Joop

Een filosofielesje over het geheugen van Rutte

  •  
04-04-2021
  •  
leestijd 3 minuten
  •  
208 keer bekeken
  •  
50722997797_e202e8418e_c

© cc-foto: ALDE

Soms ben je niet bij machte om iets te doen, maar je kunt wel nadenken over het feit dat jij iemand bent die zo’n zwakte heeft
Mijn havo-eindexamenklas krijgt er binnenkort een erg interessante casus bij: het slechte geheugen van Mark Rutte. In hun onderwerp ‘Filosofie van het Zelf’ leren mijn eindexamenleerlingen in het eerste hoofdstuk over ‘jezelf blijven’ en over de bijkomende verantwoordelijkheid door middel van het vreemde geval van Robert Ledru. Ledru was een Franse politieagent in de 19 e eeuw die tot de bizarre ontdekking kwam dat hij in zijn slaap iemand moest hebben vermoord: de dader mistte dezelfde teen aan dezelfde voet als Ledru en een missende kogel uit zijn pistool bleek in het slachtoffer gevonden te zijn; kortom, hij moest het gedaan hebben zijn en gaf zich vervolgens zelf aan.
Hoe denkt u dat de rechter oordeelde? “Onschuldig” was het oordeel. De acties van de slaapwandelende Ledru waren kennelijk niet toe te schrijven aan wakkere Ledru, het lijkt alsof het twee verschillende personen zijn. Herinnering is voor de verlichtingsdenker John Locke nodig om dezelfde persoon te zijn en Locke zou het dus helemaal eens zijn geweest met de Franse rechter. Je gaat niet Henk veroordelen voor de misdaden van Piet. Zo wil Rutte verantwoordelijkheid ontwijken voor zijn Omtzigt-uitspraken: hij heeft er geen herinnering van, dus het mag niet aan hem kleven. Rutte wil zich niet hoeven te verantwoorden voor de gedragingen van Mark. Geen weet ervan is geen verantwoordelijkheid ervoor.
Rutte vervolgde in zijn verdediging: ‘Waarom zou ik dat [Omtzigt elders laten positioneren] gedaan hebben?’ Hij lijkt zijn publiek voor het blok te zetten: zij zouden hem toch zeker niet van een laaghartig machtsspel willen betichten? Al heeft hij geen herinnering (dus geen verantwoordelijkheid), hij heeft natuurlijk wél zijn goede karakter. Onze goedlachse premier (die ons blijft verzekeren dat hij zaken héél serieus neemt) is toch niet een persoon die een criticus op een haast wraakzuchtige manier af zou schepen? Zo komen we bij de tweede filosoof van dit hoofdstuk, Derek Parfit. Die beweerde dat niet alleen herinnering, maar ook karaktereigenschappen kunnen bepalen of een persoon dezelfde is als voorheen. Rutte probeert op deze manier kundig gebruik te maken van de verschillende ideeën van deze denkers. Hem treft zogenaamd geen blaam voor de verwerpelijke actie, want hij heeft geen geheugen van (Locke). Maar wij moeten wél vertrouwen op zijn goede karakter, dat beeld dat we van hem kennen (Parfit).
Mijn leerlingen kunnen mijn advies dan vervolgens wel al raden: “Rutte, ken jezelf!” Paul Ricoeur, de laatste denker in het hoofdstuk ‘Jezelf blijven’, bespreekt een oud-Griekse wijsheid. Odysseus wist dat hij gek zou worden bij het horen van de harpijen, maar was wel benieuwd naar hun zang. Daarom liet hij zich vastbinden en beval zijn bemanning niet naar hem te luisteren tijdens zijn harpij-raaskallerij. Als je weet dat je niet kan rijden met alcohol op, drink dan niet, of ga met de bus. Als je zo’n slecht geheugen hebt, schrijf dan dingen op! Soms ben je niet bij machte om iets te doen, maar je kunt wel nadenken over het feit dat jij iemand bent die zo’n zwakte heeft. Verantwoordelijkheid nemen is dan: je ‘ik’ op dat moment op een of andere manier onschadelijk maken. Dus als je al weet van jezelf dat je vergeetachtig bent, en dat weten we allemaal ondertussen, maak notities , anders is de verantwoordelijkheid wél aan jou toe te schrijven.
Ook de ongelukkige Ledru heeft over zichzelf nagedacht en hij trof voorzorgsmaatregelen. Hij is verhuisd naar het platteland, liet zich bewaken en hield zichzelf verre van pistolen opdat hij, wanneer hij geen controle meer over zichzelf had, geen schade kon berokkenen. Als Rutte weet dat hij een zwak geheugen heeft, en hij weet dat hij ons land kan schaden in zijn functie dan is het onverantwoord dat hij geen maatregelen treft, zoals een notitieblok aanschaffen.
Delen:

Praat mee

onze spelregels.

avatar

Reacties (17)

Norsemen
Norsemen5 apr. 2021 - 8:05

Een verklaring voor zijn optreden zou autisme kunnen zijn. Rutte vertoont behoorlijk wat verschijnselen hiervan, zowel in zijn politieke leven als in zijn persoonlijke leven.

Zandb
Zandb5 apr. 2021 - 6:48

Het kan zijn, dat Rutte op die manier een spelletje speelt. Neem de vraag: "Waarom zou ik dat [Omtzigt elders laten positioneren] gedaan hebben?" Als je daar van uit gaat, dan ga je uit van de kwalijke veronderstelling. De mogelijkheid dat Omtzigt wel aan de orde is gekomen, met andere bedoelingen, bestaat dan blijkbaar niet meer. Concreet: Je hebt het over Omtzigt gehad, wel degelijk. En dat weet Rutte. Dom genoeg zegt hij echter: "Ik heb het niet over Omtzigt gehad." En dat blijkt natuurlijk een leugen. Rutte misbruikt de gedachte, dat wanneer hij maar steeds vasthoudt aan het feit, dat geen kwalijke bedoeling had, hij niet liegt. Ik sta dan ook volkomen achter het advies van de schrijver: Rutte, neem je verantwoordelijkheid.

Bouwman2
Bouwman24 apr. 2021 - 22:11

Als je iemand diagnostiseert zonder met hem of haar persoonlijk en intensief contact te hebben dan heb je waarschijnlijk te maken met een niet bevoegde of gekwalificeerde meningsuiter van het type "mijn mening is gelijk aan een erkend feit". Het probleem is hoe onderscheid je de als zodanig aangeduide te midden van anderen met een mening en/of opvatting die ook stuk voor stuk naadloos passen in een feitenrelaas. ? Wilt u dit filosofisch probleem voor me oplossen? Het valt me op hoe herhaling van en fixatie op hetzelfde fenomeen kunnen leiden tot het postvatten van denkbeelden die niet in overeenstemmening zijn met feitelijkheden. Dat heet demagogie vroeger ook wel agitprop genoemd. Dat trucje is bekend van Jan Peter Balkenende (CDA) die zei: Meneer Bos ( bedoeld is Wouter Bos (PvdA) u draai en u bent niet eerlijk. Dat is dus een frame, bedacht door Jack de Vries. De Vries is al jaren uit beeld, maar de techniek van De Vries wordt nog steeds toegepast. Je zegt niet wat het gezegde inhoudt maar plaats de vorm, het etiket. De focus is helder, en alles daaromheen wordt vaag. Dat heet ook wel opzettelijke misleiding Tevens is het effect ervan dat degene die het etiket plaatst - in dit geval Balkenende- als zeer standvastig en bovenal goudeerlijk poseert. Dat Balkenende het één nog het ánder was blijkt uit de loop van de geschiedenis. Wouter Bos vertrok uit de politieke arena om zijn positie elders (!) voort te zetten. De truc van De Vries kreeg de naam: "een balkje doen" en is nog vele malen wegens groot succes geprolongeerd. Net als de truc "wijzen naar het verloren bankbiljet", de truc "u krijgt Euro 935,75 terug van de belastingdienst" en uiteraard de truc met de doif.

1 Reactie
Zandb
Zandb5 apr. 2021 - 11:01

Hier is sprake van een Bouwman die een diagnose van iemand waar hij geen contact heeft heeft gehad, afwijst omdat die diagnose niet tot stand is gekomen nadat degene die (volgens Bouwman) diagnosticeert, contact had met de gediagnosticeerde. Zou Bouwman niet zien, dat zijn analyse net zo veel een analyse is, als die van de schrijver?

Het schrandere konijn
Het schrandere konijn4 apr. 2021 - 18:01

Iemand met een bijna fotografisch geheugen zoals ik kan weinig sympathie opbrengen voor meneer Teflon.

TTorenstra
TTorenstra4 apr. 2021 - 17:41

Er ZIJN notities gemaakt van de gesprekken en daaruit bleek dat Rutte Omtzigt wel minister wilde maken.

1 Reactie
Bouwman2
Bouwman24 apr. 2021 - 22:15

U eet Konijn, veel worteltjes? Pas op want u gaat ervan hallucineren. ,

Zapata
Zapata4 apr. 2021 - 17:35

Eh beste Wim, het fundament van de Rutte doctrine is nu juist dat je helemaal niets noteert. En mocht je alsnog gedwongen worden om iets te noteren dan laat je het zwartlakken als iemand er naar vraagt.

3 Reacties
Bouwman2
Bouwman24 apr. 2021 - 22:17

Het eigenlijke probleem is dat de doctrine niet bestaat, het is gewoon weer een frame.

Zandb
Zandb5 apr. 2021 - 6:49

Zapata Dat is ook mijn kritiek; hij maakt er misbruik van.

LaBou
LaBou 5 apr. 2021 - 16:06

Is dat wel zo bouwman? Of is dit een (zinloze) verdediging van je grote roerganger?

Zwerfstein
Zwerfstein4 apr. 2021 - 16:19

Dus er was iemand bij de moord aanwezig die zag dat de dader een afgehakte teen had? Hoe kan dit anders bekend zijn? Degene die is vermoord kan het uiteraard niet navertellen.

2 Reacties
Eric Minnens
Eric Minnens4 apr. 2021 - 20:39

@Zwerfstein Het gaat niet om een fictieve, maar om een historische casus. https://historycollection.com/12-sleepwalking-killers-history-will-make-want-lock-doors-night/6/ Als ik het verhaal teruglees, heb ik een andere vraag: vanwaar die natte schoenen en sokken?

Bouwman2
Bouwman24 apr. 2021 - 22:17

Minnens: LOL

Minoes&tuin
Minoes&tuin4 apr. 2021 - 14:40

Een notitieblok aanschaffen? "Nee dat hoeft hij niet, want hij heeft een uitstekend geheugen." Dat zal zijn antwoord zijn.

2 Reacties
sjaak5
sjaak54 apr. 2021 - 15:01

Of hij vergeet zijn notitieblok. Het verschil met bovenstaande voorbeelden is dat Rutte helemaal niets vergeet en zichzelf heel goed kent. En helemaal niet de mogelijkheid zoekt om niet meer te kunnen "vergeten". Je hebt namelijk "ja" en "nee" en "dat weet ik niet meer". "dat weet ik niet meer" is een goede vervanging voor "nee'. Heb je in ieder geval, als de waarheid anders is, niets ontkent. Wat minder voor "ja", want bij sommige situaties kan iedereen aanvoelen dat, wanneer het wel gebeurd zou zijn, je het nog wel zou weten.

Zandb
Zandb5 apr. 2021 - 6:51

Minoes Het is heel simpel: Of Rutte neemt zijn verantwoordelijkheid of wij doen dat voor hem.