Logo Joop
De opiniesite van BNNVARA met actueel nieuws en uitgesproken meningen

Des te meer goed 'vervalste' kunst, des te beter

  •  
10-11-2020
  •  
leestijd 3 minuten
  •  
209 keer bekeken
  •  
898px-Nina_Kogan_Komposition_1920

© Werk van Nina Kogan

Voortdurend in het achterhoofd het gevoel moeten hebben dat we staren naar een beroemd en origineel werk, dat verstoort het fundamentele debat over mooi of lelijk
Het is reuze grappig dat er iets ontdekt is dat we al wisten. Al voor de val van de Muur en het imploderen van de Sovjet-Unie kwamen karrevrachten vol kunst naar het Westen, onder meer van El Lissitzky en Nina Kogan. Iedereen wist, of kon weten dat dat niet allemaal zuivere koffie was. Nu bekent het Museum Ludwig in Keulen dat veel van de schilderijen van Russische avant-gardisten, die in het museum aan de wand prijken, niet “authentiek” oftewel “vals” zijn.
Het echt grappige aan de hele affaire is, is dat er eigenlijk helemaal geen probleem is. Laten we ons focussen op de hamvraag: vonden we die schilderijen tot nu toe mooi, zelfs zo mooi dat we ze graag aan de wand van het museum vastspijkerden, of in andere gevallen het welgestelde woonhuis mee vol hingen? Absoluut, en niet zelden wilden kopers daar een mooie som voor op tafel leggen. En op veilingen klopte de veilingmeester veel van zulke schilderijen af op een bedrag met menige nul. Kortom, we waren dus in ons nopjes met die werken.
Nu blijken veel van die schilderijen niet authentiek te zijn, waarschijnlijk door iemand anders gemaakt dan door de aangeduide kunstenaar. Maakt die wetenschap de betreffende schilderijen ineens minder mooi of belangrijk? Dat kan toch niemand met droge ogen beweren! We vonden ze fantastisch, maar nu komen er twee stoorzenders in het spel die onze blik vertroebelen. Aan de “vervalste” werken moet een ander, c.q. lager prijskaartje worden gehangen, en we hebben niet meer het “echte”, het “originele” in huis.
Laten we beginnen met de prijs te fileren. Het is niet moeilijk om toe te geven dat de fabuleuze bedragen die voor bekende kunst gerekend worden absurd zijn. Dat heeft niets meer met kunst te maken maar meer met mensen die voor hun bergen geld een investeringsobject zoeken. Aan dat te vele geld moeten we door belastingheffing en het sluiten van financiële sluiproutes een einde maken, maar dat is een ander verhaal. Terug naar de waanzinnige bedragen voor kunst. Het is een zegen als veel perfect gemaakte zogenaamde vervalsingen op de markt komen. Des te meer, des te beter, en vooral veel verwarring over “echtheid”. Dan dalen de prijzen vanzelf.
Over echtheid valt natuurlijk ook een appeltje te schillen. Wat doet het er toe of je een schilderij bezit dat door kunstenaar X zelf geschilderd is, of door een goede schilder uitmuntend nagemaakt? In beide gevallen kan je tevreden zijn: je hebt iets in huis dat je oog blijft bekoren. Ook hier geldt weer, des te meer echt of onecht, des te beter. Neem de Zonnebloemen van Van Gogh. Wat een vreugde is het als er daar veel meer schilderijen van bestaan en veel meer mensen ze met hun eigen ogen kunnen aanschouwen. Des te meer er van zijn, des te groter de esthetisch gedeelde vreugde.
We moeten toegeven dat het begrip “originaliteit”  als belangrijke waarde een relatief recent Westers verzinsel is. Het plaats het geniale individu op een wel erg hoog voetstuk. Dat vertroebelt het wezenlijke debat dat we als mensen onderling kunnen en moeten voeren over waarom een bepaalde uitdrukkingsvorm ons aanspreekt en zelfs ons hart raakt. En waarom dat voor anderen anders uitpakt. Voortdurend in het achterhoofd het gevoel moeten hebben dat we staren naar een beroemd en origineel werk, dat verstoort het fundamentele debat over mooi of lelijk, over belangrijk of prul.
Het besef dat er veel goed gemaakte valse kunst in omloop is – en hopelijk veel bijkomt – neemt een last van onze schouders af. Laat die zogenaamde niet-authentieke werken gewoon in het museum hangen, en geniet ervan.

Meer over:

opinie, kunst
Delen:

Praat mee

onze spelregels.

avatar
0/1500
Bedankt voor je reactie! De redactie controleert of je bericht voldoet aan de spelregels. Het kan even duren voordat het zichtbaar is.