De witte tranen van Rosanne Hertzberger
Demonstratierecht kalft af in Nederland, constateert Mensenrechtencollege
Het wordt in Nederland steeds moeilijker om te demonstreren. Daarmee wordt een van de belangrijkste grondrechten van burgers aangetast. Het College voor de Rechten van de Mens, dat de naleving van burgerrechten controleert, stelt dat de overheid demonstraties moet faciliteren in plaats van tegenwerken. "Het opleggen van beperkingen mag alleen als dat echt noodzakelijk is en moet gebeuren op de minst ingrijpende manier. Inzet van strafrechtelijke instrumenten om de organisatie van een demonstratie te verhinderen is een extreem zwaar middel dat niet makkelijk te rechtvaardigen valt."
Het college reageert daarmee op de veel bekritiseerde actie van justitie om klimaatactivisten thuis te intimideren. Politieagenten arresteerden vorige week in alle vroegte zes klimaatactivisten wegens 'opruiing' omdat ze hadden opgeroepen tot een demonstratie op de Utrechtse Baan in Den Haag. Deze autoweg vormt een verbinding tussen het ministerie van Economische Zaken en het parlement.
Bij de protestactie van zaterdag, waarbij demonstranten een einde eisen aan het subsidiëren van fossiele energie, ging de politie over tot massa-arrestaties. "Uit de arrestaties blijkt dat het demonstratierecht ernstig onder druk staat. In totaal zijn er 768 mensen aangehouden bij het klimaatprotest, waaronder twee journalisten," verklaart het college.
Het mensenrechteninstituut constateert dat de overheid ook nog eens met twee maten meet als het om protestvrijheid gaat.
"Het recht om te demonstreren is van groot belang voor een democratische samenleving. Zo kunnen mensen meepraten in het publieke debat, aandacht vragen voor bepaalde onderwerpen en kritiek, ideeën en meningen laten horen. Het is dan ook aan de overheid om het demonstratierecht van iedereen te garanderen. Of het nu boeren zijn die demonstreren tegen stikstofbeleid dat het klimaat moet beschermen of klimaatactivisten die pleiten voor sneller overheidsoptreden om klimaatverandering tegen te gaan, de overheid moet het recht van beide groepen demonstranten gelijk beschermen en verwezenlijken. Er mag niet met twee maten gemeten worden. Daarvan lijkt echter wel sprake te zijn: een demonstratierecht-expert Berend Roorda (Rijksuniversiteit Groningen) merkte op dat klimaatactivisten en Black Lives Matter-demonstranten onevenredig hard worden aangepakt in vergelijking met andere demonstranten, zoals Farmers Defence Force."
Het college wijst er ook op dat het voorkomen van hinder niet automatisch een geldige reden is voor het verbieden van demonstraties. Het is nu eenmaal eigen aan protest dat daardoor hinder ontstaat. "De overheid moet altijd kiezen voor de minst ingrijpende maatregel die zij tot haar beschikking heeft."
Praat mee
Heb je een vraag, suggestie of wil je gewoon iets kwijt? Dat kan hier. Lees onze spelregels.
Reacties (27)
Het is simpel. Politie krijgt de opdracht van de burgemeesters. Angst voor escalatie dicteert wél of niet ingrijpen van de politie.
De uitspraken van het College voor de Rechten van de mens zijn hier nogal tendentieus, dunkt mij. Het recht te demonstreren staat in ons land niet echt onder druk; de gemeente Den Haag faciliteert nog steeds zo'n kleine 2000 (!) demonstraties per jaar, liet burgerpapa Van Zanen afgelopen zondag bij Buitenhof weten, en dat getuigt van een overheid die demonstranten helemaal NIETS in de weg legt. Als je gaat opruïen kun je tegenwoordig - bij wijze van experiment - kennelijk politiebezoek aan huis verwachten om je daarna een gebiedsverbod op te leggen. De overheid moet iets om kostbare rellen/uitglijders te voorkomen. Wat het College wèl had mogen aankaarten, is het onnodig hard optreden tegen vreedzame demonstranten door de ME/politie, wat al sinds jaar en dag bon ton is in dit land. Da's uiterst kwalijk en dient gecorrigeerd te worden. En wat FDForce betreft: die demo's waren zo massaal en zwaar geoutilleerd - ook met tractoren; daar kun je nauwelijks tegen optreden. Dan meet je niet met twee maten, als overheid, maar probeer je te deëscaleren en op verstandige wijze de onverstandigen te begeleiden, hoewel er op menig moment ook gewoon tegen boeren is opgetreden.
“Het college wijst er ook op dat het voorkomen van hinder niet automatisch een geldige reden is voor het verbieden van demonstraties. Het is nu eenmaal eigen aan protest dat daardoor hinder ontstaat. "De overheid moet altijd kiezen voor de minst ingrijpende maatregel die zij tot haar beschikking heeft." In Den Haag vinden 1700 demonstraties per jaar plaats. Als demonstreren op de snelweg mag en meer aandacht oplevert waarom zouden al die demonstraties dan niet op de snelweg mogen. Of is dat voorbehouden aan XR? En als alle snelwegen bezet zijn mag ik dan ook dagelijks op het spoor gaan staan? Als ik de NS informeer kunnen mensen hun reis uitstellen of omreizen toch?
Kan me vergissen, maar volgens mij mocht de BLM demonstratie tijdens Corona wegens “te belangrijk” op de Dam gewoon doorgaan. Net als de demonstratie op het Malieveld. De burgemeester kwam zelfs een kijkje nemen. Ik ben erg benieuwd over welke demonstraties ze het hier hebben.
Klopt. De BLM-demonstratie op het Malieveld was een mooi voorbeeld van hoe je wél veilig kunt demonstreren in coronatijd. Anders dan andere demonstraties op die plek bleef het juist wel rustig tijdens BLM-demonstraties: https://www.youtube.com/watch?v=sTXC3K6Ror4 https://www.youtube.com/watch?v=0PKJBv5ibc0
Huidig demonstreren is geen demonstreren schade terreur vastplakken zgn leuk doen ... zowel links als rechtse demonstranten gebruiken fascistische middelen. Wmb zijn burgemeesters een stuk strenger bij toewijzing van een demo met lokatie en tijdstip. Anders gewoon verbieden. Er is heus wel een juridische reden voor te verzinnen.
Ahum.... zijn er ook lezers die geklikt hebben op de link naar het interview van Roorda? Daar komt namelijk het woord "Black Lives Matter" maar l iefst 0 keer in voor.... Het lijkt erop dat klimaatactivisten anders worden aangepakt dan boerenprotesten.... maar BLM is hier met de haren bijgesleept.. Dit College is een tandeloze tijger, want geen bindend juridisch advies etc. Met dit soort selectief plakken en knippen wordt het een tandeloze, kreupele tijger....
Zij hebben wel al gerectificeerd: * Rectificatie: in ons eerdere bericht stond foutieve informatie over de uitspraken van demonstratierecht-expert Berend Roorda. In de oorspronkelijke versie stond per abuis vermeld dat Berend Roorda ook de Black Lives Matter- demonstranten had genoemd. Dit is onjuist en hebben we aangepast.
Bijzonder is toch wel dat volgens het college het blokkeren van een snelweg niet verboden kan worden. Blijkt weer dat de Nederlandse overheid de wet niet kent? Waarom die Berend er bij getrokken wordt is me eigenlijk onduidelijk, wel erg veel eer voor de pipo.
Heb je de arresten van het ehrm wel gelezen? Daarin is geoordeeld dat lithouwen terecht demonstranten heeft opgepakt die de weg blokkeerden.
Ik kijk uit naar de eerstvolgende pro Palestina demo. Benieuwd wat er gebeurt.
Er is een verschil, lijkt mij, tussen demonstreren en actievoeren. En als dat zo is, dan is het recht om te demonstreren niet automatisch ook het recht om actie te voeren. Hoe dan ook: Het recht om te demonstreren is geen absoluut recht. En al helemaal niet als het om actievoeren gaat: Of een staking doorgaat of niet, dat wordt nog wel eens aan de rechter voorgelegd!
Grappig, het college verwijst naar een uitspraak van het evrm waarin wordt geoordeeld dat de lithouwse politie terecht demonstranten heeft gearresteerd die gingen blokkeren. De Nederlandse overheid heeft dus niets verkeert gedaan. “ The foregoing considerations as a whole lead the Court to the conclusion that in sentencing the applicants for rioting, in relation to their behaviour from 21 to 23 May 2003 during the farmers’ demonstrations, the Lithuanian authorities struck a fair balance”
Oh ja ? https://www.bnr.nl/nieuws/binnenland/10466698/grote-toename-demonstraties-in-2021-gemeenten-steeds-vaker-niet-vooraf-ingelicht
Hinder bij een protest kun je zien als "collatoral damage", een doelbewuste blokkade van een openbare weg valt hier niet onder, is dus een strafbaar feit (zeker wanneer men ook op het Malieveld had kunnen demonstreren). En het is nu eenmaal de taak van de politie om strafbare feiten te voorkomen en hierbij in te grijpen. Dit geldt uiteraard voor iedere blokkade, of deze nu door links of rechts wordt georganiseerd. En ja, wanneer het zo is dat een bepaalde kant harder wordt aangepakt dan de andere, dan dient dit onderzocht te worden. Dit laat echter onverlet dat het niet toestaan van een blokkade van een openbare weg geen inperking van het demonstratierecht genoemd kan worden.
Het College diskwalificeert zichzelf steeds weer opnieuw. Dat is ook een kwaliteit.
"De inhoud van deze reactie voldoet niet aan de spelregels. Het is niet (langer) mogelijk om te reageren."
Ten eerste is de Utrechtse baan geen autoweg maar een snelweg en is de demonstratie niet verboden. Oproepen en uitvoeren van strafbare feiten zijn wel verboden, maar dat heeft dan ook niets te maken met het recht tot demonstreren. Overigens dat er met 2 maten gemeten wordt mbt de boeren is ook onzin. Er zijn bij 1 demonstratie toen meer dan 100 boeren aangehouden en 700 boetes uitgedeeld. Zij mochten ook niet oproepen en uitvoeren van strafbare feiten. Overigens zijn de aanhoudingen precies wat de demonstranten willen. Levert altijd mooie plaatjes op natuurlijk.
Is al begonnen met de demo's van de coronawappies, maar toen werd een totalitair ingrijpen toegejuigd.
Misschien moet de lezer ook concluderen dat de objectviteit van het college, ware die al aanwezig, afkalft, wellicht houdt dit enig verband met de mening van de demonstratierecht expert van de RU Groningen. Groningen dus . Want waarom nu ineens pas een notitie en was het stil mbt de boerenprotesten en faciliteiten? En er wordt m.i.'s een verkeerde gelijktrekking gesteld tussen demonsteren, enige hinder en blokkeren. Want wil het college dan ook aangeven welke hinder wel is toegestaan of blijft dit 'zoals de wind waait, waait m'n jasje'? Daarbij mag ik hopen dat het college niet verstaat onder faciliteren het herhaaldelijk blokkeren van wegen. Een gemeente mag nl ook plaatsen aanwijzen.
Uit het document: Demonstratierecht onmisbaar voor democratie Het demonstratierecht is vastgelegd in artikel 9 van de Grondwet en in verschillende mensenrechtenverdragen, zoals het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM) en het Internationaal Verdrag inzake Burger en Politieke Rechten (IVBPR). Het recht om te demonstreren hangt nauw samen met de vrijheid van meningsuiting en het recht op vereniging en vergadering. Ook tijdelijke verkeersblokkades zijn door het Europees Hof voor de Rechten van de Mens aangemerkt als een vorm van demonstreren.
Artikel 9 lid 1; Het recht tot vergadering en betoging wordt erkend, behoudens ieders verantwoordelijkheid volgens de wet. Zelfs jij moet hier toch uit kunnen concluderen dat je je bij een betoging aan de wet moet houden.
Oproer, en hetzelfde hof overwoog ook dat lithouwen terecht demonstranten had opgepakt die een weg blokkeerden. Lees voortaan ook even de arresten volledig die het college aanhaalt in de verklaring.
Waarom worden de protesten tegen de coronamaatregelen niet benoemd? Of hebben de mensen die daarvoor protesteren geen rechten?
''Een demonstratierecht-expert Berend Roorda (Rijksuniversiteit Groningen) merkte op dat klimaatactivisten en Black Lives Matter-demonstranten onevenredig hard worden aangepakt in vergelijking met andere demonstranten, zoals Farmers Defence Force." Oogkleppen afzetten? https://www.nu.nl/binnenland/6213727/om-oordeelt-dat-agent-ten-onrechte-op-boer-schoot-en-start-onderzoek.html
Die ene boer zit jullie rechtstoeters wel erg hoog he. Blijkbaar hebben jullie geen ander voorbeeld van het "onrecht" dat de rellende boeren werd aangedaan want elke keer wordt hij weer voor de dag getoverd. En nog steeds wordt het verhaal sterk overdreven en nog steeds blijft het onwaar. De agent (-tip: lees je gelinkte stukje want zelfs de titel zegt het) is vervolgd.
''En nog steeds wordt het verhaal sterk overdreven en nog steeds blijft het onwaar.'' Door welke bril kijk je Bou als je naar beelden kijkt waarop te zien is dat boeren worden beschoten? Het mag dan allemaal niet zo heftig zijn als de demonstranten in Oost-Oekraïne die protesteren tegen de door het Westen gesteunde coup. Al vanaf 2014 worden ze door de Azovtroepen/scherpschutters van de huidige machthebbers beschoten. Wie herinnert zich niet dat D66 Ollengren de Azovtroepen heeft voorzien van extra geweren en kogels. https://www.telegraaf.nl/nieuws/61093629/nederland-levert-snipergeweren-en-helmen-aan-oekraine-dat-doen-we-uit-solidariteit Populisten mogen dan beweren dat het in Nederland om ''slechts'' een paar gerichte schoten op hun onwelgevallige demonstranten gaat maar dat zulks door links tot en met rechts bekritiseerd wordt is natuurlijk niet meer dan terecht. Voordat je het weet heb je hier dezelfde D66 Ollengren toestanden als in Oekraïne.