Delen VVD en PvdA het militaire mensbeeld van de ChristenUnie?

Volgens ChristenUnie-Kamerlid Gert-Jan Segers komen relatieproblemen en scheidingen bij soldaten op missie ‘aanzienlijk meer’ voor dan onder ‘gewone’ gezinnen. Er zijn geen onderzoeksgegevens voorhanden die deze observatie ondersteunen, dus pleit Segers voor zo’n onderzoek naar de thuissituatie van de militairen, een zogenaamde ‘thuisfrontcheck’. Overigens een perfect voorbeeld van een opinie, waarbij het onderzoek voornamelijk ter adstructie daarvan moet dienen. Hierop vooruitlopend stelt Segers alvast voor om soldaten niet langer dan drie maanden uit te zenden. Hierdoor krijgen ze volgens hem de kans een ‘stabiel gezinsleven’ op te bouwen.

Niks nieuws, family values en dan in de kleffe vorm die we uit Amerika en het Vaticaan kennen, vormen nu eenmaal een belangrijke pijler van het CU-gedachtegoed. Net als de vijftigerjarenterm ‘thuisfront’. Dat front voert gezellig de oorlog met andere middelen, zoals Von Clausewitz ooit formuleerde, dan papa in Verweggistan. Wel nieuws is dat VVD en PvdA het voorstel van Segers steunen. Het gaat immers niet om een beter personeelsbeleid voor de medewerkers van het ministerie van Defensie en hun omgeving. Want de motieven van de ChristenUnie komen uit een heel andere invalshoek. Segers onthult ze expliciet in de volgende formulering:

Te gemakkelijk wordt vergeten dat zij niet alleen militair zijn, maar ook de man of vader van.”

Dat Segers hier alle vrouwen buitensluit die in militaire missies worden uitgezonden, is niet alleen een vorm van seksisme. Zijn buitensluiting is een exponent van de bezwaren die zijn achterban heeft tegen de vrouwelijke militairen op schepen en in missies. Want wanneer mannen te lang van hun vaste stek zijn verwijderd en de verleiding is in de buurt…..tja. ‘Je moet de kat nu eenmaal niet op het spek binden.’

Deze visie komt voort uit de ethiek van de woestijngodsdiensten, waarin mannen vanzelfsprekend gepreoccupeerd zijn met het bespringen van willekeurige vrouwen, mits ze daarvoor maar de gelegenheid krijgen.

In 1985 sprak ik over dit manbeeld in Indonesië met een Australische diplomaat. Hij was tevoren ook in protestantse en katholieke landen gedetacheerd en zijn vorige standplaats was Tel Aviv. Wij voelen ons toch uiterst beledigd wanneer we als redeloze dieren worden beschouwd, die zoveel mogelijk gescheiden moeten worden gehouden van de verleiding, hield ik hem voor. Maar daarom, oordeelde hij, begrijpen wij, inclusief onze partners, dan ook helemaal niets van die mannelijke ethiek. De traditionele woestijnmannen zijn juist trotst op hun springerige status: ‘wij zijn pas echte mannen!’ De diplomaat had deze attitude zowel bij traditionele protestanten, katholieken als dito joden aangetroffen. Interessant vond hij dat de dominante Indonesische cultuur in kwesties als deze niet geheel representatief is voor de islam. Veel Javanen kijken bijvoorbeeld neer op ‘horny Arabs’ in hun omgeving.

Tekenend is dat Segers een ‘stabiel gezinsleven’ wil bevorderen. Ter voorkoming van echtscheiding, waarvan de CU een principieel tegenstander is: ‘Hetgeen dan God samengevoegd heeft, scheide de mensch niet’ (Mattheus 19:6). Juist dit zou de coalitiepartijen aan het denken moeten zetten. Scheidingen voorkom je niet met symptoombestrijding achteraf via de lijnen van de family values. Wanneer de overheid zich überhaupt zou moeten bemoeien met de ‘gezinsstabiliteit’  – en waarom dan beperkt tot militairen, er zijn ook CEO’s, politici, diplomaten en veel anderen die zelden in hun gezin verkeren – is preventie veel efficiënter.

Zorg voor een goede voorlichting over de zwaarte van het werk. Vertel over het posttraumatische stressyndroom en andere zaken die wetenschappelijk bewezen wel ‘aanzienlijk meer’ onder militairen voorkomen. Opdat de soldaten in kwestie en hun beoogde partners niet lichtvaardig een relatie aangaan. En indien wel, dan pas wanneer die relatie stabiel blijkt, beginnen te denken over het op de wereld zetten van kinderen. Dat zondigt echter volgens de CU tegen Genesis 9:7:

‘Maar gijlieden, weest vruchtbaar en vermenigvuldigt, en teelt overvloediglijk voort op de aarde, en vermenigvuldigt op dezelfde’.

Over die andere perikoop, Mattheus 19:6, zouden VVD en PvdA eveneens van de CU moeten verschillen. De heftige ervaringen van militairen zetten uiteraard relaties op scherp. Met de potentiële conclusie dat de partners eigenlijk niet bij elkaar blijken te horen en dus maar beter een gescheiden leven kunnen leiden. Politici die deze mensen ostraceren als losers, of volgens de calvinistische gezinspolitie, zondaars, zijn harteloos. Ze zouden zichzelf moeten verwijten dat ze te weinig aan preventie hebben gedaan.

De CU – als brave gedoogpartij van Rutte II – heeft nooit het type principiële vragen als de bovenstaande gesteld over het waarom van al die langdurige buitenlandse missies. Waarom stellen Nederlandse soldaten hun eigen leven – en kennelijk ook hun gezin – in den vreemde in gevaar? In de ogen van velen buiten de coalitie en haar gedogers doen de soldaten dat kennelijk niet om onze landsgrenzen of nationale soevereiniteit te verdedigen. Evenmin omwille van al de arme mensen die in verre landen worden onderdrukt. Neen. Het doel van Nederlandse militaire missies in den vreemde lijkt vooral dat straks lieden als Hans van Baalen, Lodewijk Asscher, Sybrand Buma en Alexander Pechtold belangrijke internationale representatieve functies krijgen en dat op korte termijn Mark Rutte weer eens mag aanschuiven bij de G8. Navrant dat daarvoor  relaties sneuvelen en nog erger, mensen.

August Hans den Boef – Literatuurwetenschapper & onderzoeker