Joop

Dertig jaar vage beloften aan Oekraïne

  •    •  
18-05-2022
  •  
leestijd 2 minuten
  •  
1040 keer bekeken
  •  
ANP-447752660

De afgelopen decennia is Oekraïne op zoek geweest naar sterke vrienden in het westen: de NAVO en de Europese Unie. Maar 83 dagen na de Russische inval staat Oekraïne nog steeds alleen in een oorlog zonder bondgenoten. Hoe kan dat? Journalisten Frederick Mansell en Laurens Samsom doken in de geschiedenis en vertellen in een nieuwe aflevering van de Zembla podcast over hun onderzoek naar de Oekraïense strijd om veiligheid.

Al ruim dertig jaar, sinds de onafhankelijkheid van Oekraïne, maakt het Westen vage afspraken met het land. Zembla reconstrueert dit nauwkeurig in de uitzending ‘Het lot van Oekraïne’. De recente actie van de voorzitter van de Europese Commissie, Ursula von der Leyen, past naadloos in die reeks vage toezeggingen. Ze beloofde Oekraïne een versneld proces tot lidmaatschap van de EU. Maar het is maar de vraag of ze dat kan waarmaken. EU-landen zijn namelijk scherp verdeeld over het lidmaatschap van Oekraïne. 

Budapest memorandum 
Na de Oekraïense onafhankelijkheid in 1991 zijn het de Verenigde Staten die Oekraïne als eerste opzadelen met een papieren belofte. Het land is straatarm, maar er liggen wel duizenden kernwapens op het voormalig Sovjet-territorium. Uit angst voor bendes en wapenhandelaren met slechte bedoelingen, willen grootmachten Verenigde Staten en Rusland de kernwapens zo snel mogelijk ontmantelen. Daar wil Oekraïne wel wat voor terug: een flinke financiële compensatie en garanties over territoriale integriteit. Maar de VS weigeren garanties te geven, bang dat ze daarmee Oekraïne militair moeten bijstaan in geval van een invasie. 

Journalisten Frederick Mansell en Laurens Samsom ontdekken dat in het document dat uiteindelijk wordt getekend - het Budapest Memorandum - een diplomatieke truc is toegepast: in de titel van de Engelstalige versie van het Memorandum krijgt Oekraïne “security assurances”, veiligheidsverzekeringen dus. In de Oekraïense en Russische tekst wordt diezelfde Oekraïense veiligheid “gegarandeerd”. 

Een verschil dat niet in het voordeel is van Oekraïne. Toch wordt het Budapest Memorandum in Oekraïne gezien als iets belangrijks, vertelt Mansell. “De Oekraïners zijn van mening dat als de wereldleiders van drie grote kernmachten zo’n document tekenen dan heeft dat een waarde en is dat politiek bindend. Dus moeten ze er ook naar handelen. Maar dat is niet waar gebleken.” Luister naar de rest van dit verhaal in de Zembla Podcast: 30 jaar vage beloften.

Delen:

Praat mee

Heb je een vraag, suggestie of wil je gewoon iets kwijt? Dat kan hier. Lees onze spelregels.

avatar

Reacties (18)

Raymond Bhagwandin
Raymond Bhagwandin19 mei 2022 - 1:59

Ik heb sympathie voor Oekraïne, dat heb ik niet voor voormalige oostblokkers als Polen en Hongarije, Oekraïne heeft veel geleden door de geschiedenis heen en heeft tevergeefs gehoopt op veiligheid, von der Leyen heeft ze volgens mij als een kip zonder kop toezeggingen gedaan, wordt volgens mij de zoveelste teleurstelling, hoe dan ook het land ligt in puin, enorme vluchtelingen stromen, het is te hopen dat de oorlog gauw eindigt omdat de russen steeds meer in de gaten krijgen dat Poetin Rusland op alle fronten te gronde richt en daar passende maatregelen op nemen, dat Oekraïne wordt verlost van de separatisten bende en het russische leger en aan de wederopbouw kan beginnen, er zijn weinig volksliederen die me raken maar die van de Oekraïne treft me in het hart, het verlangen naar vrijheid, veiligheid en de eigen toekomst te bepalen, dat verlangen zie je terug in de tekst van hun volkslied. https://www.youtube.com/watch?v=zqyh9lXzVUM

Paul Spijkers
Paul Spijkers18 mei 2022 - 22:19

Ja, Rusland heeft de belofte die ze gemaakt hebben in dat memorandum gebroken met de aanval. Omdat Rusland gekaapt is door een autocratisch imperialistisch regiem die zegt het Russische keizerrijk en dus haar territoriale kolonien terug te willen. Verder zou het Zembla sieren ook een lijst te maken van wat Oekraine wel binnengehaalt heeft. En dat is heel wat. Gekke kop dus.

De 10e persoon
De 10e persoon18 mei 2022 - 19:21

De Oekraïners zijn onze helden. Ze vechten onze oorlog die we de hunne hebben gemaakt met onze wapens. De Oekraïners sterven helaas bij bosjes maar de Russen nog meer. De Oekraïners die hier komen passen we naadloos in ons systeem door ze hier te laten werken. Wat een win win win situatie. En maak je geen zorgen. Ook komende kerst eten we onze buikjes rond en gaat de honger aan ons voorbij. En ons geweten sussen we met de hulp die we bieden en de beloftes die we maken. Maar die beloftes zijn geschreven met een potlood en een gummetje in de achterzak.

Kikkerts
Kikkerts18 mei 2022 - 18:49

''Al ruim dertig jaar, sinds de onafhankelijkheid van Oekraïne, maakt het Westen vage afspraken met het land.'' Vage foute afspraken. Oekraïne is een soevereine bufferstaat tussen Oost en West. Met een corrupte bovenlaag die al 30 jaar lang maar al te graag de vele gratis EU/Navo miljarden in ontvangst neemt. Met een nogal explosief prijskaartje. Soevereiniteit inleveren en wapentuig laten opstapelen aan de Russische grens. Alsof je mag verlangen/verwachten dat er nooit afgerekend hoeft te worden. Terwijl zelfs Biden toch al kon voorspellen dat het fout ging aflopen. Oekraïense currupte machthebbers hebben hun hand overspeeld en mogen dat gaan uitleggen aan de slachtoffers. Het zal niemand verbazen als nadat de oorlog voorbij is de verkeerde zakken weer gevuld gaan worden. Want dat is toch beloofd?

4 Reacties
Hank Nozemans
Hank Nozemans18 mei 2022 - 20:03

Gek hè Dat Ukraine zich bewapend om de Russen buiten de deur te houden. Ze zijn tenslotte elke slechts ex sovjet staat al een keer binnengevallen, inclusief Ukraine in 2014. De enige door en door corrupte machthebber die zijn hand heeft overspeeld, die zit in Moskou. Hij heeft al 15% van z'n manschappen verloren en 30% van z'n materiaal. En bovendien zal hij de grootste moeite hebben om zijn leger te moderniseren vanwege embargo's op technologie. Het is een totale faal, die ook de gewone Rus keihard treft. Maar daar heeft Kikkerts schijt aan natuurlijk.

Paul Spijkers
Paul Spijkers18 mei 2022 - 22:17

Je geeft weer het slachtoffer de schuld van de misdadige oorlog die tegen ze word gevoerd. En spreekt jezelf ook tegen, want souverein zijnde, is een affressieve aanval en bezetting en annexatie gewoon internationaal illegaal tussen landen. Verder plomp je wat valse profetische toespelingen voor goedkope propaganda erbij.

Kikkerts
Kikkerts19 mei 2022 - 7:40

''Gek hè Dat Ukraine zich bewapend om de Russen buiten de deur te houden.'' Nee dat is niet zo gek Nozem als het op het eerste gezicht lijkt, wel verwerpelijk. Oekraïense corrupte machthebbers hebben zich (gratis) laten bewapenen door NAVO/EU. Dat bewapenen hebben ze echt niet zelf gedaan hoor. En dat hebben ze graag laten doen want in ruil voor het opstapelen van wapentuig aan de Russische grens hebben corrupte Oekraïense machthebbers zich mega kunnen verrijken met gratis miljarden. Het zou heel goed kunnen dat de Russen de inval in Oekraïne om het opstapelen van Westers wapentuig aan hun grens te stoppen hebben onderschat. We weten het niet. Wat we wel weten is dat het Westen de gevolgen van agressieve expansiepolitiek zwaar onderschat hebben. Of het zou zo moeten zijn dat het Westen al op voorhand wist dat er door Westerse agressie heel veel slachtoffers zouden gaan vallen, heel veel materiele schade etc. Wat dat betreft wijzen de voorspellingen van Biden c.s. dat er oorlog zou komen wel in die richting. Dat Biden c.s. ook nog eens stug doorgaat om zijn voorspellingen te laten uitkomen maakt de zaak er niet beter op. Meneer staat nu weer te brallen dat met zijn laatste levering van zware wapens (houwitsers) extra veel schade wordt aangericht. Of het Westen nog niet genoeg plat heeft laten gooien door Oekraïense corrupte vazallen en hun Azov troepen.

DanielleDefoe
DanielleDefoe19 mei 2022 - 10:06

"Blaming the victim". Souvereine landen kan de rol van "bufferstaat" niet worden opgedrongen. Het tot de tanden bewapende Finland past er ook voor. Eerdere slechte ervaringen zullen ook daar een rol spelen.

RechtdoorZee93
RechtdoorZee9318 mei 2022 - 18:18

De Oekraïners hebben zich laten misleiden door de zachte toezeggingen van het westen. Volgens mij begrepen ze niet goed genoeg dat ze er uiteindelijk alleen voor stonden. De reden dat Oekraïne nooit echt dichtbij het westen kwam is omdat het westen Rusland niet helemaal wilde confronteren. De Balten bij de EU en NAVO halen was al een grote en gewaagde stap. Ik verwijt zeker de westerse leiders die mede aan deze situatie hebben bijgedragen. Het zwaaien met EU vlaggen zoals Hans van Balen en Guy Verhofstadt destijds deden was niet slim als je het niet kan waarmaken. De harde waarheid is dat West-Europa (zeker voor deze oorlog) een neutraal Oekraïne wel best vond.

2 Reacties
Paul Spijkers
Paul Spijkers19 mei 2022 - 8:34

Je geeft de verkeerde kant de schuld van de aanval. Oekraine is niet misleid. Ze kozen zelf, zowel het volk massaal als de besluitvormers, en kregen er veel voor terug, en zijn helemaal niet alleen. Vanaf het begin verbeterde de handelsbetrekkingen, verdragen, goedkoop geld, investeringen, en samenwerking om relaties op economisch en gouvernementeel vlak te verweven. Dat is altijd een streven zowel als een binnenhalen. Momenteel betalen NAVO landen voor de operatie van Oekraine in tijde van oorlog, ongeveer zoals de VS dat deed voor de VK en Rusland in de tweede wereld oorlog, en worden ze steeds meer gesteund met wapens en techniek. Oekraine word overeind gehouden en gesteund om Rusland een stop toe te zeggen. Oekrainiers zijn niet dom. Ze weten waar ze voor kiezen. Alleen, Rusland is een criminele oorlog begonnen.

DanielleDefoe
DanielleDefoe19 mei 2022 - 10:18

Ook Finland zou er alleen voor hebben gestaan als Putin was binnengevallen, al was het verder een gewoon westers georienteerd land en lid van de EU. Waarom zou de regering van de Unkraine dat niet hebben geweten?

VictoriaX
VictoriaX18 mei 2022 - 16:05

Geen bondgenoten!? we sturen tonnen aan wapens naar Oekraine. Naast sancties is er verder weing dat gedaan kan worden zonder een kernoorlog uit te lokken. Patstelling. Verder is EU lidmaatschap niet wenselijk. Het levert geen extra veiligheid op en de EU is al veel te groot. Niet voor niets is dat lidmaatschap hier in Nederland weggestemd.

5 Reacties
mordicant
mordicant19 mei 2022 - 6:53

Afgezien van het feit dat er "safety in numbers" is (en welvaart) kon het onnozele en ongeïnformeerde "wegstemmen van Ukraine" nog wel eens de reden zijn van alle huidige ellende.

Paul Spijkers
Paul Spijkers19 mei 2022 - 8:38

Nee, het wegstemmen is niet de oorzaak dat Rusland een criminele oorlog begon. Het is niet zo dat elk niet-EU land aangevallen mag worden. De EU is niet verantwoordelijk voor de hele wereld, en ook niet voor de criminele keuzes van imperialistische autocraten.

VictoriaX
VictoriaX19 mei 2022 - 8:57

@mordicant, onnozel en ongeinformeerd? Vertel dan maar eens wat voor voordelen Oekraine in de EU zou hebben. De lidstaten kunnen het nu al zelden eens worden.

mordicant
mordicant19 mei 2022 - 14:36

Victoria, Ukraine is voorlopig nog lang geen aanwinst voor de EU ik ben sowieso alleen dan een voorstander van toetreding van welk land dan ook als ze aan alle eisen van de EU voldoen. Dat zogenaamde referendum destijds ging daar ook helemaal niet over en men stemde alleen tegen het verdrag omdat Geenstijl en andere notoire "anti-alles" roeptoeters daar voor opriepen. Als Ukraine er klaar voor is, volgend jaar of over 20 jaar zijn ze wat mij betreft welkom en DAN zijn ze een aanwinst, niet alleen het vergroten van de gezamenlijke markt die ons meer welvaart zal brengen, maar ook een extra beveiliging omdat je als grotere unie steeds minder een geopolitiek target zult zijn. Dat de lidstaten het niet eens kunnen worden is omdat er veel te veel kleine denkraampjes in nationalistische termen blijven denken terwijl nu toch wel duidelijk mag zijn dat we van dat chauvinistische geneuzel een keer af moeten (zie Hongarije) dus kappen met dat veto recht.

Paul Spijkers
Paul Spijkers20 mei 2022 - 10:38

Het is niet nodig om in de EU te zijn om bij de EU te zijn. Het gaat Ukraine er in de eerste plaats om dat ze geen uitgepuitte achterhoek van Rusland blijven maar als een participant van Europa streven. Je hoeft niet alles op papier te hebben om veel beter te worden.

Noordermeer2
Noordermeer218 mei 2022 - 15:39

De schrijver kan toch niet vinden, dat Oekraïne de kernwapens beter had kunnen houden. Dan was september 11 inderdaad niet uitgevoerd met vliegtuigen, maar waren er een paar paddestoelvormige rookwolken zichtbaar geweest. In Afrika is het laatste wat heel wat kinderen hebben gezien de loop van een Oekraïense AK-47 geweest. https://amp.france24.com/en/live-news/20220517-experts-warn-arms-for-ukraine-could-end-up-in-wrong-hands