Dominee Obama spreekt tot de natie

Goede speech van Obama. Hij was in zijn predikanten modus. Soms iets te veel naar mijn smaak, als hij fluisterde of een emotie verwoordde in tone of voice. Het beeld was even wennen. De speaker van het huis, John Boehmer, zag er met zijn permanente zonnebankhuidskleur donkerder uit dan de president. Obama claimde het herstel van de financiële crisis voor zijn regering, zij het niet al te agressief.

Maar het was vooral een waarschuwing dat de wereldeconomie precies dat is en dat de VS het zich niet kan permitteren om afstand te houden. De wereld is veranderd. Er is concurrentie voor de banen. Eerst moest hij een hart onder de riem steken van alle Amerikanen maar het benadrukken van de uniekheid van Amerika zij hem vergeven. Het was allemaal grondwerk om aan te geven hoeveel er moet gebeuren om bij te blijven.

Iemand in het Witte Huis heeft de afgelopen weken het ‘spoetnik moment’ bedacht om de urgentie van het moment aan te geven. Dit is het spoetnik moment van deze generatie, zei Obama. Je moet het niet te vaak horen, maar het is goed voor de koppen in de kranten. Het is ook een slimme manoeuvre om aan te geven dat de overheid een rol heeft te spelen. Het gaat niet vanzelf. Zelfs president Eisenhower, geen revolutionair behalve in de ogen van de John Birch Society van die jaren, vond dat nodig. Obama gebruikte het voor een mooie pitch voor energiezuinigheid. Klik hier voor mijn column over vijftig jaar Spoetnik voor de achtergronden.

Gebruikte ook de gelegenheid om de oliemaatschappijen aan te vallen, althans hun belastingvoordelen. Ik moet nog zien of daar wat van komt, maar het is de moeite waard. Nieuw doel: tegen 2035 moet 80 procent van Amerikaanse energie uit schone bronnen komen (daar hoort ook schone kolen bij). 

Ook onderwijs en een nieuw leave no child behind wet kregen Obama’s steun en veel applaus. Niet een sportster moet gevierd worden maar iemand die een wetenschapsprijs haalt. ‘Become a teacher. Your country needs you’, was mooi gevonden. Ook indirect een uithaal naar de niets producerende verwende bankiers. Hij zette het congres ook op scherp voor de tuition tax credit verlenging, wat minder applaus kreeg omdat de Republikeinen liever belastingverlaging geven aan de rijken. 

Ook immigratiedebat staat weer op de agenda. Obama wist mooi al die onderwerpen plus infrastructuur te koppelen aan het klaarmaken voor de toekomst. Tachtig procent van de Amerikanen in de buurt van een hoge snelheidslijn is een doelstelling vergelijkbaar met het mensen op de maan zetten, met dat verschil dat die mensen er ook werkelijk kwamen. Die treinen, dat moet ik nog maar zien.

De hervorming van de corrupte belastingwetgeving en het tandenloos maken van de lobby industrie is opnieuw een mooie doelstelling. Het zijn doelen die Democraten én Republikeinen samen kunnen bewerken. Maar dan moet hij wel aan de bak. Het verminderen van regulering is vaste prik voor het bedrijfsleven dat de regels graag gebruikt om te vangen of te duiken, maar okay, als doelstelling is het altijd leuk en kostenloos. Rutte doet het ook. Het bevriezen van de binnenlandse uitgaven voor vijf jaar is een betekenisloos gebaar. Het is tegelijk niet genoeg en stelt geen prioriteiten. Maar krediet voor Obama: hij maakte meteen duidelijk dat dit niet genoeg is en pitchte voor zijn commissie voor belastinghervorming. En passant liet hij weten dat de Bush charitas voor de rijken niet zijn idee is van rechtvaardige verdeling. 

Een goede speech, een restart van het Obama presidentschap. Maar ook niet meer dan dat. Nu het harde werk.

En ja, Obama had gelijk. Het is uniek dat drie kinderen uit working class families de hoogste ambten van de VS bezetten. Politiek is een rijkeluisspelletje maar ook de manier waarop gewone Amerikanen zich kunnen losmaken van hun achtergrond.