Met het delen van de Paay-video laat je zien dat je een hypocriete lul bent

Dinsdagavond bij Jinek deed Patrica Paay pogingen om de affaire rond haar persoon   in een algemeen kader te plaatsen.  Ze wees op de naaktfoto’s van pubers die door gniffelende klasgenoten – of erger: seksuele chanteurs – op het internet geplempt  werden. Haar adviseur Peter R. de Vries ziet veel overeenkomsten met de slachtoffers van cyberpesten, die hij tegenwoordig helpt om hun kwelgeesten te ontmaskeren. De zaak van Patricia Paay staat niet op zichzelf maar brengt een breder maatschappelijk kwaad tot uiting.

Dat kwaad kent twee aspecten: aan de ene kant is er de seksuele geremdheid die ondanks al het gestof op de zogenaamde bevrijding van de jaren zestig de westerse samenlevingen kenmerkt. Menig commercieel tv-station mag de nachtelijke uurtjes dan vullen met expliciete seksreclames, als puntje bij paaltje komt schaamt de westerling zich voor alles wat te zeer afwijkt van het missionarissenstandje. Daar word je – is een breed gedeelde opvatting – chantabel van.

Giftige combinatie Aan de andere kant beschikken wij sinds een jaar of twintig over het internet dat elke bezitter van een computer in staat stelt woord en beeld te openbaren. Vers twee is of veel anderen daar kennis van willen nemen, maar zodra dat het geval is, kun je zonder veel kosten een miljoenenpubliek bereiken.

Dit leidt tot een giftige combinatie. Je kunt mensen in het nauw brengen door bepaalde beelden van hen te openbaren. En ze worden als was in je handen als je er mee dreigt. Zie het proces tegen Aydin C.

Aydin C. had de activiteiten waarvoor hij nu terecht staat, nooit kunnen ondernemen als iedereen schouderophalend aan zijn naaktfoto’s van adolescenten was voorbij gegaan. Maar het tegendeel gebeurt. Te veel mensen willen maar al te graag helpen andermans slaapkamergeheimen openbaar te maken. Tot het meest bekeken weblog van Nederland, GeenStijl aan toe.

Dat geeft chanteurs hun sterke positie als ze geld of seks eisen. Dat werpt de slachtoffers op zichzelf terug. Zij staan er alléén voor. Ze mogen het zelf uitzoeken. Zij krijgen hoogstens meewarig commentaar.

Autoriteiten zoals schoolleidingen of in het geval van Patricia Paay de politie, zijn weinig voortvarend. Je wordt belegerd door een horde spotters, wier enige emotie leedvermaak is. In duizendvoud krijg je te horen hoe waardeloos en verachtelijk je bent, hoe je er niet bij hoort, dat je er eigenlijk niet hoort te zijn. Wat dat betreft bestaat er een grote overeenkomst met het lot van pestslachtoffers.

De manier waarop Marck Burema, beter bekend als Pritt Stift, de hoofdredacteur van GeenStijl, op Patricia Paay reageert, is exemplarisch. Hij plaatste direct na het interview met Jinek een lam stukje met woordspelingen rond het thema pies. Ha ha, hi hi, ho ho. Sliep uit.

Morele Schuld Patricia Paay laat het er niet bij zitten. Ze heeft aangifte gedaan en zal de verspreiders van de sekstape waarin zij voorkomt, ook civiel juridisch aanpakken. Ze wil haar belagers treffen waar het pijn doet: in de portemonnee. Wij zullen zien in hoeverre de Nederlandse wet slachtoffers van cyberpesten en chantage in bescherming neemt maar eigenlijk is een rechterlijke uitspraak niet zo interessant als het om de morele schuld gaat. Om de vraag of je met een rein geweten een link kunt plaatsen naar beelden van een ander, die vanwege onze gespannen omgang met het seksuele, als compromitterend worden ervaren. Of je er voor jezelf mee kunt leven om iemand op zo’n laffe en laaghartige manier te verneuken.

Je zet je er mee te kijk, natuurlijk. Je laat zien hoe je opgesloten zit in een zelf gemaakt keurslijf van remmingen, vooroordeel en angst om uiting te geven aan je verlangens. Dat je een hypocriete lul bent of een jaloerse trut. Toch denk je dat jij normaal bent en die ander, daar aan de schandpaal, die niet. Dan voel je de triomf als onderdeel van een wraakroepende en joelende massa. Je bent opgenomen in een collectief dat iemand die van de lijn afwijkt, probeert te verpletteren. Het wordt de eenling niet gegund zijn ketenen te verbreken.

Schaam je je niet? Dát is de vraag. En die klemt des te meer in een maatschappij als de onze die luidkeels verkondigt dat ze zo open is, zo liberaal, zo ongekend vrij van vooroordelen, zo superieur, zo verlicht. Wij met zijn allen.

Schaam je je niet?