Earth Overshoot Day: Stop de dictatuur van de 0,01%

Elk jaar kruipt de datum waarop ons rantsoen op is en we verder moeten leven op de pof verder naar voren. In 1970 viel die datum nog op 29 december en hoefden we slechts twee dagen ecologisch tekort te overbruggen. Sindsdien is Earth Overshoot Day elk jaar vervroegd. Maar zolang de supermarkten uitpuilen, wil de urgentie van deze boodschap bij veel mensen niet indalen. Er is genoeg, menselijk vernuft zal toekomstige problemen wel oplossen en geen mens lijkt wakker te liggen van dreigende tekorten in de nabije toekomst.

Hoewel wij mensen allerminst in de meerderheid zijn, gedragen we ons als alleenheersers. Recent onderzoek van een groep internationale wetenschappers onder leiding van prof. Ron Milo van het Weizman Instituut laat zien dat het mensdom zich gedraagt als een plaag voor al het andere leven op aarde, terwijl de 7,6 miljard mensen die de aarde bevolken slechts 0,01% van het leven op aarde uitmaken. Zou een andere soort zoveel schade aanrichten als de mens, dan zouden we alles doen om van die soort verlost te worden. Dat doen we zelfs met soorten die letterlijk van levensbelang zijn: insecten gaan we op grote schaal te lijf met pesticiden, in het kader van onze kortetermijnbelangen.

Alleen een respectvolle omgang met andere levensvormen op aarde kan ons een toekomst bieden. We weten dat, maar realiseren het ons kennelijk onvoldoende. Door menselijk toedoen zijn al 83% van alle wilde zoogdieren en de helft van alle planten uitgeroeid. Of kijk naar vogels. De wereldwijde consumptie van kip steeg explosief met de komst van de bio-industrie na de Tweede Wereldoorlog. Inmiddels zijn gedomesticeerde kippen wereldwijd de omvangrijkste vogelsoort, met een aantal van zo’n 60 miljard dat jaarlijks wordt gedood. Gekweekt pluimvee vertegenwoordigt inmiddels 70% van alle vogels op onze planeet, nog maar 30% van alle vogels zijn wild. Door de pluimvee-industrie is ten minste de helft van alle kippenrassen verloren gegaan. Daarnaast vormen het buitensporig gebruik van antibiotica en grootschalige besmettingen een groot risico voor de volksgezondheid.

De plofkip als symbool van een nieuw tijdperk: het Antropoceen, gedomineerd door de mens. Een tijdperk waarin onze ecologische footprint een zodanige omvang heeft aangenomen dat de grond- en hulpstoffen die de aarde kan produceren dit jaar op 1 augustus al op zijn. De rest van het jaar leven we op de pof. Een manier van leven die niet alleen ons welzijn, maar zelfs onze overlevingskansen als menselijke soort bedreigen.

Maar de mensheid – die 0,01% – is zozeer op zichzelf gericht, dat vrijwel alle politieke partijen kortetermijn-mensenbelangen als uitgangspunt hebben. Dieren, natuur en milieu komen pas aan de beurt als alle kortetermijn-mensenwensen zijn vervuld, en dat blijkt zelden het geval. Dat kwam onlangs weer tot uitdrukking in de plannen voor een klimaatakkoord, waarbij de grootste vervuilers, veehouderij en luchtvaart, taboe verklaard zijn. De olifant in de Kamer.

Als aardbewoners hebben we alle reden om ons te herbezinnen op onze omgang met dieren, natuur en milieu. Toen Gandhi gevraagd werd wat zijn mening was over de westerse beschaving, zei hij dat hem dat een goed idee zou lijken. De Partij voor de Dieren staat voor zo’n beschavingsoffensief. Een stem geven aan de 99,99%, mede van levensbelang voor de 0,01 %. Earth Overshoot Day 2018 zou een mooi moment kunnen zijn daarbij stil te staan en de koers te wijzigen.