Duikgedrag Roemer en Rutte volkomen terecht

Met Agnes Kant nog aan het roer zou de SP nu blij mogen zijn met tien zetels. Daarom bewijst het feit dat Emile Roemer nu premierkandidaat is dat politiek, ook in Nederland, inmiddels om de poppetjes gaat. Het SP-programma is immers niet wezenlijk veranderd sinds Kant is vertrokken.

De afgelopen weken werd Mark Rutte en Emile Roemer verweten dat ze zich onzichtbaar hielden terwijl de andere partijen al rozen stonden uit te delen op braderieën of in zweterige festivaltenten verkondigden dat ze eigenhandig Wilders de regering uit hadden geschopt. De vraag is of dit verwijt terecht is. Vanuit opportunistisch oogpunt is het namelijk volstrekt begrijpelijk dat de beide heren zich afzijdig hielden. De peilingen spreken in hun voordeel en dat willen zij graag zo houden. De spindoctors hebben gemeend dat fouten niet moeten worden gecorrigeerd, maar simpelweg vermeden en dus verschijnt men nergens. Niets nieuws onder de zon.    

Toch kun je betogen dat het wegblijven bij debatten ook een ander doel dient, namelijk het serieus nemen van het politieke vak. Dat klinkt tegenstrijdig maar dat is het niet. Als Jolande Sap op Lowlands verkondigt dat ze Wilders uit de regering heeft gewerkt, is dat een fijne one-liner voor op het journaal, maar met de realiteit heeft het weinig tot niets te maken. Ze is natuurlijk niet de enige die zich van dit soort trucjes bedient en daarmee kom ik tot de kern van de zaak.

Optredens in quizzen, debatten op muziekfestivals of lijsttrekkers die eenmalig radio-uitzendingen maken in verkiezingstijd leveren steevast hetzelfde platte beeld op van politici die vier jaar lang in een ivoren toren zitten om slechts af te dalen tot het volk als er gestemd moet worden. En wat vinden we het toch raar dat men de hedendaagse politicus niet meer vertrouwt en zich meldt aan de uiterste polen van het politieke landschap. Nou ja, Polen en een meldpunt? Laat maar, dat is een andere discussie.

Het wordt tijd dat politici de kiezer en zichzelf serieus gaan nemen. Niemand leest de verkiezingsprogramma’s, op een handjevol journalisten na, en dat moet veranderen. Om een genuanceerd beeld te krijgen van een partij en de politicus die haar vertegenwoordigt is meer nodig dan een kwinkslag en een one-liner over slechts enkele onderwerpen. Een debat dat wordt onderbroken door reclame vertelt de kiezer dat die reclame belangrijker is dan een gezonde discussie over het landsbelang en dat is een rare boodschap. Boycotten dus, die tv-formats die men ‘premierdebatten’ noemt. Een minuutje over de zorg hier, een paar zinnen over de hypotheekrente-aftrek daar: het verplicht tot niets en de illusie dat je iets zinnigs kunt zeggen over zoiets ingewikkelds als een Europese schuldencrisis (Samsom zei dit terecht) is kiezersbedrog van de bovenste plank. Een tv-debat leidt tot pamflettisme omdat de materie in de meeste gevallen te ingewikkeld is om af te doen in een paar zinnen.

‘De verkiezingen gaan over Europa!’ hoorde je in de afgelopen maanden vaak. Onzin. Het gaat over alles wat een kiezer aangaat: werk, inkomen, belastingen, hypotheekrente-aftrek, milieu, religie, sport, cultuur en dan laat ik de overige 90% van de onderwerpen voor het gemak maar even weg. Wat is een democratie waard als de kiezer zich niet actief informeert en een lijsttrekkersdebat nodig heeft om te zien dat Pietje een geweldig programma heeft geschreven of Jantje een slechte?

Samsom werd uitgeroepen tot winnaar van het debat van afgelopen zondag op RTL4. Dat is mooi voor Samsom en mooi voor de PvdA. Nog mooier zou het zijn als de mensen die voor hem stemden het programma van de PvdA gaan lezen en omarmen in plaats van de leider. Op die manier zorgt een partij ervoor dat mensen zich écht met de partij gaan verbinden en het programma dat die partij wil realiseren. Want ondanks zijn uitstekende optreden van afgelopen zondag is ook Diederik Samsom uiteindelijk een passant.