Economische crisis verdiept
Praat mee
Reacties (21)
Politiek maakt meer kapot dan je lief is. Ik hoop dat Rutte de kritiek eerder deze week van econoom prof. Bas Jacobs ter harte neemt, die het kabinet domheid verweet. Mijn analyse is dat vooral Minister Kamp van EZ het probleem is, een doorgewinterde VVD-apparatsjik die eigenlijk een hekel heeft aan het bedrijfsleven, en in elk geval niet inde verte de creativiteit heeft om de economie een duwtje te geven. Moeilijk? Ja, maar je bent niet zomaar minister. Bovendien kunnen ministers ambtenaren het werk laten doen. Zij hoeven alleen maar aan te sturen. En in de Kamer te rapporteren. Maar die leeft in een soort alternatieve werkelijkheid, en economische kennis of zelfs maar bewustzijn is ook daar schaars. Bovendien heeft de VVD de begrotingsdiscipline waar oud-minister Zalm ooit succes mee had in andere tijden nu zozeer tot dogma verheven dat een erkenning van de *werkelijkheid* taboe is geworden voor deze partij.
Ondertussen worden overheden afgeslankt, blijft men nutsbedrijven privatiseren, houden private banken het monopoly op geldcreatie, blijft het IMF-renteregime in stand, kopen grote bedrijven land op en bemoeien zich direct met de politiek. Burgers staan erbij en kunnen niets ondernemen.
Het zit hem niet in Europa; het zit hem in Nederland. Eurostat, de groeicijfers over 2012, en de verwachtingen voor 2013. Als je ze sorteert op basis van de verwachtingen voor 2013, staat Nederland op de 21ste van de 27 plaatsen, en de getallen zijn overwegend *positief*: Het zit hem niet in Europa; het zit hem in Nederland. Eurostat, de groeicijfers over 2012, en de verwachtingen voor 2013: Letland 5.6 3.8 Litouwen 3.7 3.1 Estland 3.2 3.0 Roemenië 0.7 1.6 Zweden 0.7 1.5 Malta 1.0 1.4 Polen 1.9 1.1 Ierland 0.9 1.1 Slowakije 2.0 1.0 Bulgarije 0.8 0.9 Luxemburg 0.3 0.8 Denemarken -0.4 0.7 Oostenrijk 0.8 0.6 Verenigd Kon. 0.2 0.6 Duitsland 0.7 0.4 Finland -0.8 0.3 Hongarije -1.7 0.2 Frankrijk 2.0 0.0 Belgie -0.3 0.0 Tsjechie -1.3 -0.4 Nederland -1.0 -0.8 Spanje 0.4 -1.4 Slovenië -2.3 -2.0 Portugal -3.2 -2.3 Italie 0.4 -2.4 Griekenland -6.4 -4.2 Cyprus -2.4 -8.7 Onafhankelijk: IJsland 1.6 1.8 Noorwegen 3.1 2.6 Zwitserland 1.0 1.4 Rest van de wereld: Turkije 2.2 2.3 Verenigde St. 2.2 1.9 Japan 1.9 1.4 Bron: http://epp.eurostat.ec.europa.eu/tgm/table.do?tab=table&init=1&plugin=1&language=en&pcode=tec00115 http://epp.eurostat.ec.europa.eu/tgm/table.do?tab=table&init=1&plugin=1&language=en&pcode=tec00115
Het zal wel aan mij liggen, ik ben geen econoom, maar de renteaftrek voor hypotheken boven de €350.000 trapsgewijs inperken, zodat die schuld begint in te lopen, waarom niet voor die optie kiezen? Is het zó vreemd om die stap te zetten? Huren zullen vanwege het nieuwe woonakkoord structureel op gaan lopen om ieder jaar 2 miljard bij te dragen aan het inlopen van het begrotingstekort. Waarom niet procentueel, of desnoods op basis van inkomsten, de HRA aanpassen voor bestaande hypotheken? Volgens mij kan er dan jaarlijks veel meer dan 2 miljard ingelopen worden. Zelfs zonder dat het voor de betrokkenen een dermate hoge lastenverzwaring betekent dat ze aan koopkracht sterk moeten inleveren. In tegenstelling tot het overgrote deel aan huurders die verhoudingsgewijs heel veel moeten inboeten aan koopkracht. Wat is de reden dat er niet aan de huidige HRA wordt geschaafd?
Goed stuk. Europese onmacht is inderdaad erg zichtbaar geworden. Maar ook ons democratische bestel lijkt failliet, het moet anders worden ingevuld. De Tweede Kamer is een bonte verzameling gelukszoekers geworden. Wie neemt parlementariers nou nog serieus? Malloten zijn het en respect ervoor is al lang weg. De kloof met Den Haag wordt daardoor almaar groter.
“Alleen de overheid kan het tij nog keren, door nationale investeringsbanken op te richten.” Klopt, maar dan Europees graag.....te financieren uit QE en corigerende invoerrechten op te goedkoop geproduceerde goederen (het promoten van “Fordisme” in LLL) “Een beetje conjunctuur met bergen en dalen is leuk want die zijn als de wisseling der seizoenen.” In normale –concurrentie- omstandigheden ja, maar met internet én supply side zullen het vooral dalen blijven. “Het is echter niet fijn meer wanneer we voor lange tijd een werkloosheid van meer dan 10% krijgen. Die kant gaan we wel op. De huidige crisis kan zich ontwikkelen tot een crisis van gigantische proporties.” Yep!...we leven immers onder de dictatuur van de neo-liberale, monetaristische, globaliserende, laissez-faire aanbod economie. Ondanks dat Carter inderdaad via deregulering hiertoe een aanzet had gegeven is het toch vooral de handschoen die Thatcher heeft opgepakt (ze wilde vooral “The City” promoten) die tot de wildgroei in deregulering heeft geleid. Thatcher was zeker op economisch gebied een bewonderaar van Carter en het was toen makkelijk voor Reagan om in hetzelfde “neo-liberalisende” bootje mee te varen. “Hoe dan ook, sinds 1980 heeft de wereld een vloedgolf van neoliberale dereguleringen gekend.Veel economen noemen dit "economie van het aanbod" in tegenstelling tot de keynesiaanse "economie van de vraag". Hun redenering is dat het aanbod is vergroot waardoor er meer mogelijkheden voor investeringen en werk kwamen. Tot op bepaalde hoogte is dat natuurlijk juist. Maar deze collegae vergeten dat de dereguleringen ook een stimulering van de vraag betekenden. Enorme kapitalen werden losgelaten van allerlei regels en spoelden over de wereld in de jacht op winst. Door dit effect op de vraag zijn de jaren 1981-2007 eigenlijk ook keynesiaanse jaren.” Correct, daarom ging het zo een beetje tot het, zo goed als, volwassen worden van het internet en de containerizering van het zeevervoer en verhoudingsgewijs lage luchtvrachtkosten ook goed, toen, midden jaren ‘90 deden globalisering/outsourcing, verdere liberalisering van de arbeidsmarkt en de druk om via kostenbesparing in bedrijven winstgevender te maken binnen de AANBOD (Reagonomics/zie ook Milton Friedmann – tax cuts, liberalisering-) economie hun intreding. Gevolg werk voor hier, uitgevoerd in LLL door één van onze pilaren onder ons levensonderhoud, onze multi nationals, gevolgd door de kleinere spelers (al met al de vijfde colonne op het gebied van werkgelegenheid) Maandag, jongstleden in het financiele dagblad over het “reshoren” van productie terug naar NL (en Europa) 4 voorbeelden, Philips Drachten, volledig geautomatiseerde productielijn voor scheerapparaten, m.i. enige voordeel dat de indirecten (systeem ontwikkelaars e.d.) nu ook weer hier zitten....innovatie.... Verder assemblage van fietsen (waarschijnlijk uit Chinese onderdelen) stalen containers (teruggehaald uit Polen) en een bedrijf, werkzaam in verpakking. Bottom line...allemaal werkers die tot voor kort in de sociale werkplaatsen werkzaam waren en in hun inkomen wordt door onze overheid bijgedragen. Vraag: wat is hun inkomen daar (het minimumloon?) en wat draagt de staat bij (Bijstandsniveau?) zie hier een lage lonen landen loon.....Het enige antwoord is zo veel mogelijk van wat we hier (in Euriopa) uitgeven weer hier laten produceren. Mijns Inziens is daarbij vooral nodig om outsourcing te ontmoedigen via het lage kosten niveau (van levensonderhoud) compenserende invoerrechten “De dereguleringen op financieel terrein leidden vooral tot de bubbles in de prijzen van aandelen en huizen, wat dus een prijseffect is. Belangrijk is echter ook het reële effect, dat de wereld een tijdperk kreeg met tamelijk hoge investeringen en lage werkloosheid. Een bank kon gemakkelijk risico nemen want geld was ruim voorhanden en een verlies op het ene project werd goedgemaakt met grote winsten op een ander project. Kabelnetten werden aangelegd. Forse investeringen in software zoals Google werden gedaan. Het mobiele telefoonnet ontstond. Een bijzonder aspect was dat China de internationale markt betrad, waardoor de prijzen voor goederen relatief laag bleven.” Mee eens, maar in het laatste fenomeen, zit een enorme adder in het gras, -zie mijn commentaar hierboven- en het is niet meer alleen China verhouding bevolking LLL (vooral Japan) tot het rijke Westen, voor het omvallen van het communisme in Europa ca. 1: 5. Nu LLL : “rijke” Westen (incl. Japan) ca. 3:1, de communicerende vaten met dikke en dunne bodem (kostenpeil) zijn omgedraaid, met het gevolg het verdelen van de armoede in plaats van de rijkdom (japan is erg snel opgetrokken; Staatskapitalisme in een semi communistische omgeving houdt dat tot dusver vooral tegen.) . “Een uitermate belangrijke conclusie is dat deze groei in 1981-2007 tot stand is gekomen door zulk grof geschut. (“neo-liberale antwoorden”) Juist Zoals we in de periode na 2006 zien gaat het herstel maar moeizaam, met wel enige groei maar voortdurende werkloosheid. Juist “Besparen op loonkosten en het saneren van dure arbeid is nog wel interessant, maar dat vergroot weer de werkloosheid.” Juist “De overheid zal de markt voor investeringen moeten herordenen, met een speciale rol voor nationale investeringsbanken.” Juist, de enige uitweg ik ben voor een drastische “rethink” op het gebied van Europese energiepolitiek, het tekort op de energiebalans is jaarlijks ca. 475 miljard euro. Dat vormt een commerciële case (voor –Europese- overheid/heden) om te investeren in aan de basis kostenloze energie (zon en wind) waarbij via financiele constructies Zuid Europe bij voorbeeld haar schulden dankzij zonne energie kan afbetalen. Ik ga niet verder in de details, maar ik voorzie hier een mogelijke enorme bron van sociaal en financieel economische vooruitgang, aan te pakken via een Europese investeringsbank dus, desnoods bvia QE, want het rendement is gegarandeerd (de energiebron – de opbrengst- is gratis, enige kosten bouw van infra structuur en exploitatie) verder is er dan natuurlijk heel veel werk in de derivate techniek in zake de toepassing van e.e.a. met alle innoverende gevolgen van dien. “Wellicht zijn de banken zo gered, maar de economie is gevloerd.” Exact!
Hans, ik heb een vraag over wat ik steevast als 'inkomens' verwoord zie, of in jouw artikel als 'brutohuishoudinkomen'. Als ik DGA ben en ik mezelf het wettelijk vereiste minimum salaris uitbetaal, is dat dan mijn 'inkomen', of wordt eventueel uitgekeerd dividend ook meegerekend als inkomen? maw, is "inkomen" het loonstrookje of het verzamelinkomen zoals je dat opgeeft bij de belastingdienst?
--- Dit bericht is verwijderd —
Erwin. Toch zit er een groot verschil tussen ons wat betreft Europa. Iemand die D66, CDA ,PvdA of VVD kiest is voor marktwerking. Marktwerking en een sociaal Europa voor burgers zijn momenteel 2 verschillende dingen. Bovendien vind ik dat de Euro een parallel munt moet krijgen of afgeschaft moet worden. En geen Eurobonds. We gaan toch niet de Schuld van o.a Italie overnemen, want dat betekent Eurobonds. Sterker nog, ik ga niet stemmen met de Europese verkiezingen, omdat maar 1 partij de Euro wil afschaffen. En juist die partij zal ik NOOIT stemmen.
Er zit nog altijd een gigantisch verschil tussen bezuinigingen en lastenverzwaringen. Zou leuk zijn als hans ook dit onderscheid zou maken. Bezuinigingen -afschaffen prestige projecten -verminderen subsidies -eigen processen efficienter en effectiever inrichten -snijden in eigen vastgoedkosten -snijden in het aantal werknemers of slarissen/bonussen/vergoedingen verlaging -Ect.. Lastenverzwaringen -BTW verhogingen -*HRA(Minder aftrek is meer belastingafdracht) -Inkomensbelasting verhogen -Vennootschapsbelasting verhogen -vermogensbelasting verhogen -Ect.. *En ja ik huur, ik heb het hier niet over de hra moet blijven of niet. Wat wij voornamelijk doen is de lasten verzwaren en iedere econoom zal je vertellen dat dat slecht is. Daarnaast kan dit kabinet geen eenduidige beslissingen maken. Telkens als er een plan komt wordt het weer ingetrokken of veranderd het ect.. Dit levert alleen maar onzekerheid op voor de burgers. Ipv dat onze overheid alles voor iedereen wilt regelen(wat ze ook enorm slecht uitvoeren) zouden ze een kleiner takenpakket moeten nemen en dat eens fatsoenlijk leren uitvoeren. Onze overheid zou moeten investeren in onderzoek(medische wetenschap, energie ect.) en onderwijs(techniek, wetenschappen ect..), maak onze jongeren klaar voor banen van de toekomst. Onze overheid geeft nu geld uit aan het eindstadium(bv windmolens), dat geld moet naar de eerdere stadia(onderzoek en techniek). Daarmee kan je tenminste innoverend en concurrerend worden.
Een bezuiniging zoals jij stelt kan ook een lastenverzwaring betekenen. Voorbeeld: Energie kent subsidies in verschillende vormen. Soms kostprijs gerelateerd anderen afzet gerelateerd. Het afschaffen van die subsidies leidt tot lastenverzwaring voor de burger omdat je energie rekening omhoog gaat. Maar op zich heb je wel verder gelijk dat er verschil is tussen bezuinigen en verzwaring. Daarbij aangemerkt dat vele bezuinigingen, uiteindelijk toch in je portemonnee terecht komen. Want verminderen ambtenarenbestand, levert wel een directe bezuiniging op bij de departmenten, maar een gedeeltelijke verzwaring bij Sociale zaken door wachtgeld, afkoop, WW. Sociale zaken kan dat weer afwentelen door bijv. uitkeringen te verlagen. Daardoor wordt voor die mensen het besteedbaar inkomen vermindert. In enge zin is dat geen lastenverzwaring, maar het effect is hetzelfde. Dit soort wisselwerkingen levert momenteel een stevige discussie op onder economen. De stelregel die gehanteerd wordt dat elke euro bruto bezuiniging, maar 0,30 eurocent netto oplevert. Momenteel lijkt het erop dat die regel niet valide is in de huidige crisis en juist het omgekeerde het geval is. Er is momenteel geen netto effect volgens de nodige economen.
[Er zit nog altijd een gigantisch verschil tussen bezuinigingen en lastenverzwaringen. Zou leuk zijn als hans ook dit onderscheid zou maken.] Hoezo ? Dat verschil is helemaal niet zo belangrijk. 70 % van de overheidsbegroting gaat naar zorg, sociale zaken en onderwijs. Elke serieuze bezuiniging betekent dus simpelweg lastenverzwaring van burger. Niet door hogere belastingen, maar door stijgende zorgpremies en hogere kosten voor onderwijs. [Ipv dat onze overheid alles voor iedereen wilt regelen(wat ze ook enorm slecht uitvoeren) zouden ze een kleiner takenpakket moeten nemen en dat eens fatsoenlijk leren uitvoeren.] Dat zou kunnen, maar wat is het nut ervan ? Dat betekent alleen maar nog meer bezuinigingen, en nog meer dalende koopkracht voor de burgers. [Onze overheid zou moeten investeren in onderzoek(medische wetenschap, energie ect.) en onderwijs(techniek, wetenschappen ect..), maak onze jongeren klaar voor banen van de toekomst.] Maar dat is dus juist niet bezuinigen ... en ook niet de overheid kleiner maken. [Onze overheid geeft nu geld uit aan het eindstadium(bv windmolens), dat geld moet naar de eerdere stadia(onderzoek en techniek). Daarmee kan je tenminste innoverend en concurrerend worden.] Op zich doe de overheid dat nu ook, met het topsectoren beleid. Het is alleen een beetje jammer, dat het geld hiervoor bij het fundamentele onderzoek is weggehaald, zodat het netto nog steeds een bezuiniging is.
Beste Hans, Ik deel je pessimisme. 'Europa' gaat gebukt onder een simplistische polarisatie: tussen Noord en Zuid, tussen 'austerity' en Keynes en tussen populistische politieke 'gridlock' en (elitair) leiderschap. Wat zou het heerlijk zijn om de Zuidelijke landen te verlossen van de gesel van bezuinigingen, zodat het geld weer gaat rollen en de motor weer gaat lopen. Natuurlijk komt het dan (even) goed met de conjunctuur. Maar is die groei die dan bereikt wordt duurzaam genoeg om de schulden van het verleden keurig af te betalen? Het zal veel aanbiedende partijen op de kapitaalmarkt ook erg nerveus maken. Gelijk heeft daarom 'Het Noorden' om daar nogal sceptisch over te zijn. Zo'n motor is namelijk snel opgebrand. Consumptie en de (daaraan gerelateerde) productie is niet hetzelfde als een duurzame en stabiele economie. Zo lang de Zuidelijke staten niet in staat zijn om hun economische structuur te hervormen (Griekenland heeft zelfs nog niet de 12.500 gevraagde ambtenaren ontslagen, hun grootste economische 'liabiility'!), blijft het Noorden nors en defensief reageren... De EU is gewoonweg een (soms hopeloze) politieke uitdaging: verheft het Noorden het Zuiden naar een unie die een concurrerende wereldspeler wordt? Of subsidieert het Noorden structureel de structurele zwakte van het Zuiden weg om 'de boel' bij elkaar te houden (met alle spanningen die dit veroorzaakt)? Of komen we tot de conclusie dat de verschillen te groot zijn en ontstaat er een Noordelijk en Zuidelijk continent die fundamenteel van elkaar verschillen (na een harde economische afrekening vanwege het conflict). Ik weet het (nog) niet en wacht in spanning af...
[Wat zou het heerlijk zijn om de Zuidelijke landen te verlossen van de gesel van bezuinigingen, zodat het geld weer gaat rollen en de motor weer gaat lopen. Natuurlijk komt het dan (even) goed met de conjunctuur. Maar is die groei die dan bereikt wordt duurzaam genoeg om de schulden van het verleden keurig af te betalen?] Waarschijnlijk niet. Het verschilt per land, maar als je naar Griekenland kijkt, dan moet je simpelweg concluderen dat die schulden te groot zijn. De enige oplossing is afboeking ervan. Echter, het probleem zit hem helemaal niet in de staatsschulden. Het grote probleem op dit moment zijn de private schulden.
Op 13 februari 1997 waarschuwden 70 Nederlandse economen in de Volkskrant dat de invoering van de Economische en Monetaire Unie zonder een gemeenschappelijk economisch beleid zal leiden tot werkloosheid en sociale spanningen in Europese landen. Volgens onder meer Alfred Kleinknecht bewijzen de financiële problemen van Griekenland anno 2009 dat de euro zorgt voor structurele onevenwichtigheden in de handelsbalans tussen Noord- en Zuid-Europa. Ook de oud-directeur van De Nederlandse Bank, André Szász leverde indertijd kritiek. (bron http://nl.wikipedia.org/wiki/Economische_en_Monetaire_Unie) Als dergelijke signalen niet opgepikt worden door politici, dan moet je je langzamer hand de vraag gaan stellen of ons huidige politiek bestel niet toe is aan een 'update'.
[Volgens onder meer Alfred Kleinknecht bewijzen de financiële problemen van Griekenland anno 2009 dat de euro zorgt voor structurele onevenwichtigheden in de handelsbalans tussen Noord- en Zuid-Europa.] Dat is precies wat gebeurd is, alleen het komt niet door de Euro, maar door het gebrek aan begrotingsdiscipline en gebrek aan loonmatiging in Zuid-Europa, en de lafheid van Noord-Europa om dat zomaar te accepteren.
Om maar een balletje op te gooien: In een perfecte economie is er 99% werkloosheid, alles is namelijk geautomatiseerd.
wat hier van te denken hans? een aardige analyse.: Van de diepe oorzaak van de crisis liggen Europese ambtenaren niet wakker. Maar maak je hen dit verwijt, dan volgt direct een opsomming van maatregelen die wel zijn genomen. Wie had drie jaar geleden kunnen denken dat: - er een vangnet zou zijn voor zwakke eurolanden? - de ECB als lender of last resort zou optreden bij het opkopen van obligaties? - er een bankenunie in de steigers staat? Dat klinkt pragmatisch, realistisch en verantwoordelijk, schrijft FT-columnist Wolfgang Münchau. Maar hij constateert dat het de eurocraten vooral om de schone schijn gaat, niet om de inhoud. Dat komt volgens Münchau door ‘vervorming van het perspectief’. Wie in Brussel werkt, is geobsedeerd door de hanengevechten tussen de verschillende EU-instituten, niet door de economische crisis. Wie wordt de nieuwe voorzitter van de Europese Commissie? Hoe krijgt de commissie een deel van haar verloren macht terug? Dat zijn de vragen die volgens Münchau in Brussel leven. Behalve dat ambtenaren de wereld vanuit een vervormd perspectief waarnemen, hebben zij ook weinig interesse voor de dieper liggende oorzaken en richten zij hun aandacht vooral op technische, juridische en institutionele aspecten. Als zij de bezuinigingen verdedigen, doen zij dat vanuit het raamwerk van Europese verdragen […] Het is niet zo dat zij (de EU-ambtenaren en beleidsmakers) de effecten van fiscale bezuinigingen en werkloosheid ontkennen. Het ligt buiten hun referentiekader. Dat leidt volgens Münchau tot het verkeerde medicijn tegen de crisis. In plaats van het herstarten van monetair en fiscaal beleid, verliezen we kostbare tijd met cynische programma’s over jeugdwerkloosheid – ondanks al het empirische en theoretische bewijs dat deze programma’s geld- en tijdverspilling zijn als het niet wordt ondersteund door macro-economisch beleid. De technocratische reflex van een obsessie met de regels en instituten zorgt er ook voor dat de bankenunie gaat ontsporen, waarschuwt Münchau. Weer was daar een lang en vervelend debat over de juridische en institutionele aspecten, maar het belangrijkste punt van de bankenunie wordt gemist. Waarom zelfs maar een bankenunie overwegen als je niet bereid bent enige vorm van gezamenlijke aansprakelijkheid of gezamenlijke verzekering te accepteren? Over de 60 miljard euro van het Europese noodfonds ESM om banken in nood te herkapitaliseren, vindt Münchau: ‘Pure misleiding’. Zoals de belangrijkste woordvoerder van de Europese ministers van financiën deze week in een interview al aangaf, deze fondsen zijn slechts een politiek signaal; met andere woorden, een pot geld om gezien te worden, niet om te gebruiken. In weerwil van wat binnen de Brussels muren wordt beweert is de crisis nog niet voorbij, stelt Münchau, die afsluit met sombere woorden. Officiële voorspellers hebben de afgelopen vier jaar gedaan alsof de ommekeer nabij is. Elk jaar weer zitten zij ernaast. En ze zullen het weer mis hebben. Bron.: http://www.trouw.nl/tr/nl/4496/Buitenland/article/detail/3476035/2013/07/15/Eurocraten-kijken-vooral-naar-de-schone-schijn-niet-naar-echte-oplossingen.dhtml
Waarbij aangemerkt dat ECB officieel nog altijd niet een lender of last resort is. ECB heeft wel een aantal keren ingegrepen en daarbij als last resort opgetreden, maar dit was tegen het zere been van Deutsche Bank. De ECB dat zal voorlopig niet meer doen. Terwijl het structureel positioneren van de ECB als last resort, behoorlijk wat druk van de ketel kan halen. Maarja, straffen is nog altijd belangrijker dan oplossen.