Defensie drilt studenten als kindsoldaten

Kinderrechtenorganisaties hebben felle kritiek op het ministerie van Defensie. Aanleiding is de inzet van Defensie om minderjarigen zover te krijgen dat ze zich aanmelden als militair, zodat ze als ze meerderjarige direct aan de slag kunnen. Tijdens de opleiding krijgen de kinderen al een ritme mee die als gelijkwaardig met het ‘reguliere’ leger kan worden beschouwd.

Ook heeft Nederland zichzelf verplicht om pas te werven vanaf zeventien jaar. Toch zijn er kinderen die al vanaf hun zestiende op de VeVa zitten. Volgens de website VeVa.nl mag men al, na een uitgebreide reeks controles, vanaf de vijftiende verjaardag starten met de opleiding.

De focus van Defensie ligt op kinderen onder de zeventien jaar oud. Via sociale media, tv en in bioscopen wordt er flink ingezet op het spannende beeld van vliegende helikopters, stormbanen en uitputtende fysieke trainingen. Reclamemaker Marijam Spruijt in het tijdschrift Vrij Nederland:

Defensie geeft ons de expliciete opdracht om ons te richten op derde- en vierdejaars vmbo-ers, die zijn meestal in de leeftijd van vijftien, zestien en soms zeventien jaar.

Deze week presenteert een samenwerkingsverband van organisaties als UNICEF en Defence for Children in Genève haar bevindingen over de situatie van kinderen in Nederland. Het team heeft gesprekken gevoerd met onder meer VeVa-studenten, -docenten en militaire instructeurs. Alhoewel ze de voordelen inzien van een vroege vooropleiding voor kinderen die geïnteresseerd zijn in een carrière binnen het leger, betwijfelt de groep aan de geschiktheid van bepaalde trainingsprocedures voor de groep vijftien jaar en ouder. Ze maken zich dan vooral zorgen over de mentale en fysieke trainingsmodules. Ook het gebrek aan toezicht tijdens de stageperiodes is hen een doorn in het oog.

Dat Defensie inzet op mensen onder de zeventien jaar is geen geheim: De nadruk in de campagnes ligt op avontuur, sensatie, een baangarantie binnen Defensie en een premie voor studenten: kies je voor een technische richting, dan krijg je jaarlijks 2500 euro cadeau. 

Reclamemaker Spruijt doet ook uit de doeken waar de nieuwste reclamecampagne van Defensie de nadruk op legt:

Je kunt een automonteur worden op een gewoon ROC, maar je kunt datzelfde vak ook leren onder bijzondere omstandigheden. Dat is wat wij communiceren.

Volgens Spruijt leren de kinderen dan ook vaardigheden op het gebied van samenwerking, discipline en kameraadschap.

Met 75% is de richting ‘Grondoptreden’ de grootste op de VeVa. En waar het de kinderrechtenorganisaties pijn doet? Dat is het feit dat de studenten een militair uniform moeten dragen dat verstrekt is door Defensie, en bij het op en neer reizen tussen school en thuis een neutraal donkerblauwe. Ook leren de leerlingen geen ander vak naast het klaargestoomd worden als militair.

Een ander bijzonder detail is dat het haar van de studenten kaal wordt geschoren. Volgens de scholen is dat niet verplicht maar gebeurt dit vanwege het groepsproces dat optreedt. Verder lopen de studenten rond met namaakwapens. Er wordt acht uur per week sportend doorgebracht, en slapen gebeurt een kwart van de opleidingstijd op militaire bases.

De Amsterdamse filosoof Marieke Hopman schreef een master-thesis over kinderrechten in Rwanda en Nederland en was verbaasd over de harde wereld op de Nederlandse jeugdopleidingen.

Een student vertelt in haar rapport:

We worden vaak gekleineerd, zodat ze kunnen zien of we dat aankunnen.

Ook over de fysieke oefeningen is hij niet te spreken.

Tijdens hardloopoefeningen rennen de instructeurs plotseling achter je en beginnen ze te roepen: ‘Godverdomme, eikel’, of ‘Klootzak, harder!’ en dan duwen ze je in de nek.

Tijdens onze derde bivak moesten we ligsleuven graven. ’s Nachts sliepen we in tenten, en plotseling werden we wakker van het geluid van nitraatbommen. Je bent doodsbang en mensen riepen: ‘Opstaan!’ Vanaf dat moment moest je binnen twee minuten in je ligsleuf liggen. Dus je springt in je ligsleuf en je hebt geen idee hoe lang je daar in moet blijven. Het vroor vijf graden, en er waren jongens bij die niet eens kleren aan hadden. Pas na een halfuur zeiden ze dat we eruit mochten.

Marieke Hopman constateert tevens dat de studenten weinig los willen laten over wat er nog meer op hun school gebeurt. Defensie herkent zich niet in deze bevinding.

Wij zetten studenten er juist toe aan om naar buiten te treden over hun opleiding, dat is ook in ons belang,”zegt een woordvoerder. En: “Misschien vinden ze het spannend om te zeggen dat ze niks mogen zeggen.

Minister Hennis-Plasschaert (Defensie) is erg positief. Zo schreef zij vorig aan de Tweede Kamer:

In dit verband houdt Defensie onverminderd vast aan de instroom via de opleiding Veiligheid en Vakmanschap (VeVa) bij Regionale opleidingscentra.” 

Het rapport van het samenwerkingsverband van organisaties als UNICEF en Defence for Children schetst een beeld van jongeren die officieel niet uitgezonden worden maar via hun trainingen en opleiding wel als militair leven, en daardoor het ritme hebben van soldaten op hun thuisbasis. Alleen de uitzending naar een oorlogsgebied lijkt dus te ontbreken. Daarmee lijkt Nederland kinderen te behandelen als werknemers van het leger: een kindsoldaat dus.

CC-Foto: Flickr Erwinius6  / Eunavor