Joop

Een les in duurzaamheid voor het kabinet

  •  
09-02-2019
  •  
leestijd 4 minuten
  •  
38305753001_6971173629_o

© cc-foto: MVO Nederland

Individuele oplossingen lossen in dit geval zo goed als niets op. Ze zorgen alleen voor minder schuldgevoel.
Volgens Rutte moeten de scholieren die protesteren voor een beter klimaatbeleid zich realiseren dat het kabinet al heel veel doet aan het klimaat, zeker in vergelijking met andere Europese landen. Ik vroeg mij direct af hoe Rutte dit kon beweren. Wist hij niet dat Nederland er verschrikkelijk slecht voorstaat als het gaat om klimaatbeleid?
Als we Ruttes vergelijking met de andere Europese landen doortrekken dan komen we erachter dat Nederland op het gebied van duurzaamheid zo’n beetje het slechtste jongetje van de klas is. Het CBS concludeerde in 2016 bijvoorbeeld nog dat Nederland op Malta en Luxemburg na het laagst scoort op groene energie en alleen Frankrijk het over de hele marge minder doet als het gaat om duurzame energiedoelstellingen! Als je zo slecht bezig bent met het klimaat, dan wordt het inderdaad tijd om veel aan het klimaat te doen. Meer dan nu het geval is.
Met dit kabinet is het nog maar de vraag of we de klimaatdoelstellingen van Parijs gaan halen. Uit het afgelopen klimaatdebat bleek maar weer dat de coalitiepartijen weinig op hebben met duurzaamheid. Van de VVD en CDA hoeven de klimaatdoelstelling niet per se gehaald te worden. Tegelijkertijd noemt dit kabinet zich trots ‘het groenste kabinet ooit’ en zegt Rutte dat ze al veel doen aan het klimaat. Het is alsof een leerling die altijd een 1 scoort voor een toets blij is dat hij nu eens een keer 2,5 haalt. ‘Toch meer dan een verdubbeling van het cijfer’, zou je kunnen denken. Tegelijkertijd komt het niet in de buurt van een voldoende en zeker als de leerling de potentie heeft om een van de beste te zijn is het wrang. Nederland zou als een van de rijkste landen ter wereld niet blij moeten zijn met een beetje meer duurzaamheid. Het zou voorloper moeten zijn!
Waarom moet de Nederlandse overheid dit doen? Kunnen burgers niet zelf hun verantwoordelijkheid nemen? De VVD laat duurzaamheid veel liever over aan de burger en bedrijven. Wie vindt dat de overheid wat meer moet doen, wordt door de partij weggezet als radicale ‘klimaatdrammer’. Leuke retoriek van Dijkhoff, maar die klimaatdrammers hebben uiteindelijk wel een sterk punt. Persoonlijke verantwoordelijkheid nemen door te stoppen met het eten van vlees, te stoppen met vliegen en te recyclen is een waan-oplossing. Ik ben zelf een vegetariër die recyclet en nauwelijks vliegt, maar een individu die dit alles doet is statistisch gezien een druppel op een gloeiende plaat. Individuele oplossingen lossen in dit geval zo goed als niets op. Ze zorgen alleen voor minder schuldgevoel.
Er moet een collectieve oplossing komen en dit kunnen we beter begrijpen als we inzien dat het probleem van de opwarming van de aarde een collectief actieprobleem is. Dit begrip gebruiken ze in de economie om problemen aan te duiden waarbij iedereen belang heeft bij een oplossing, maar het lastig is een oplossing te bereiken door de verdeelde verantwoordelijkheid. Een voorbeeld van een collectief actieprobleem kunnen we ons voorstellen in het onderwijs: een groepsopdracht waarbij de klas moet samenwerken om het beoogde resultaat te behalen. Zodra enkele leerlingen niet meedoen, is het niet meer mogelijk het doel te halen en doet het werk van de anderen er dus ook niet toe. Dit zorgt ervoor dat niemand meer iets gaat doen als een paar het laten afweten. In het onderwijs komt dit gelukkig weinig voor: cijfers, groepsdruk en de docent behoren allemaal tot motiverende factoren voor luie leerlingen. Maar wie ziet toe op het te behalen van doelen in het klimaatbeleid?
U begrijpt al dat dit volgens mij de overheid moet zijn. Doet ze dit niet, dan zijn de vegetariërs – net als de gemotiveerde studenten in het voorbeeld – de dupe van anderen die niet meedoen. De overheid zou hier de rol van docent moeten spelen. Ze moet bedrijven en individuen motiveren om het gezamenlijke doel te behalen: de meest verschrikkelijke effecten van opwarming van de aarde tegen gaan.
De overheid zou de rol van innovatie-aanjager op zich moeten nemen. Dit doet ze nog veel te weinig. Zo bleek uit de podcastaflevering van Rutger Bregman en Jesse Frederik dat zelfs D66 – een partij die zich profileert als klimaatpartij – tegen grote investeringen in duurzame energie is als het inhoudt dat ze moet ingrijpen in de markt. Ze laat het dan liever aan de bedrijven zelf. Dit is een individuele oplossing die niet werkt. Bedrijven investeren namelijk niet in groene energie zolang het een een grote kostenpost blijft. De markt is dus op een te korte termijn gericht terwijl de investering zich op lange termijn wel terugverdient. Naast innovatie moet de overheid ook meer inzetten op internationale actie. Ook in Europees verband kan klimaatbeleid stukken ambitieuzer.
Dat de oplossingen voor het klimaatprobleem van de aarde bij de overheid gezocht moeten worden, is al lang en breed bekend onder economen en klimaatwetenschappers. Het verschilt per wetenschapper of we hierbij vooral in moeten zetten op hogere belastingen of keiharde regels. Hier kunnen we een maatschappelijk debat over voeren. Duidelijk is in ieder geval dat zowel slimmere belastingen, investeringen als regels vanuit de overheid nodig zijn als we de meest extreme klimaatverandering willen tegengaan.
De vraag of de overheid momenteel genoeg doet, zouden we links moeten laten liggen. Het antwoord daarop moet een luid nee zijn. Het is wat dit betreft ook niet zo gek en goed om te zien dat 350 wetenschappers , waaronder economen en klimaatwetenschappers, stelling nemen in het maatschappelijk debat door de scholieren die protesteren tegen het huidige tekortschietende klimaatbeleid te steunen. Meneer Rutte, als u het van de scholieren niet aan wilt nemen, wilt u het dan alstublieft wel aannemen van de mensen die er echt verstand van hebben?
Delen:

Praat mee

onze spelregels.

avatar

Reacties (12)

mjansen2
mjansen211 feb. 2019 - 7:44

Op het criminele af......Kiezers bewezen vals voorlichten is een misdaad in een democratische rechtsstaat. En het nu laten groeien van vervuilende industrieen een misdaad tegen de mensheid. En dat wordt dan ook nog betaald met belastinggeld.....tenenkrommend!

1 Reactie
adriek
adriek12 feb. 2019 - 16:54

En die misdaad wordt door de kiezer keer op keer bestraft: voor straf nog vier jaar regeren Mark...

ton14024
ton1402410 feb. 2019 - 13:27

De meest gehoorde uitspraak van mijn baas: We moeten groeien. En tegelijkertijd doen we een beroep op de burger om duurzamer te leven. Zoiets werkt niet, dat voel je op je klompen aan. En een oproep tot collectiviteit jaagt mensen zeker de gordijnen in, is een bedreiging van hun keuzevrijheid, garantie voor kostenstijging, want het is opgelegd. Misschien maar zo dan: Ik consumeer/stook/werk minder hard zodat de buren meer (voor mij) moeten betalen.

robheus2
robheus210 feb. 2019 - 10:37

Het kabinet zou al heel veel doen aan klimaat beleid? Een even checken hoor. - Vliegtickets naar Europese bestemmingen zijn nog steeds goedkoper dan treinreizen. - Schiphol mag groeien en Lelystad, dus luchtverkeer neem toe. - Vrachtscheepvaart neemt ook nog steeds toe. - Vleessector kan ook gewoon uitbreiden. Dus behalve een torenhoge gasprijs en een idioot en veel te duur 'van gas af' beleid (wat duur maar niet duurzaam is) gebeurd er dus HELEMAAL NIETS aan klimaat beleid.

1 Reactie
adriek
adriek12 feb. 2019 - 17:00

Jawel hoor, het kabinet heeft heel veel aan het klimaat gedaan: een paar duizend zakelijke Tesla- en andere elektrische rijders hebben honderden miljoenen belastingaftrek en subsidie gekregen voor hun speeltje. Het kabinet wast de handen in onschuld: de jaren daarvoor heeft het subsidieren van (alweer zakelijke, en meestal dure) hybrides al dan niet met ongebruikte stekker toch ook fantastisch gewerkt? We worden geregeerd door een marionettenregering waarvan de touwtjes in handen zijn van grootindustrielen.

tempest
tempest10 feb. 2019 - 10:35

“D66 tegen grote investeringen in duurzame energie is als het inhoudt dat ze moet ingrijpen in de markt.” Een mooi voorbeeld van het bestuurlijke probleem. Partijen zijn het niet eens over de ernst van het probleem, niet eens over snelheid waarop verduurzaming plaats zou moeten vinden, niets eens over de effectiviteit van maatregelen, niet eens over de te kiezen maatregelen en niet eens wie de nadelen/kosten/bijwerkingen moet gaan opvangen. Lijkt me een recept voor totale stagnatie en dat is dus ook precies wat je ziet gebeuren. Alle actiegroepen denken hun belangen toch door te kunnen drukken door harder te schreeuwen. Ik heb daar een heel hard hoofd in. De polarisatie zorgt er volgens mij enkel voor dat er nog meer emotie bijkomt, waardoor de pragmatische compromissen alleen maar minder geaccepteerd zullen worden. De meest logische eerste stap voor de overheid zou ik het verduurzamen van de energievoorziening vinden. Wat in Nederland betekent “stoppen met gas” en veel meer groene elektriciteit. Dus ook een enorme investering in het elektriciteitsnet en vermoedelijk opnieuw nationaliseren van de elektriciteit-producenten (anders kan je als overheid nooit het tempo garanderen). Dit alleen al in 10 jaar tijd voor elkaar krijgen zou een ongelooflijk knappe prestatie zijn. Helaas inderdaad met enorme kosten en niet bepaald efficiënt vanwege het gewenste hoge tempo (vroegtijdig afschrijven van elektriciteits centrales en CV installaties, wat allemaal op het bordje van de overheid hoort te komen als ze dit tempo willen doorvoeren). De kosten zouden denk het eerlijkst via verhoging van de inkomsten belastingen kunnen worden gefinancierd. Accijnzen op fossiele energie, CO2 heffingen, BTW verhoging etc is allemaal vragen om eindeloze discussies over wat “eerlijk” is en veel minder transparant. Kunnen partijen dit er doorheen krijgen? Als het teveel geld kost, vermoedelijk niet. Maar het is in ieder geval een overzichtelijke en transparante keuze. Alle andere maatregelen (subsidiëren elektrische auto’s bijvoorbeeld), zijn veel vager en al snel oneerlijker (subsidie voor de rijksten).

adriek
adriek10 feb. 2019 - 10:19

"Wist hij niet dat Nederland er verschrikkelijk slecht voorstaat als het gaat om klimaatbeleid?" Natuurlijk weet hij dat. Maar hij weet ook dat in Twitterland dat wat je zegt veel belangrijker is dan wat je doet.

Oki Doki
Oki Doki9 feb. 2019 - 21:12

Ik denk ook dat wanneer de regering veel meer kan doen als deze pro-actief zou zijn. Iemand die echt het beste voor heeft met de toekomst van de planeet in de meest brede zin van het woord zou nog wel meer kunnen doen. Er zou bijvoorbeeld ook gedacht kunnen worden aan het terugdringen van het enorme aantal huisdieren en daarmee ook zwerfdieren, dat zou sowieso wel een goed idee zijn. Katten en honden eten enorm veel vlees. Het is toch wel raar dat daar ook nog niet aan gedacht is. En zo zijn er vast nog veel meer dingen die de regering zou kunnen doen. De regering zou bijvoorbeeld ook iets kunnen doen om de enorme hoeveelheid kleding die de kledingindustrie ieder jaar weggooit terug te dringen. Het schijnt dat zoveel als de helft van de kleding ongeveer in de verbrandingsoven gegooid wordt ieder jaar, lijkt me ook niet echt goed voor het milieu. Daarnaast zou je kunnen kijken naar het vuurwerk en de veel te grote vreugdevuren tijdens Oud en Nieuw en Pasen die een groot deel van heel Europa in de rook zetten ieder jaar. Ik denk dat ik nog wel een tijdje door zou kunnen gaan zo. Je kunt er ook voor kiezen om te stoppen met eten en de verwarming uit te zetten en niet meer te douchen maar er zijn ook nog heel veel andere dingen die je zou kunnen doen.

4 Reacties
HM van der Meulen
HM van der Meulen10 feb. 2019 - 2:59

"Je kunt er ook voor kiezen om te stoppen met eten en de verwarming uit te zetten en niet meer te douchen" Uitstekend idee, ik zal de regering hier ook vragen om dat voor ons te doen.

tempest
tempest10 feb. 2019 - 10:54

Lol, “terugdringen van het aantal huisdieren”, dit is in de communicatie vermoedelijk 1 van de beste manieren om je draagvlak om zeep te helpen. Mensen vinden inkomen belangrijk, dus ze gaan in verzet als iets te duur wordt, maar een aantal andere dingen zijn nog belangrijker: inkomenszekerheid, gezondheid, kinderen, familie, vrienden en voor heeel veel mensen: huisdieren! Een absoluut taboe onderwerp voor vele, vele mensen. En dat is precies het probleem van het ratjetoe aan maatregelen: ze weten een heel scala aan taboe onderwerpen aan te snijden. En wanneer de doorrekening er is, zullen de taboes ook van alle politieke partijen worden geraakt (kosten voor de laagste inkomens, ingrijpen in de markt etc.). Een aantal maatregelen met financiële dekking vinden waar voldoende draagvlak voor is gaat echt nog heel lastig worden. En misschien is het helemaal geen slecht idee om dat de inzet van nieuwe verkiezingen te laten zijn. Vanuit democratisch en draagvlak optiek wel zo eerlijk, maar mogelijk zal de discussie het niveautje “Brexit zijn”, dus wat eruit komt...

Oki Doki
Oki Doki10 feb. 2019 - 13:11

tempest Nou, mooie boel dan, dat mensen moeten stoppen met eten zodat de huisdieren kunnen blijven eten. Als mensen hun familie, vrienden en kinderen zo belangrijk vinden, wat doen ze dan met een huisdier? Het betekent dus ook dat mensen een huisdier net zo belangrijk vinden als hun familie en ze hun familie dus beschouwen als (huis)dieren. Het kan niet anders dan dat mensen een behoorlijk oppervlakkige relatie hebben met hun vrienden, familie en hun kinderen als ze die net zo belangrijk vinden als een huisdier. En de gezondheid vinden de mensen ook niet echt heel belangrijk want anders zouden ze de lucht niet zo vergiftigen met hun auto's, vliegtuigen en pesticiden. Mensen laten in de praktijk niet echt blijken dat ze om hun gezondheid geven. Dat kun je wel zien aan het grootschalig medicijngebruik, alcoholgebruik, en zo kan ik nog wel even doorgaan. In Drenthe loopt één op de tien kinderen bij jeugdzorg en in de rest van Nederland zal dat niet veel anders zijn. De meeste mensen hebben het te druk met hun hond, kat of papegaai en hebben daarom geen tijd, geld of energie meer voor hun kinderen of familie. Laten we niet beginnen over al de dieren die in het asiel terecht komen of de dieren die niet in het asiel terecht komen omdat er geen plaats meer is omdat er al zoveel dieren zijn. Wat een farce.

Oki Doki
Oki Doki10 feb. 2019 - 15:55

Schijnvertoning