Een land in de herfst van zijn leven

Wat je ziet als je een beetje in het rond kijkt.

November is al aardig op gang. Toch prijken bomen met hun bladerentooi. Het weer is zacht en doet eerder denken aan het begin van de lente. De rechtszaak tegen de pleegouders van dat Vlaardingse meisje is in volle gang. Het ene na het andere gruwelijke detail passeert de revue. De pleegouders vinden wel dat er een eenzijdig beeld wordt geschetst. De pleegvader houdt staande dat hij misschien te ver is gegaan maar het kind tegen zichzelf moest beschermen. Tegelijkertijd brengen de instellingen voor jeugdzorg naar buiten dat zij een aantal procedures hebben veranderd. Zo moet er voortaan drie keer per jaar een gesprek plaatsvinden tussen elk pleegkind en een jeugdzorgmedewerker. Over personele consequenties niets. Zeker aan de top van het systeem vinden die niet plaats. Oplossingen worden gezocht in regels en procedures.

De politie had geen tijd voor de behandeling van 45.000 aangiftes, een verdubbeling vergeleken met vijf jaar terug. Personeelsgebrek noopt het Openbaar Ministerie tot het seponeren van veel zaken. De rechtspraak zelf zit trouwens al jaren behoorlijk verstopt.

De Nederlandse Spoorwegen verhogen de ritprijzen met 6,5%. Dat is nog maar het begin. Daardoor wordt reizen per spoor onbetaalbaar, niet alleen voor de laagst betaalden maar ook voor de onderkant van de middenklasse. Het wegennet is ondertussen volstrekt verstopt. Bus en tram zijn ook duur genoeg, voor zover de lijnen nog bestaan. Een kortingsabonnement voor jongeren – een kortingsabonnement dus – van een enkele zone kost bij het Rotterdamse openbaar vervoersbedrijf RET nu vierhonderd euro per jaar. Je zal maar drie kinderen in het voortgezet onderwijs krijgen. Dit terwijl mobiliteit belangrijker is dan ooit. Door het enorme huizentekort is het onmogelijk al te ver van je huidige woonplaats werk aan te nemen omdat de reiskosten dan te hoog worden. Tenzij je landelijk zou regelen dat werkgevers reiskosten voor honderd procent zouden moeten vergoeden, laten we zeggen voor boven de tien kilometer wat ze uiteraard niet op kunnen brengen tenzij ze de prijzen van hun producten en diensten enorm verhogen en zich zo de markt uit prijzen. Zo draagt de woningnood eraan bij dat vacatures onvervuld blijven.  

De topman van de NS, Wouter Koolmees valt niet te bevragen want die zit incomunicado omdat hij als verkenner vertrouwelijke gesprekken voert met de fractievoorzitters in de Tweede Kamer. Het is fijn dat hij nog rookt want dan kan hij knopen doorhakken als hij met ook rokende politici buiten onder een luifeltje staat te paffen. Dat deed hij destijds ook met de oude tovenaar Johan Remkes maar die wil niet meer gebeld worden.

In de samenleving heerst een sterk gevoel van urgentie: wij hebben snel een stabiele regering nodig – meent men in de koffiehoeken, bij de tramhalte en in de grand cafés – om de gigantische problemen van Nederland aan te pakken. Liefst een met vakbekwame ministers en geen non valeurs.

Een ruime meerderheid valt echter niet te vormen omdat de VVD weigert met GroenLinks-PvdA te overleggen hoewel dat een democratische partij is. Daardoor valt te verwachten dat de formatie opnieuw een lang en moeizaam proces zal worden en een uitputtingsslag zoals die in dit decennium al tweemaal heeft plaatsgevonden. Dat heeft geleid tot een bestuurlijke stilstand en een verergering van de uiteenlopende crises in Nederland. Nu gaat men op de oude voet voort, hetgeen wordt gezegend door de professor in het constitutioneel recht Wim Voermans. Hij vindt dat haastige spoed zelden goed is.

Mensen die niet meer rond kunnen komen denken daar anders over.

Het stroomnet piept en kraakt. Bezitters van zonnepanelen moeten betalen als zij hun stroom op de verkeerde momenten aan het net leveren. Bedrijven die meer energie nodig hebben, komen op een wachtlijst. Het UWV is een disfunctionele organisatie.

Werkgevers vertrouwen de economie niet meer. Ze durven niet te investeren omdat er uit Den Haag geen consistent beleid komt.

Nederland in de herfst van zijn bestaan.

Voor het overige ben ik van mening dat het toeslagenschandaal niet uit de publieke aandacht mag verdwijnen en de affaire rond het Groninger aardgas evenmin zeker nu de laatste putten open blijven. Tevens noem ik de PVV een extreemrechtse partij.

Beluister Het Geheugenpaleis, de wekelijkse podcast van Han van der Horst en John Knieriem over politiek en geschiedenis. Nu: formatie sensatie.