Een man valt buiten de boot. Is dit kansengelijkheid?

Vier vrouwen van GroenLinks-PvdA komen met voorkeurstemmen in de Tweede Kamer en daardoor valt Wimar Bolhuis, die op plek 18 op de lijst staat, buiten de boot. Bolhuis reageert op zijn persoonlijke Linkedin-pagina. Hij wijdt het feit dat andere kandidaten hem ‘inhalen’ deels aan de campagne Stem op een Vrouw, die kiezers aanmoedigt te stemmen op vrouwen die volgens de peilingen net niet verkozen zullen worden, om op die manier via voorkeursstemmen het aantal vrouwen in de Tweede Kamer te vergroten. Bolhuis stelt dat dit ten koste gaat van kansengelijkheid. Veel commentatoren zetten Bolhuis snel weg als slechte verliezer. Maar in hoeverre heeft hij een punt? 

Het staat wat mij betreft buiten kijf dat de timing van Bolhuis’ stuk - gepost zeer kort nadat bekend werd dat zijn plek op de lijst niet meer direct toegang gaf tot de Tweede Kamer - ongelukkig is. Kritiek wordt op zo’n moment snel geïnterpreteerd als teken van een zure verliezer. Daarnaast merken meerdere commentatoren terecht op dat Bolhuis niet zeker kan weten of zijn ‘inhalers’ daadwerkelijk door Stem op een Vrouw hem voorbij gaan. 

Toch is Bolhuis’ kritiek niet alleen op te vatten als slecht verliezerschap: door de inhaalslag van vier vrouwen verliest de GroenLinks-PvdA fractie volgens Bolhuis “drie regiokandidaten en een lhbtq-Kamerlid”. Voor kiezers uit de regio is het zuur dat zij hun vertegenwoordigers niet krijgen, en zo ook voor queer kiezers. Diversiteit heeft vele dimensies. Het publieke debat richt zich de laatste jaren vaak op gender, maar er zijn meer aspecten. Denk aan de regio waar je vandaan komt, maar ook je opleiding. Als je een dimensie zo in de spotlight plaatst, is dat natuurlijk goed voor de minderheidsgroep langs die dimensie. Maar dit kan per ongeluk ten koste gaan van diversiteit langs andere dimensies. En hier ligt volgens mij een belangrijk maatschappelijk discussiepunt: in hoeverre willen we dat diversiteit langs de dimensie van man-vrouwverhoudingen de prioriteit krijgt boven andere vormen van diversiteit? Natuurlijk nemen de nu verkozen vrouwen ieder hun eigen kwaliteiten mee, en zijn ze ook divers op andere vlakken. Maar we kunnen niet alles tegelijk prioriteit geven. 

Rechts-populisten roepen maar al te graag dat ‘woke’ is doorgeslagen. Dat blijft natuurlijk een ongenuanceerde en onconstructieve stelling, vooral bedoeld om onderbuikgevoelens aan te wakkeren. Tegelijkertijd moeten progressieven oppassen dat niet ook zij de nuance verliezen. Als diversiteit écht zo belangrijk is, dan moet er durf zijn om de discussie aan te gaan over de mate waarin goedbedoelde pogingen om diversiteit te bevorderen hun doel soms voorbij kunnen schieten. Want ja, we hebben meer representatie van vrouwen nodig in de samenleving, maar ook van mensen uit de regio, mbo’ers, en andere ondervertegenwoordigde groepen. Stem op een Vrouw is dus een belangrijke stap, maar wie kansengelijkheid echt serieus neemt, weet dat op een vrouw stemmen nog maar het begin is.