Een nauwe samenwerking tussen de EU en Mercosur is van groot strategisch belang

Anders wordt Europa nog meer gemangeld door Washington en Moskou tegelijk

Vandaag zetten honderden boeren, zoals het heet, Brussel overhoop om kracht bij te zetten aan hun protest tegen het ondertekenen van het Mercosurverdrag met Brazilië, Argentinië, Paraguay en Uruguay. Dat staat namelijk op de agenda van de regeringsleiders die vandaag onder voorzitterschap van EU-president Costa vergaderen. Er wordt al een kwart eeuw over Mercosur onderhandeld. Als men er vandaag niet uitkomt, dan hoeft het van president Lula niet meer.

Zo’n uitkomst zou noodlottig zijn voor de mondiale positie van Europa. Om aan de greep van Trump te ontsnappen zal Mercosur zich nog meer dan nu al het geval moeten wenden tot China.

Nederland is voor ondertekenen, zo heeft de Tweede Kamer deze woensdag laten zien door met 75 tegen 73 een motie van de VVD op dit gebied aan te nemen.

Veel boeren in heel Europa zijn tegen omdat ze de concurrentie met landen als Brazilië vrezen. Ze krijgen vooralsnog steun van Frankrijk, Polen en Italië.

Mercosur is een vrijhandelszone die in 1991 is opgericht. Momenteel zijn Argentinië, Brazilië, Bolivia, Uruguay en Paraguay er momenteel lid van. Er zijn geen tekenen dat dit samenwerkingsverband zich zal ontwikkelen tot iets als de Europese Unie. Wel kent het geassocieerde leden. Dat zijn Chili, Peru, Colombia, Ecuador, Suriname en Guyana. Zwakste broeder in het geheel is Argentinië dat deze eeuw van de ene in de andere economische crisis verzeild raakt en nu overhoop wordt gehaald door de libertarisch gezinde Trump-bewonderaar Javier Milei. Zijn heiland heeft enkele maanden geleden nog met een injectie van 20 miljard dollar de ineenstorting van het experiment moeten voorkomen.

In Europa heeft van het begin af aan verzet bestaan tegen een associatie van Mercosur en de Unie. De milieubeweging vreest dat meer economische samenwerking zal leiden tot een verdere aanslag op het in Latijns-Amerika sterk bedreigde milieu, bijvoorbeeld door het kappen van oerbos ten gunste van de sojateelt. Boze boeren zeggen dat zij door allerlei regelgeving worden geknecht terwijl de landbouw in Latijns-Amerika daar veel minder last van heeft en dus goedkoper kan produceren. Als de Europese leiders besluiten het verdrag te tekenen, krijgen producten uit Mercosur landen gemakkelijker toegang tot onze markten. Daar zal – zo heeft de Universiteit van Wageningen uitgezocht – bijvoorbeeld de Nederlandse pluimveesector last van krijgen.

Deze bezwaren wegen niet op tegen het belang van een zo nauw mogelijke economische en als gevolg daarvan politieke samenwerking tussen de Europese Unie en Mercosur. Door na een kwart eeuw Latijns-Amerika de deur te wijzen zouden de regeringsleiders de Europese Unie nog meer van de rest van de wereld isoleren. Het is bovendien een groot geschenk aan Trump die probeert Latijns-Amerika aan zich onderhorig te maken. Hij vindt dan alleen nog maar China tegenover zich. Wat dat allemaal voor het regenwoud betekent, laat zich raden.

Tegelijk verzwakt een afwijzen van het akkoord niet alleen het Europese maar ook het Latijns Amerikaanse bedrijfsleven, die veel hebben aan elkaars markten en op veel punten tot een lucratieve, gelijkwaardige samenwerking kunnen komen. Zo heeft Brazilië een uitgebreide wapenindustrie.

Een nadere samenwerking tussen Europa en Latijns-Amerika is voor ons continent van groot strategisch belang. Nu blijven treuzelen zou fataal zijn. Het is inmiddels een irritant cliché geworden maar daarom niet minder waar: wie niet aan tafel gaat zitten, komt op het menu. Dat geldt zowel voor Mercosur als voor de Europese Unie.

Daarom: tekenen, vandaag nog. We worden zo al genoeg gemangeld tussen Moskou en Washington.

Voor het overige ben ik van mening dat het toeslagenschandaal niet uit de publieke aandacht mag verdwijnen en de affaire rond het Groninger aardgas evenmin zeker nu de laatste putten open blijven.

Beluister Het Geheugenpaleis, de wekelijkse podcast van Han van der Horst en John Knieriem over politiek en geschiedenis. Nu: het rapport Wennink