Joop

Een herkenbare vakbeweging, wie wil dat niet?

  •  
05-12-2011
  •  
leestijd 3 minuten
  •  
BNNVARA fallback image
Pensioenakkoord blijft tikkende tijdbom
Er is vernieuwend leiderschap in de FNV nodig met lef, visie en daadkracht en die in staat is om de FNV in een toenemend polariserend klimaat op koers te houden. Als de verkenners Wijffels en Noten dit bedoelen dan gloort er een goede toekomst voor een brede vakbeweging.
Wijffels en Noten hebben over van alles gesproken met de voorzitters van de FNV bonden maar niet over het pensioenakkoord, waar de FNV zo over verdeeld is. Daarmee is het pensioenprobleem een tikkende tijdbom gebleven. Deze tijdbom had echter wel ontmanteld moeten worden door deze ervaren bemiddelaars.
Op bijna on-Hollandse wijze hebben de 2 grootste vakbonden (FNV Bondgenoten en AbvaKabo FNV) Agnes Jongerius eerder al de wacht aangezegd omdat zij het pensioenakkoord heeft getekend. Vette ruzie in de FNV. Dat dit verzet vooral van de grootste FNV bonden komt, is niet toevallig. De vakbondsbestuurders van FNV Bondgenoten en de AbvaKabo FNV zitten namelijk in ongeveer 80 procent van alle pensioenfondsbesturen en zij hebben vanuit hun rol als belangenbehartiger veel te verliezen voor hun vakbondsleden in de markt en overheidsbedrijven. 
Het scherpe meningverschil maskeert naar mijn mening geheel andere oorzaken van dit dieper liggende conflict. In de laatste decennia is de vakbeweging onvoldoende in staat geweest om met de werkgevers aan de centrale onderhandelingstafel tot gedegen en ‘het verschil makende’ akkoorden te komen. Als FNV-onderhandelaar merk ik de laatste jaren dat ik in de sector spoorwegen helemaal niets meer heb aan centraal afgesloten akkoorden. Het zogenaamde historische ‘Wassenaarakkoord’ van 1982 stond nog in het teken van werkgelegenheid met afspraken over arbeidsduurverkortende maatregelen.
Maar de laatste jaren is het vooral gegaan over loonmatiging, verslechteringen van sociale zekerheidsregelingen en boterzachte intenties over arbeidsparticipatie. Met dergelijke afspraken konden diverse FNV bonden nauwelijks uit de voeten. Deze bonden hadden vaak zware kritiek omdat zij deze akkoorden gewoon niet konden uitleggen aan hun achterban. Om de lieve ‘FNV vrede’ te bewaren gingen deze FNV bonden jaar in jaar ontevreden mee met deze matige centrale akkoorden.
Centrale akkoorden worden afgesloten door de onderhandelaars ‘als generaals zonder troepen’ van de FNV Vakcentrale. Zij moeten zich aan de achterban, de 19 voorzitters van de verschillende FNV bonden, verantwoorden. Een weerbarstig en ongelijk achterbanberaad. Want de twee grootste bonden, FNV Bondgenoten en de AbvaKabo FNV, vertegenwoordigen al ruim twee derde van de 1,4 miljoen leden. De statutaire stem van de kleinere bonden bleek voldoende om het pensioenakkoord te kunnen tekenen.
Dat de FNV-structuur niet meer van deze tijd is, daar hebben Wijffels en Noten helemaal gelijk in. De FNV structuur maakt de coördinatie van werknemersbelangen niet alleen onnodig versplinterd, maar nog duur ook. De negentien FNV-bonden hebben elk hun eigen kantoor, personeel, individuele dienstverlening, facilitaire dienst, bondsblad, bestuur, directie, administratie, vereniging en wat al niet meer. Hier zijn veel kosten mee gemoeid die opgebracht moeten worden uit de contributie van de vakbondsleden.
De FNV (of in welke naam ook) moet zich nu heel erg snel anders gaan organiseren. Een organisatie die zich inricht naar werkproces. Dan krijg je bijvoorbeeld: FNV Zorg, FNV Bouwplaats, FNV Spoor, FNV Metaal, FNV Gemeentepersoneel, FNV Havens, FNV Schoonmaak, FNV Beveiliging enzovoort….
Deze beroepsgroepen, onder de FNV paraplu, zouden in mijn visie ook ruimte moeten krijgen om eigen beleid te ontwikkelen dat afgestemd is op de situatie in de betreffende vakgroep of sector. Dus veel dichter bij werknemers en de vakbondsleden waardoor meer draagvlak ontstaat. Waar het om gaat is dat de vakman of vrouw ‘de bond’ werkelijk herkent als zijn of haar vertegenwoordiger.
Daarvoor moeten de FNV-bonden het vakbondswerk in de sectoren en bedrijven versterken. Deze herkenbare bonden maken een brede agenda waar de vakbeweging voor staat en gaat. De arbeidsmarkt verandert structureel en in een razend tempo en vakmensen stellen nieuwe eisen aan hun werkomgeving. Een onafhankelijke werknemer die uitgaat van professionaliteit en vakmanschap. Daar moet de FNV met ‘beroepsgroepenvakbonden’ op inspelen. En zij moet vernieuwing aanjagen waarbij de werknemer eigenaar blijft van zijn/haar arbeidsvoorwaarden. Een herkenbare FNV die dicht bij mensen staat, is naar mijn overtuiging de toekomst. Dat is voor jongeren, oudere jongeren en ouderen aantrekkelijk. Daar willen mensen van links tot rechts bijhoren.
Om dit te realiseren is vernieuwend leiderschap in de vakbeweging meer dan nodig. Een leiding met lef, visie en daadkracht en die in staat is om de vakbeweging in een toenemend polariserend klimaat op koers te houden.

Meer over:

opinie, economie
Delen:

Praat mee

onze spelregels.

avatar

Reacties (4)

Gelijkhebber
Gelijkhebber5 dec. 2011 - 13:59

Alle vakbondsmensen blijven hangen in vage praatjes over dichter bij de mensen en herkenning. Wat dit in de praktijk betekent daar hoor je ze niet over.

DikBrix
DikBrix5 dec. 2011 - 13:59

Natuurlijk hebben we vakbonden nodig: een individuele werknemer in onder modaal betaalde beroepen is nergens in zijn eentje tegenover werkgevers, omdat de overheid nog steeds te kort schiet in haar bescherming van diezelfde werknemer. Die collectiviteit ter bescherming van het individu is belangrijk. Het zou daarom mooi zijn als het praatje van de vakbonden over reorganisatie inderdaad tot meer resultaat voor de individuele leden zou leiden. Daar verwacht ik echter weinig van. De afgelopen jaren hebben de vakbonden weinig tegenweer kunnen geven aan de consequente afbraak van de sociale voorzieningen, aan de afbraak van de rechtsbescherming van werknemers. Die rechten zijn steeds verder uitgehold, mede onder druk van Europese wet- en regelgeving. En als je dan volgend citaat uit dit artikel leest: “De arbeidsmarkt verandert structureel en in een razend tempo en vakmensen stellen nieuwe eisen aan hun werkomgeving. Een onafhankelijke werknemer die uitgaat van professionaliteit en vakmanschap. Daar moet de FNV met 'beroepsgroepenvakbonden' op inspelen. En zij moet vernieuwing aanjagen waarbij de werknemer eigenaar blijft van zijn/haar arbeidsvoorwaarden.” Dan denk ik dat vooral de werkgevers blij zullen zijn met deze 'moderne' beleidsmedewerkers-omschrijving van de gemiddelde werknemer, omdat ik er niet aan twijfel dat die gemiddelde werknemer mijlen ver van dit soort omschrijvingen afstaat. Die werknemer wil zekerheid en niet zijn overgeleverd aan de grillen van werkgevers en aandeelhouders/speculanten, welke winst altijd over de hoofden van de werknemer wordt behaald. Die wil een CAO waar hij/zij beroep op kan doen, met arbeidsvoorwaarden die voor iedereen gelden, ook voor hem/haar. Waarom zou een kleine beroepsgroepgebonden sub-FNV betere voorwaarden kunnen bedingen? Die werknemer wil steun van de vakbond in geval van een conflict met de werkgever als die te laag loon betaalt, te laag ziekengeld, onredelijke roosters hanteert, wat ook. Maar de vakbond komt niet verder dan advies dat overal op internet is te vinden, en laat de werknemer het verder zelf uitzoeken. Die moet naar een advocaat om zijn gelijk te halen, tegen steeds hogere kosten, omdat de grens voor toevoeging steeds verder wordt verlaagd met hogere griffiekosten, want de vakbond voert geen procedure voor die werknemer en bemoeit zich verder nergens mee, tenzij het gaat om honderden ontslagen per keer per werkgever, dat is wel interessant. Wat moet je dan als je voor stel 600 euro per jaar wordt benadeeld en voor 800 euro een advocaat moet betalen als je een toevoeging krijgt, anders nog veel meer. Dan kan je uit principe een zaak aanspannen en als je gelijk krijgt tevreden zijn, maar daar schiet je weinig mee op, alleen voor de toekomst, waar de werkgever dat wel moet betalen. Maar als je vervolgens wordt ontslagen, moet je weer een procedure beginnen om te bewijzen dat je daardoor bent ontslagen, dat is moeilijk. Bewijs dat maar eens. Als dat al lukt, dan beslist de rechter bijna altijd dat je weliswaar gelijk hebt, maar dat de arbeidsverhoudingen dermate zijn verstoord, dat ontslag voor de hand ligt. Daar doet een vakbond niets aan. Ook die zogenaamd vernieuwde FNV niet. De enige echte oplossing is 100% subsidiëring van de vakbonden door de staat met bijdrage van werkgevers, met automatisch lidmaatschap van elke werknemer, zonder contributie. Een vakbond die alle procedures voor de werknemer voert als de werkgever niet voldoet aan de CAO etc. Inclusief ontslagbescherming. Dan zijn we ook meteen verlost van dit soort moderne 'hype'-verhalen als in dit artikel. Want 1 ding lijkt me zeker: als deze huidige politieke tendens wordt doorgezet, hebben we straks 1,5 miljoen rechteloze zzp-ers die weer moeten worden beschermd, zodat die weer werknemers worden, en begint het hele verhaal weer van voren af aan. Maar dan zijn we wel 30-40 jaar verder, waarin die afbraak rustig blijft voortkabbelen. Met medewerking van de vakbonden.

[verwijderd]
[verwijderd]5 dec. 2011 - 13:59

Gegeven het aantal reacties krijg ik het gevoel dat niemand op een vakbond meer zit te wachten.

1 Reactie
Gelijkhebber
Gelijkhebber5 dec. 2011 - 13:59

Dat is geen goede zaak. Een sterke vakbeweging is belangrijk voor de positie van de werknemer. Het grote probleem van de vakbeweging is het gat tussen de traditionele werknemers die behoud van verworvenheden als primair doel zien en de veranderende omstandigheden op de arbeidsmarkt a.g.v. de globalisering. De BRIC-landen staan wat arbeidsvoorwaarden betreft nog in de 19e eeuw terwijl we in Nederland een systeem hebben waarin de werknemer wordt beschermd. Op sommige punten misschien iets te veel. Er zal een zekere nivellering komen waarbij de BRIC-landen met rasse schreden in de 21ste eeuw belanden en wij hier in Nederland gaan inleveren op pensioen en ontslagrecht.