Een kind uitschelden voor Zwarte Piet: ons internationale imago gaat eraan

Vanochtend werd ik wakker door een Whatsapp-bericht uit Japan. Een van mijn collega’s aan de Universiteit van Tokio stuurde me deze link. Het was een Amerikaans segment over een filmpje van een klein meisje in Nederland dat volgens de clip door twee volwassen ‘keurig uitziende’ witte Nederlanders uitgemaakt wordt voor Zwarte Piet. Het kanaal op YouTube dat 1,2 miljoen abonnees heeft, behoort tot een van ‘s werelds grotere kanalen (ter vergelijking, the Young Turks heeft er 3 miljoen en is officieel het grootste onlinenieuwskanaal). Later op de dag volgden meerdere berichtjes van kennissen, vrienden en collega’s uit alle hoeken van de wereld. Het walgelijke voorval is niet vastgelegd maar het relaas dat volgt stemt overeen met wat al lang bekend is over de nare gevolgen van het vasthouden aan de racistische karikatuur.

Geschokt was men dat dit in het land gebeurde waarvan de meeste mensen een beeld hadden het een vrijdenkende, open samenleving is. Dat beeld hadden we misschien twintig jaar geleden inderdaad kunnen redden, maar na jarenlang het pertinente racisme in ons land te negeren, is het nu zover dat het internationaal onder de aandacht moet komen voordat men in eigen land eens door heeft dat het niet meer door de beugel kan. Aan de andere kant betwijfel ik dat het zal helpen want als er iets kenmerkend blijkt voor ons land dan is het wel de eenkennige koppigheid ook maar een centimeter breed toe te geven. Laten we wel wezen, ook officiële waarschuwingen van de Verenigde Naties worden weggewuifd alsof het niets is.

De ontmenselijking zit er diep ingebakken als je een klein hulpeloos meisje zo kunt vernederen, zonder ook maar een greintje empathie te voelen voor dat kind. Dan mankeert er echt wat daar in de bovenkamer. Toch ga ik die mensen niet de schuld in de schoenen schuiven, want dat is het trucje dat al te lang is gebruikt. Racisme in de schoenen schuiven van individuen die eruit blaten wat de samenleving vaak diep daarbinnen denkt.

Integendeel, de immorele pestkoppen zijn een symptoom van een tergend diepgeworteld probleem van onze cultuur, waarin donkergekleurde mensen lager in de hiërarchie staan. Een cultuur waarin de positieve representatie van donkergekleurde mensen systematisch wordt voorkomen in educatie, televisie, krant en andere media. Een cultuur die rechtsextremisme verheft tot ‘radicaal intellectualisme’. Een cultuur waarin de minister-president zijn handen afhoudt van de dagelijkse pijn en vernederingen die multiculturele Nederlanders moeten ondergaan.

Han van der Horst schreef er deze week een goed stuk over , namelijk dat we maar al te graag inspringen op racistische excessen, om deze vervolgens ten strengste te veroordelen (bijvoorbeeld de racistische spreekkoren tijdens voetbal). De truc is dan dat af te doen als écht racisme, om vervolgens niets te doen aan de diepere oorzaken van dergelijk gedrag. Inderdaad, door enkel de excessen aan te duiden als zijnde racisme, hoef je niets te doen aan de diepere, culturele oorzaak en zo houd je de status-quo in stand.

Spreekkoren, neonazi’s en volwassenen die zwarte kinderen vernederen, zijn geen excessen. Zij zijn symptomen van een diepgeworteld cultureel probleem. Namelijk, dat in ons land een gekleurde huid nog steeds betekent dat je geen Nederlander bent en geen empathie noch medemenselijkheid verdient. Je bent zelfs zo weinig waard, dat je bloedeigen premier niet voor je wil opkomen. Red je d’r maar mee.

Vecht je maar in.

De diepe onveiligheid, die voortvloeit uit het feit dat jouw menselijkheid als onwaardig wordt bestempeld, is buitengewoon beangstigend. De politie, de politiek, je eigen land… Wie gaat jou helpen of voelt met je mee als je een keer het slachtoffer bent? Dit zijn pijnlijke vraagstukken waar gekleurde Nederlanders dagelijks mee rondlopen. Het idee dat overal waar je gaat en staat, je niet als volwaardig gezien wordt. Daarbij moet gezegd worden dat het meestal een onbewust proces is. In een cultuur die niet doet aan positieve representatie van gekleurde mensen activeren de inwoners automatisch negatieve mentale associaties wanneer zij gekleurde mensen zien.

Daarom moet ons koloniale culturele systeem van systematische categorisatie op basis van gradaties huidskleur op de schop. Het is een absurde, arbitraire manier van het indelen van mensen en het maakt de samenleving voor veel mensen een hel op aarde. Inderdaad, als kleine kinderen niet meer veilig door het land kunnen lopen omdat ze wat meer pigment in de huid hebben, Fatima niet aan een fatsoenlijke baan of huis kan komen omdat de naam negatieve associaties opwekt, of vreedzame demonstranten aangevallen worden door rechtsextremistische terroristen (en politie), dan is dit land voor veel Nederlanders hel op aarde.