De politieke elite gedoogt discriminatie door agenten

Het onlangs verschenen onderzoeksrapport over politieoptreden (‘ Boeven vangen ’) heeft voor veel ophef gezorgd. De conclusies van het rapport zijn inderdaad niet mals. Agenten gebruiken in hun dagelijkse werk etnische stereotypen en dit wordt door hen ook nog eens als rechtvaardig gezien. Staande houdingen waarbij mensen met een ‘ niet-Nederlands voorkomen ’ waren betrokken, waren voor 40% niet objectief en redelijk gerechtvaardigd. Vergelijkbare resultaten kwamen eerder uit een politierapport dat Brandpunt openbaarde. Daarin stond dat “ veel invloeden het gebruik van etniciteit vergoelijken ”.

Dat is exact het beeld dat ex-korpschef Gerard Bouman in april 2015 al schetste toen hij stelde dat een ‘gif de Nationale Politie binnensluipt’. Hij omschreef een alledaagse praktijk van verkeerde ‘grappen’ en stereotiep denken. Van vijandige en discriminerende opmerkingen die over moslims en minderheden worden gemaakt. Een praktijk die geen veilige werkplek biedt aan moslimagenten. En dat terwijl het korps divers wil worden.

Wat dat betekent voor moslimburgers laat zich raden. Er dreigt maatschappelijk een vertrouwensbreuk – of is die er soms al? Mensen met een niet-westerse achtergrond blijken volgens het CBS inderdaad minder vertrouwen te hebben in de politie dan andere groepen in ons land.

De politiek heeft de kreet van Bouman echter niet opgepakt. Hij kreeg géén ruimte en met zijn aanbevelingen is vrijwel niets gedaan. De taaleis, waardoor het korps maar moeilijk kan werken aan meer diversiteit, blééf. Stopformulieren, waarmee aanhoudingen kunnen worden gerechtvaardigd, zijn niét ingevoerd. Grote maatregelen binnen de politieorganisatie, zodat opleidingen en korpsen worden gezuiverd van racisten, bleven uit.

Dezelfde wegkijkreacties zag men later helaas wéér, nadat er terecht maatschappelijke ophef ontstond rond de staande houdingen van de rapper Typhoon en de keeper Vermeer. En nu tekenen deze reacties zich wederom af op basis van de recente onderzoeken: de politieke elite gedoogt discriminatie door agenten.

En niet alleen van agenten, zo blijkt. De VN maakt zich ernstig zorgen over discriminatie in Nederland. In een rapport dat vorig jaar werd gepubliceerd stelt een VN-comité dat discriminatie van mensen in Nederland toeneemt, rassendiscriminatie te weinig wordt gemeld en berecht en dat het bestaan van racisme in Nederland wordt gebagatelliseerd.

Het lijkt in Nederland soms wel alsof we niet wíllen horen dat er problemen in ons land zijn met discriminatie en racisme. Alsof we minderheden niet wíllen beschermen. Volgens onderzoek vindt 42% van de mensen dat Nederland een prettiger land zou zijn als er minder immigranten zouden wonen. Maar toch kijken veel van onze politici weg.

Ik zal een voorbeeld noemen. In een debat over discriminatie diende DENK-leider Tunahan Kuzu een motie in waarin hij de regering verzocht om een actieprogramma tegen etnisch profileren. Minister Asscher ontraadde deze motie omdat dit programma al zou bestaan, namelijk in de vorm van het programma ‘ De kracht van het verschil ’.

Maar als men dit documentje van vier pagina’s bestudeert, dan kan men de woorden etnisch profileren er niet één keer in vinden! Op een dergelijke wijze verwijzen naar een glossy -achtig document van vier kantjes, waarin het probleem niet eens voorkomt, kán men gewoon niet anders betitelen dan het onder het tapijt vegen van etnisch profileren.

Dát is nou het precies het probleem dat zo veel mensen met de politiek hebben: er wordt lippendienst bewezen en gezegd dat men discriminatie erg en onacceptabel vindt, maar ondertussen wordt er gewoon bijna niks gedaan om het probleem op te lossen. Het enige dat mensen krijgen is een app waarmee ze hun beklag kunnen doen.

Niet voor niks bungelt de Tweede Kamer onderaan de lijst van vertrouwenscijfers. Halbe Zijlstra van de VVD is als enige politicus tenminste eerlijk. Hij zegt gewoon open en bloot dat hij discriminerende agenten prima vindt. Heel oprecht, maar natuurlijk ook volslagen van de pot gerukt. Discriminatie kan in géén geval de bedoeling zijn.

De hierboven aangehaalde stopformulieren, maatregelen binnen de politieorganisatie en bevordering van diversiteit zijn uiteraard zeer belangrijk. Ook moet de politie meer in de haarvaten van gemeenschappen haar werk gaan beoefenen en beter gebruik maken van de beschikbare technologie. Maar alleen daarmee komt men er niet. Discriminatie is een veelkoppig monster dat is ingebed in ons onderbewustzijn, in onze instituties, in ons bewuste handelen en in onze culturele uitingen.

Op ál die terreinen moet er iets gebeuren om discriminatie uit te bannen. Op al die terreinen moet er méér bewustzijn komen. Op al die terreinen gebeurt er nu té weinig. Daarom is discriminatie alleen te bestrijden middels een echte ketenaanpak , die DENK vandaag presenteert.

Onderdeel één is Permanente Bewustwording, waarin men middels méér aandacht voor diversiteit in het onderwijs , publiekscampagnes gericht op risicogroepen en –gebieden, een Nationaal Racismedebat , een Nationale Dag van het Staatsburgerschap en het inclusiever formuleren van het Nederlanderschap een slag moet maken op het gebied van blijvend maatschappelijk bewustzijn over discriminatie.

Onderdeel twee is Meldingsbereidheid en Aangiftebereidheid, waarin men moet werken aan het effectiever inrichten van aangifteprocedures bij discriminatie, het vergroten van de bekendheid van meldpunten , het verbeteren van de overgang van social media naar meldpunt en het wijzen op het belang van aangifte en melding.

Onderdeel drie is Controle, waarin we met een acceptatiemonitor het acceptatiegehalte in de samenleving blijvend monitoren, loksollicitaties uitvoeren om te controleren op arbeidsmarktdiscriminatie en structureel monitoren op de gang van discriminatie klachten door de strafrechtketen.

Onderdeel vier is Vervolging, waarin we 1000 agenten opleiden als onderdeel van de gespecialiseerde Racismepolitie , zorgen voor meer expertise bij rechters en het OM en zorgen dat de ongelijkheid in berechting wordt gestopt.

Onderdeel vijf, tot slot, is Strafmaat. Hierin voeren we een Educatieve Maatregel Discriminatie in waarbij we mensen leren dat discriminatie niet kan. We voeren een Racisme register in waarin alle racistische en discriminerende uitingen die gedaan zijn verzameld worden. We verzwaren de strafmaat , maken meer werk van naming and shaming en zorgen dat de overheid écht niet meer samenwerkt met discriminerende bedrijven. Recidivisten op het gebied van discriminatie geven we een gebiedsverbod en een contacttaakstraf moet ertoe leiden dat mensen die discrimineren in gesprek gaan met de groep die ze hebben benadeeld en die groep leren begrijpen.