Dit is waarom er gemarteld wordt

Iraanse agenten ontvoerden Pia Dijk, brachten haar naar een geheime plek in Kongo en martelden haar eindeloos. Ze lieten haar verkrachten door een junkie met aids, ze hielden haar wakker, of voor weken in het donker opgesloten, poepten op haar, speelden Russisch roulette met een loop tegen haar hoofd en meer.

Sorry voor het onorthodoxe verhoor – vertelden de agenten haar – maar jij als secretaresse bij NAVO weet wanneer de VS ons zal aanvallen en op welke manier. Je mag één kind martelen om er tien te redden. En wij willen miljoenen mensen in Iran redden, nadat we gezien hebben wat de VS veroorzaakte toen die Irak illegaal binnenviel. Toen stierven er één miljoen mensen, werden er vier miljoen vluchteling.

Na twaalf jaar bevrijdden Belgische commando’s Pia en namen ze ook de Iraniërs mee. Voor de rechter zeiden de Iraniërs: “Als je in een oorlog mag doden, mag je ook martelen. Het is een wapen. Hadden we mogen of moeten martelen om Auschwitz tegen te houden?”

Hebben de Iraniërs een goed argument? Nee. Want een goed argument is neutraal: het moet een neutraal, belangeloos, onbevooroordeeld en rationeel luisteraar overtuigen. Het goede argument klinkt niet alleen voor de machtige agent overtuigend, maar het heeft ook overredingskracht op Pia. Zou jij twaalf jaar gemarteld willen worden om één miljoen Iraniërs te redden?

De Iraniërs hebben ook de rechter niet overtuigd, want het verbod op martelen is één van de volkenrechtelijke ‘tien geboden’. Het is een regel van ‘dwingend recht’ (jus cogens), een regel van fundamenteel belang. Volkenrecht laat geen enkele uitzondering op het martelverbod toe. Alle staten mogen en moeten alle folteraars berechten.

Martelapologeten zijn machiavellisten Het Pia-verhaal heb ik verzonnen. Maar ik heb echte argumenten gebruikt van folterapologeten. Bijvoorbeeld Theodor Holman schrijft in Het Parool dat je één kind mag martelen om tien te redden, dat als je in een oorlog mag doden, je ook mag martelen. Ik geloof echter niet dat Holman het Iran zou toestaan om hem te martelen in een oorlog. Dus zijn argument is niet neutraal.

We moeten daarom een andere verklaring zoeken voor zijn apologie. Ik denk dat de apologeet een machiavellist is, dat hij voor geld en macht alles zou doen. En dat hij, slechts vanuit een veilige positie van macht, anderen, vooral machteloze kleurlingen, als waardeloos wegwerpobjecten voor zijn eigen doeleinden wil gebruiken.

De Britse historicus Mark Curtis concludeerde na onderzoek in de Britse archieven dat het Noorden een ‘financial low-intensity conflict’ tegen het Zuiden voert, om te voorkomen dat de Derde Wereld de machtsbalans verandert. De planningsdocumenten na WWII tonen de wens om de grondstoffen en de wereldeconomie te controleren. In tegenstelling tot het machiavellistische verhaal, schrijft Curtis:

Since 1945, rather than occasionally deviating from the promotion of peace, democracy human rights and economic development in the Third World, British (and US) foreign policy has been systematically opposed to them, whether the Conservatives or Labour (or Republicans or Democrats) have been in power.

Maar nu gaat dit imperium ten onder. China, India, Brazilië en anderen halen het Westen in. Niet alleen machteloze staten worden machtiger, maar ook individuen tegenover staten. Men pleegde aanslagen in New York, Washington, Londen en Madrid. Poederbrieven en sluipschutters hebben de VS voor maanden geteisterd. En straatbendes hebben de VS voor langer dan tien jaar in Irak en Afghanistan verslagen. Dus de macht wordt over meer staten en individuen herverdeeld.

Ik verwacht daardoor dat machiavellisten alle registers open zullen trekken om geld en macht weer voor zichzelf toe te eigenen. Daarom gaan sommige machiavellisten martelen en andere machiavellisten martelingen met drogredenen verdedigen. Daarom bespieden ze je mail, telefoon en surfgedrag. Daarom bagatelliseren, saboteren en verkrachten ze volkenrecht en de mensenrechten. Daarom starten ze illegale oorlogen.

Daarom negeren ze adviezen en rationele argumenten Het Pentagon ontdekte in een onderzoek dat Amerikaanse militaire interventies meer terrorisme uitlokken. Om terrorisme te vermijden, betogen adviseurs en analisten – zoals Ivan Eland (“director of defense policy studies at the Cato Institute”) – om minder oorlogen te voeren.

De machiavellist daarentegen, weet dat minder illegale oorlogen automatisch tot een egalitaire wereld leidt, tot minder onverdiend geld en minder illegitieme macht voor zichzelf. Daarom zal hij roepen dat moslims ons altijd zullen aanvallen, ongeacht wat we doen. Bijvoorbeeld Martin Sommer in De Volkskrant:

Waarom ze ons zo haten? Niet omdat we talmen met het erkennen van Palestina, zoals ze bij de Partij van de Arbeid denken. Ook niet vanwege de discriminatie van moslims of vanwege de werkloosheid. Ze haten ons echt om wat wij zijn, om de liberale democratie.

Maar een ander Pentagon-onderzoek weerlegt dat:

Muslims do not ‘hate our freedom,’ but rather, they hate our policies. The overwhelming majority voice their objections to what they see as one-sided support in favor of Israel and against Palestinian rights, and the longstanding, even increasing support for what Muslims collectively see as tyrannies, most notably Egypt, Saudi Arabia, Jordan, Pakistan, and the Gulf States.

Ook Bin Laden zei het:

[Bush] zegt dat wij vrijheid haten … Hij moet ons vertellen waarom we niet Zweden aanvielen bijvoorbeeld…Maar we bevechten u, want wij zijn vrije mensen. We willen geen onderdrukking. We willen de vrijheid van onze islamitische natie herwinnen. Als u onze veiligheid bederft, zullen wij uw veiligheid bederven.

Hij zei dat hij de VS bevecht omdat de VS moslims bezet, aanvalt, of anderen steunt die moslims aanvallen; tirannen in het zadel brengt en houdt; de grondstoffen berooft; Israël voortrekt; verdragen, volkenrecht en mensenrechten schendt en dubbele standaarden oplegt. Maar Bin Laden bood ook vrede: “We vragen een relatie met u op basis van respect voor wederzijdse belangen en voordelen, niet op onderdrukking, diefstal en bezetting…” De eindeloze onvermijdelijke war on terror, is minder onvermijdelijk dan de machiavellist trompettert.

Dus een goed argument is neutraal. De argumentator accepteert zijn eigen conclusies ongeacht of hij de dader of het slachtoffer is. Het is echter onwaarschijnlijk dat de martelapologeet zijn eigen marteling zal slikken. Daarom is het plausibeler dat hij een machiavellist is, die wil martelen om zijn wegebbende geld en macht terug te bemachtigen. Wie de wereld uit machiavellistische klauwen wil houden is tegen martelen.