Demonstratie op de Dam wel of niet? Dat is de verkeerde vraag

Een demonstratie op de Dam met veel meer demonstranten dan was voorzien. Mocht dat of had de burgemeester, gemeente, politie die moeten afblazen?

Dat is de verkeerde vraag. De afgelopen twee maanden heeft Nederland zich niet alleen bereidwillig getoond door thuis te blijven, maar bleken bovenal enorm creatief in doorleven en -werken. Het Eurosongfestival verscheen in hokjesgezang op de buis, in zorginstellingen werden knuffelhuisjes in de tuin gezet, banken, overheden, scholen ging en masse en razendsnel online, de Eerste Kamer werd verbouwd, restaurants werden thuisbezorgservices, artsen deden ingewikkelde patiëntconsulten met behulp van beeldbellen, kunstenaars gaven ons prachtige virtuele shows.

De vraag die nu gesteld wordt, is of het doel, het demonstratierecht zo belangrijk is, dat dat het middel, samenkomen met veel mensen op de Dam, heiligt. De beelden uit de Verenigde Staten hebben ons met afschuw vervuld. We zijn geschrokken en vol van medeleven. Dat medeleven willen mensen betuigen en zich uitspreken tegen deze vorm van rauw geweld. Dat is een belangrijk doel, evenals het vrije recht op demonstratie.

Het totale gebrek aan creativiteit en strak crisimanagement begrijp ik echter niet. Er is geen acute paniek zoals in de Verenigde Staten. Er was hier in Nederland alle ruimte en tijd geweest om fantastische demo’s te organiseren, die geen gezondheidsrisico’s geven en geen levens in gevaar brengen.

We hadden, net als op 4 mei, allemaal voor ons huis kunnen gaan staan met grote borden. We hadden het verkeer stil kunnen leggen. Balkongezangen kunnen houden. Onze woede op filmpjes uiten. Online kunnen zingen. Onze muren beschilderen en dat met drones filmen. De burgemeester en organisatie had demonstranten kunnen spreiden over alle parken van Amsterdam. Whatsapp-slingers kunnen vormen.

De stad Amsterdam en de organisatie Kick Out Zwarte Piet hadden de polarisatie die achteraf is ontstaan kunnen voorkomen. Maar al eerder zagen we dat polarisatie juist een strategie van KOZP is.

De vraag die gesteld moet worden is niet of de gemeente Amsterdam en de burgemeester de goede beslissing hebben genomen. De vraag is niet óf er gedemonstreerd mag worden. Ja dat mag. Maar net als met álle levensterreinen moet dat op een wijze die past binnen een pandemie. Het doel en recht staat helemaal niet ter discussie. De vorm vraagt echter aanpassing.

Het resultaat is nu dat ook hier de polarisatie is begonnen, terwijl demonstranten een vreedzaam geluid wilden laten horen. Trapped in een set up die niet nodig was.