Dubbele gevoelens bij Kerst en de daaropvolgende dagen

Kerst wordt gevierd als het feest van licht, vrede en mededogen. Ja, voor mensen, trouwens niet overal. Tafels buigen onder overvloed aan voedsel, kaarsen branden en woorden als saamhorigheid en verbondenheid vullen de ruimte zodat vrede nabij lijkt te zijn. 

En toch, misschien kunnen we even binnenkijken?

Terwijl het morele zelfbeeld van de mens wordt opgepoetst en conflicten terzijde liggen, bereikt het lijden van andere dieren een absurd hoogtepunt. Stil dood leven, vlees en vis genaamd, systematisch gehouden en de dood volledig genormaliseerd.

De ontelbare andere dieren - mensen zijn immers zelf gewoon zoogdieren - zijn een wonder van de natuur. De meesten zien alleen het vlees. Is het onverschilligheid, naïviteit of kwaadaardigheid?

Ongelooflijke soorten, ieder dier uniek, een rijkdom die geen nutsbesteding of rechtvaardiging nodig heeft. Een eigen waarde op zich.

Dat er naast het menselijke dier zo ontzettend veel andere dieren bestaan, is iets om te vieren. Kerst zou daar bij uitstek ruimte voor moeten bieden. Maar juist ook dit feest legt onze morele blindheid genadeloos bloot.

De menselijke soort is voor dieren geen brenger van vrede, maar een overheerser. De bezetter op aarde, die heerst over alle dieren.

Eeuwenlang werd die positie gelegitimeerd. Eerst door religies, waarin de mens na God mocht heersen over de aarde. Daarna door wetenschap, die exploitatie presenteerde als vooruitgang. Vervolgens door humanisme en andere ideologieën waarin de mens centraal werd gesteld en andere dieren werden gereduceerd tot middelen, objecten en producten. Nu door alle combinaties die mogelijk zijn. Het dier blijft voor veel soortgenoten een lustobject. Antropocentrisme als een foute ideologie.

De heersende denkwijze heet speciesisme: een moreel failliete soortenleer, verwant aan racisme en seksisme, maar maatschappelijk volledig geaccepteerd.

We vinden het doodnormaal door opvoeding, cultuur en eigenlijk gewoon door een dictatuur van de mens met indoctrinatie en manipulatie van jongsafaan.

Onder dit systeem gedragen mensen zich als massamoordenaars die andere dieren laten lijden voor traditie, smaak en gemak. Kerst is daarin geen uitzondering, maar een hoogmis. Bij andere religies en levensbeschouwingen zie je ook deze 'goddelijke goedkeuringen' en atheïsten en agnosten (vr)eten vrolijk mee.

De cijfers zijn onmiskenbaar: jaarlijks worden ongeveer 85 miljard landdieren gedood voor voedsel (lage schatting), plus meer dan tenminste 1,1 triljoen wilde en kweekvissen. Samen betekent dit (conservatief berekening) minstens 1,2–1,4 triljoen dieren per jaar, of ongeveer 3,8 miljard per dag, 44.000 per seconde. 

Daarbovenop sterft een aanzienlijk deel van de veestapel voortijdig in de productieketen: jonge dieren, zieke dieren, transportsterfte en verspilling, variërend tussen de 5 en 20 procent, afhankelijk van soort en systeem. 

Jaarlijks worden bovendien naar schatting honderden miljoenen tot 1,6 miljard wilde dieren gedood, en ±192 miljoen dieren gebruikt voor wetenschappelijk onderzoek. 

Soorten verdwijnen, tragedies stapelen zich op, de mens consumeert door als een verstomd wezen.Het lijden is zo immens dat we het alleen kunnen verdragen door weg te kijken. De natuur als jachtveld voor de mens. Kolonisatie en imperialisme zijn nooit gestopt. Andere dieren zijn de grootste slachtoffers. 

Als klap op de verboden vuurpijl vernietigen we ook nog eens de aarde door onder meer alle gevolgen van de intensieve veehouderij waarbij bossen verdwijnen voor landbouw, natuur exit is en milieu en klimaat naar de knoppen gaan. Een collectieve zelfvernietiging door het ontbreken van enige zelfreflectie. 

Mensen trekken zich ondertussen terug in bubbels van gezelligheid en traditie, spreken over vrede, zijn selectief verontwaardigd over mensenleed en gaan ondertussen letterlijk over lijken door ze op te eten met goede muziek en lekkere drank. Joden, Christenen, Moslims en Atheïsten staan in dit geval veelal naast elkaar. Alles draait om de mens en dieren zijn er voor de mensheid.

Er zijn voor mensen weinig feestjes zonder dierenleed.

Net zoals in andere donkere hoofdstukken van de geschiedenis daders hun eigen leed centraal stelden en anderen reduceerden tot minderwaardige levens, zo ontkennen wij vandaag het morele en unieke gewicht van dierenlevens.

Kerst confronteert ons daarmee. Niet omdat het feest verkeerd is - integendeel - , maar omdat het laat zien hoe leeg morele woorden worden wanneer ze stoppen bij de grens van de soort. Hoe vervreemd de mens is van zichzelf als onderdeel van een levende natuur. En hoe empathie en compassie stoppen bij de eigen soort. 

Het bevrijden van dieren is geen randzaak, maar een morele noodzaak; voor iedereen die beschaving niet alleen wil vieren, maar ook wil uitbreiden. Voor mensen die inzien dat het omgaan met alle dieren aan een grandioze herziening toe is. De cultuur van onnodig doden van dieren is pijnlijk. Eet smakelijk.