staatshoofd rol, dat is volledig uit de lucht gegrepen. Die ontwikkeling van het premierschap zoals jij beschrijft, en het oordeel daarover, zit in jouw hoofd. Jij weet totaal niet waarom vdPlas het niet wil doen. En of DIT nou alleen is waarom Timmermans 'zich heeft laten lijmen'.
vdbemt, Grappig, zo kijkt elke geestelijk minder bedeelde naar een profeet. We wachten af.
"(..) maar uitleggen op welk mensbeeld en overtuigingen het partijprogramma is gestoeld." Bijvoorbeeld: 'Wel Hendrik Boersma uit Itterendam: onze 'combi' is gebaseerd op een overtuiging van oorspronkelijk sociaal-democratie, die halverwege jaren 90 is ingeruild voor vermarkting. Voormalig partijleider Wim Kok wou ook wel eens wat het was om een BMW als dienstauto te hebben, in plaats van die eeuwige Ford Scorpio. Daarop is een richtingenstrijd ontstaan, om uiteindelijk toch definitief te kiezen voor het afzweren van ideologische veren en semi-privatisering. Daarbij gevoegd heeft zich een club van oorspronkelijk eco-democraten, die haar idealen van coöperatie en groene vingers hebben ingeruild voor hardcore neoliberalisme en vieze handen. We zijn er zelf nog niet helemaal uit wat het nou gaat worden, maar dan heb je een beeld. Vragen?'
Mathijs "Vragen?", vraag u? Nee. Zo veel populisme, daar is geen vragen aan.
Nee. Geen vragen. Je hebt heel goed uitgelegd wat het mensbeeld en de overtuigingen van de afgelopen decennia waren. Dat lijk je niet te waarderen. Dan kies je daar dus niet voor. Die keuze is duidelijk. Terwijl we het nog niet over personen gehad hebben die je nu naar voren zou willen schuiven.
@Zandb, Ik wou u natuurlijk niet in de wielen rijden als zijnde onbetwiste vragenkoning van dit weblog.
Een verademing, deze bijdrage! Al zo vaak schreef ik hier, en soms anderen met mij, dat onze politieke wereld er een is geworden van de poppetjes. Dat die politieke poppetjes politieke inhoud horen te vertegenwoordigen, is meest niet aan de orde. Zie recent Van der Plas: haar stemmers hadden geen idee van het maatschappij brede programma van deze partij (want dat was er ook niet, maar stemden op die 'aardige, zo duidelijk sprekende en 'gewoon' ogende vrouw, of uit brede maatschappelijke of persoonlijke onvrede). Omzigt? Nog geen idee, mocht hij al met een partij komen, van de inhoud van zijn programma. En toch al, volgens peilingen (voor wat ze waarde zijn), op ouderwetse aantallen zetels. Goh. En ik weet wel, velen stemden in de vorige eeuw 'gemakkelijker': de verzuiling, weet je wel. Maar is het nou zo moeilijk om, ongenuanceerd gesteld, te kiezen tussen beschaafd sociaal en neoliberaal, nog los van de onbeschaafde kretologie van de extremen? Ben heel benieuwd, maar vrees het ergste.
Zet BBB stemmers naar weer weg als dom. Alsof stemmers op Kaag en Timmermans op het partijprogramna stemmen ipv op poppetjes.
preker: 'Zet BBB stemmers naar weer weg als dom.' Waar lees je dat, 'dom'? Even bij het onderwerp blijven, graag. De schrijver geeft aan wat een groot gevaar voor een democratie is: stemmen op personen i.p.v. op waar ze, ze breed mogelijk bekeken, voor staan. De inhoud van hun politieke programma, die, als het goed is (!), een zo breed mogelijke maatschappijvisie voorstaat, hoort kiezers te overtuigen, niet degene die dat brengt... En of dat nu Timmermans, Van der Plas, Omzigt, Bontebal, Baudet, of wie dan ook is, dat is bijzaak. Politiek is ook en vooral bepaalde belangen vertegenwoordigen, of dat nu eigenbelang, verondersteld belang, agro-industrie belang, religieus belang, ondernemersbelang, het belang van de kwetsbaren of dat van de multinationals is, het kan in een democratie. Maar nationaal belang zou de leidraad moeten zijn voor iedereen die zich in de politiek begeeft. En daar zit de kneep: wat is nationaal belang?
Het is maar net wat je beschaafd noemt. Ik geloof niet dat wat vele mensen als beschaafde partijen zien nou echt roomser dan de paus zijn en een veel te rooskleurig ideaalbeeld van de politiek hebben.