Dekker wil alle wetenschappelijke publicaties gratis maken

Staatssecretaris Sander Dekker vindt dat Nederland een voortrekkersrol moet hebben op weg naar gratis online beschikbare wetenschappelijke publicaties. Hij wil samen optrekken met het gelijkgestemde Verenigd Koninkrijk en Duitsland. Ook zal de staatssecretaris begin volgend jaar met de wetenschappelijke organisaties en uitgeverijen om de tafel gaan zitten om het proces naar Open Access te bevorderen, meldt het ministerie van Onderwijs.

Wetenschappelijke onderzoeksresultaten worden nu nog vaak exclusief gepubliceerd in peperdure vaktijdschriften waarvan de abonnementen in de duizenden euro’s per jaar lopen. Dat maakt de met publiek geld verkregen inzichten voor veel mensen ontoegankelijk.

In een verklaring staat :

Volledige Open Access staat voor gratis wereldwijde toegang tot wetenschappelijke publicaties, tijdschriften en boeken. Dat is de situatie waar staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap Sander Dekker naar toe wil.  “Het uitgangspunt is dat publicaties over resultaten van publiek en publiek-privaat gefinancierd onderzoek in de toekomst voor iedereen gratis beschikbaar moeten zijn. Dat is een principiële keuze.” 

De maatschappelijke relevantie en voordelen van Open Access zijn groot. In Nederland gaat het om ongeveer 33.000 wetenschappelijke artikelen per jaar. Een brede toegang tot onderzoeksresultaten draagt bij aan de verspreiding van kennis, de vooruitgang in wetenschap, de bevordering van innovatie en het oplossen van maatschappelijke vraagstukken. 

De publicaties zijn niet alleen van belang voor onderzoekers en studenten maar juist ook voor velen buiten de universiteiten die nu niet, of alleen tegen hoge kosten, toegang hebben. Als alle wetenschappelijke publicatie gratis online beschikbaar zijn, kan iedereen daar beter en sneller van profiteren. Zo kunnen artsen kennisnemen van de nieuwste inzichten in behandelwijzen, ondernemers en bedrijven kunnen wetenschappelijke inzichten sneller toepassen bij de innovaties van hun producten en leraren kunnen bijvoorbeeld  meer wetenschappelijke inzichten gebruiken bij hun lessen. 

De staatssecretaris heeft een duidelijk doel voor ogen: “Mijn streven is om binnen tien jaar, dus per 2024, de volledige omslag naar Open Acces te hebben gemaakt. Om dit te bereiken moet over vijf jaar al zestig procent van de wetenschappelijke artikelen gratis online te lezen zijn via de Open Access tijdschriften. Doordat we nu zo’n duidelijke keuze maken voor Open Access van publicaties, kan de overgangsperiode naar Open Access toe zo kort mogelijk blijven.”

Als de publicaties niet vrijwillig gratis online komen dan zal de overheid dit over tien jaar wettelijk gaan verplichten.

cc-foto: Waag Society