Joop

Een blinde vlek van wereldformaat in de politieke debatten

Opinie

•

16-03-2021

•

leestijd 4 minuten

•

cc-foto: Ministerie van Buitenlandse Zaken

& Daniëlle Hirsch: Het Nederlandse buitenlandbeleid werkt klimaatverandering in de hand

Co-auteur: Daniëlle Hirsch

Grote afwezige in alle politieke debatten van de afgelopen weken is de rest van de wereld. Dat is op zijn opmerkelijk; een derde van onze economie bestaat uit handel in met andere landen. Dat maakt ons buitenlandbeleid een fundamentele factor in de toekomst van ons land. De visie op handel tussen de partijen loopt fundamenteel uiteen; doorgaan op de ingeslagen weg of Nederland koploper maken op gebied van duurzame handel. Er valt dus weldegelijk iets te kiezen.

Het Nederlandse buitenlandbeleid werkt klimaatverandering in de hand. Het Centraal Bureau voor Statistiek stelt dat in de Monitor Brede Welvaart dat de wereldwijde klimaatvoetafdruk van Nederland groot is in vergelijking met andere EU-lidstaten. In tegenstelling tot andere lidstaten, doet Nederland daar ook weinig aan. Sterker nog, die voetafdruk neemt nog steeds toe. Het is hoog tijd voor een stevige klimaatagenda in ons buitenlandbeleid, zodat er een einde komt aan de steun voor onze fossiele exportindustrie en aan de bescherming van fossiele bedrijven via investeringsverdragen. Dat is niet alleen goed voor het klimaat en voor de verduurzaming van onze export, maar maakt ons ook minder afhankelijk van fossiele energie uit landen als Rusland.

De Nederlandse handelseconomie steunt op fossiel, mogelijk gemaakt door de Nederlandse Staat. Op dit moment profiteren exporterende bedrijven van financiële prikkels en diplomatieke ondersteuning. Zo steunen we Nederlandse bedrijven die actief zijn in de ontwikkeling van een grote LNG-sector in Mozambique, een land dat bij uitstek geschikt is om zon en wind aan te leggen. Mozambique is maar een voorbeeld. De rol van de Nederlandse ambassade in de bemiddeling tussen Shell en Nigeria is bekend, maar ook in landen als Brazilië steunen we de aanleg van fossiele infrastructuur. Deze steun kunnen we veel beter stoppen in de ontwikkeling van duurzame energiestructuren, die landen in staat stellen op basis van wind, zon en groene waterstof te groeien. Bovendien hebben we in het klimaatakkoord afgesproken dat we alle financiering van fossiel af gaan bouwen.

Een andere concrete actie waar het klimaat, de producenten van duurzame energie en de Nederlandse belastingbetaler veel plezier aan kunnen beleven, is het opzeggen van het Energy Charter Treaty zijn. Dit verdrag maakt het nu nog mogelijk dat energiebedrijven landen aansprakelijk stellen voor veranderingen in hun beleid, via een apart daarvoor gecreëerd internationaal rechtssysteem. Zo claimt energiebedrijf RWE 1,4 miljard euro van de Nederlandse Staat omdat het winst derft door de sluiting van de kolencentrale in de Eemshaven. Onder de paraplu van dit verdrag zijn al zeker 20 van dit soort claims door in Nederland gevestigde fossiele bedrijven aan andere landen gedaan, voor een totaal aan claims van 55 miljard euro. Een verdrag als dit maakt het voor landen extra moeilijk om stevig klimaatbeleid te voeren, omdat het de gevestigde actoren in de energiemarkt, die bovenmatig fossiel zijn, in het zadel houdt. Nederland zou uit het verdrag moeten stappen.

Daarnaast moeten we ervoor zorgen dat onze handelsstromen en economische motieven niet langer bijdragen aan klimaatverandering. Nederland is een van de grootste importeurs van soja en vlees uit Zuid-Amerika. Om vlees te produceren wordt de Amazone, een van de grootste ‘sinks’ voor CO2 van de wereld, omgekapt en platgebrand. De soja uit die regio wordt hier verwerkt door de grootste diervoederbedrijven en direct doorgesluisd naar de bio-industrie. Nederland moet, als de op 1 na grootste exporteur van landbouwproducten ter wereld, gaan inzetten op verduurzaming door eisen te stellen aan de kwaliteit van de producten en de vraag naar niet-duurzame soja en palmolie af te bouwen. Door onze handelsrelaties anders in te richten, versterken we de circulaire landbouw en dragen we bij aan vergroening van de landbouw binnen en buiten onze grenzen.

Onze afhankelijkheid van fossiele energie brengt ook een ander probleem met zich mee. Het kabinet Rutte 3 blijft hardnekkig vasthouden aan de Russische gaspijpleiding NordStream 2, waardoor Poetin een krachtig politiek wapen in handen krijgt. Terwijl deze nieuwe gaspijpleiding overbodig is: de huidige pijpleidingencapaciteit is ruim voldoende voor onze gasimport, zeker met de nationale ambitie om van het gas af te gaan. Het wordt tijd dat Nederland haar naïviteit overboord gooit, de geopolitiek van Nord Stream 2 ten volle onderkent en de druk bij partner Duitsland verder opvoert door het zeer strikt toepassen van de Gasrichtlijn die toetst op corruptie. Een motie van GroenLinks hierover is aangenomen waardoor we Poetin’s oligarchen niet langer belonen.

Als we klimaatverandering en opwarming willen inperken tot minder dan 2 graden Celsius, is het van groot belang dat we onze hele economie toekomstbestendig maken. Omdat we een typisch handelsland zijn, met een economie die voor zeker een derde draait om im- en export, kunnen we relatief veel bijdragen aan het halen van die mondiale doelstelling. Dat is ook in ons eigen belang.

Plannen zijn er genoeg. Nu de actie nog.

Bram van Ojik is Tweede Kamerlid voor GroenLinks Danielle Hirsch is Directeur van milieuorganisatie Both ENDS en kandidaat Kamerlid voor GroenLinks

Meer over:

tweede kamerverkiezingen 2021, klimaatverandering, buitenland, politiek, buitenlandpolitiek, opinie, klimaatbeleid

Praat mee

Heb je een vraag, suggestie of wil je gewoon iets kwijt? Dat kan hier. Lees onze spelregels.

Reacties (12)

Sorteren op:

Hathor217 mrt. 2021 - 8:54

Je bent wel erg zielig en hebt gebrek aan inzicht, als je zegt dat Br v Oijk op plek 50 is gezet. Bram is gewoon 66 jaar en wil pensioen.

Ewout Pool17 mrt. 2021 - 7:00

"Buitenlandbeleid kleine rol in de verkiezingen." Heeft het buitenland stemrecht dan?

Karingin16 mrt. 2021 - 13:29

Ik mis hier bijv. de invloed die ons "beleid" heeft op migratie, dat heeft ook raakvlakken met dit onderwerp. Maar de meeste Nederlanders zal 't boeien, ze hebben ook geen idee. Denken dat wij alleen maar betalen aan ontwikkelingslanden en ook onze Zuid-Europese vrienden, terwijl we er juist miljarden aan verdienen. Het zou wel fijn zijn als 't hypocriete gelul van onze politici eens uitgebreid aan de kaak wordt gesteld. Doe eens een thema-periode met allemaal reportages en documentaires, organiseer eens een debat specifiek hierover, interviews waarin ze worden doorgezaagd over de consequenties en waarom ze liegen over het kosten/batenverhaal. Hoe het komt dat onze "ontwikkelingshulp" zo ineffectief is (hint: omdat hier bepaald wordt wat daar nodig zou zijn, omdat onze belangen voorop staan en omdat men er geen probleem mee heeft met corrupte partners samen te werken), waarom ze de economie daar bewust kapot maken, en dus zelf aanjager zijn van migratie. Om maar een paar invalshoeken te noemen

1 Reactie

Joe Speedboot16 mrt. 2021 - 19:55

'Doe eens een thema-periode ' Dat is een goeie! Er zou sowieso veel meer in thema's moeten worden gedacht dan in vakgebieden. Zelfs in het wat meer vooruitstrevende deel van het bedrijfsleven is 'holistisch denken' al lang geen vies woord meer. Nu de overheid nog..

0 Rapporteren

Mokker16 mrt. 2021 - 13:00

GroenLinks is de partij van de klimaat-boekhoudkunde. Dat je CO2 van Canadese bossen verstookt in Nederlandse biomassacentrales kunt wegcijferen volgens de boekhoudregels van de EU, betekent niet dat je ook daadwerkelijk goed bezig bent voor het klimaat. Begin eerst maar eens met eenvoudig energiebesparen en consumptie terug dringen, dat is al moeilijk genoeg.

2 Reacties

Karingin16 mrt. 2021 - 13:37

Gelul, GL is helemaal geen voorstander van biomassa, allang niet meer. Toen dat net werd bedacht was iedereen er lyrisch over, maar vrijwel niemand heeft 't voortschrijdend inzicht gemist. De VVD is juist kampioen creatief boekhouden, die probeert werkelijk álles op papier op te lossen

0 Rapporteren

Mokker16 mrt. 2021 - 15:43

Je kunt wel weer 'gelul' roepen, maar ondertussen staan in GroenLinks gemeenten als Amsterdam en Utrecht de biomassa centrales nog steeds te ronken. Wegens aanhoudende kritiek geeft GL nu een beetje toe dat hun verhaaltje niet klopt. Als je zo loopt te drammen om Nederland van het gas af te halen, en tegen kernenergie bent, dan blijft er ook geen andere keus dan biomassa, want op wind en zon alleen gaat Nederland zijn energievoorziening nooit rond krijgen. Daarom geef ik toch de voorkeur aan partijen die iets realistischer in deze discussie staan dan de luchtfietserij van GroenLinks. VVD is inderdaad nog erger, en die doen het dan nog niet eens uit idealisme maar omdat er bakken geld te verdienen zijn met de gedwongen energietransitie, reken maar dat hun vriendjes tijdig zijn ingeseind om alvast in de juiste 'groene' bedrijven te investeren.

0 Rapporteren

Kit216 mrt. 2021 - 11:25

Hoezeer ik van Ojik ook waardeer als strateeg in GroenLinks; ook hij heeft last van een blinde vlek ter grootte van een roze olifant. Als je op grote schaal iets aan klimaatbeleid wil doen, zul je een substantieel aantal zetels op links moeten hebben. SP, GL en PvdA zijn echter gedegradeerd tot de Kwik, Kwek en Kwak van het parlement. De reden is simpel: ze hebben alle de belangen van die hele gewone man laten vallen voor een half neo-liberaal en half politiek correcte visie. Het ingesleten groene slijmspoor van de stoel van Klaver richting vak K zegt genoeg. Beste Mijnheer van Ojik: als U die gewone man niet eerst steunt op links, ben U ook de juiste plannen op klimaatgebied kwijt. Als U de belangen van die gewone man verder negeert, dan sluit U de drie linkse partijen op in een museum van wat ooit sociaal-democratie was. En dan kunt U alle mooie en noodzakelijke plannen op onder andere klimaatgebied gezeggelijk vergeten.

3 Reacties

Karingin16 mrt. 2021 - 13:46

Grappig...de gewone man blijkt iedere keer weer totaal niet geïnteresseerd in klimaatbeleid, antidiscriminatie en armoedebestrijding. Of trapt die gewone man net als jij in het frame van rechtse houwdegens als Wilderanja, Baudemagoog en de PVV-Ders van dienst?

0 Rapporteren

Kit216 mrt. 2021 - 18:02

Karingin. Een beetje de lokale ziekte waaraan je lijdt: zodra iemand iets denkt of zegt dat niet in je kleine bolletje past, zal het wel rechts en verderfelijk zijn. Lees eens de ideen van Joop de Uyl en zie hoe ver je weggedreven bent van wat socialisme of sociaal demokratie heet.

0 Rapporteren

Paul Spijkers17 mrt. 2021 - 0:37

De gewone man neem ik aan betekent het niet rijkere soort mensen, sociaal gezien, tegen de uitbuiters in. Als je daar niet voor werkt krijg je geen stemmen dus kan je niks bewerkstelligen. Je kan wel dingen zeggen over individele identiteiten om de verdeeldheid tov die uitbuiters voort te planten maar so what.

0 Rapporteren

tinekea216 mrt. 2021 - 11:15

Dan gaan we toch gewoon hout verbranden, Bram. Leegkap in andere delen van de wereld en hier de slechte lucht. Zoals je zegt: Plannen genoeg bij Groenlinks.