Logo Joop
De opiniesite van BNNVARA met actueel nieuws en uitgesproken meningen

De 'zorg'-leugen van het neoliberalisme

  •  
14-12-2014
  •  
leestijd 4 minuten
  •  
451 keer bekeken
  •  
RTEmagicC_c1b359b3b2.jpg
Het neoliberale mensbeeld wordt zichtbaar in de zorgpolissen: solidariteit heeft daarin geen enkele plaats
Sinds vier jaar is de VVD aan de macht en de invloed hiervan kristalliseert zich langzaam uit in de werkelijkheid waarin we in Nederland leven. Er zijn twee stromingen binnen de VVD, een liberale en een neoliberale. Het mag duidelijk zijn dat met name de tweede de meest krachtige is met minister-president Mark Rutte en zijn ideologische vriendin Edith Schippers als belangrijkste vertegenwoordigers. Het neoliberalisme bepaalt de richting van de VVD, maar ook van een groot aantal thema’s in de Nederlandse samenleving, zoals de sociale woningbouw en de gezondheidszorg.
Wat is het verschil tussen liberaal en neo-liberaal? Liberaal betekent dat de ontwikkeling van het individu centraal staat met een eigen verantwoordelijkheid en ondernemingszin. Hier is duidelijk nog een verbinding met een humaan, menselijk aspect, namelijk de zelfbeschikking en groei van het individu. Bij het neoliberalisme is het liberalisme dogmatische geworden en wordt de verbinding met dit menselijke aspect als toetssteen losgelaten. Het individu is louter een economische component geworden, die eendimensionaal meetbaar en beheersbaar is. Het systeem is nu het uitgangspunt en degene die daarbinnen de macht hebben.
Weerstand We zien dit met name terug in de ontwikkeling van de gezondheidszorg, waarbij de marktwerking heilig wordt verklaard en tegelijkertijd het individu opgeofferd. Terwijl voor een gezonde marktwerking juist sterke en gelijkwaardige partners nodig zijn; de klant, de zorgaanbieder en de zorgverzekeraar. Het is opvallend hoe weinig weerstand deze ontwikkeling in de politiek krijgt. De leugen van het neoliberalisme wordt blijkbaar zo overtuigend verkocht, dat zelfs gematigd links er met open ogen intrapt. Alsof er niet genoeg voorbeelden zijn, waarbij teveel nadruk op de marktwerking een tegenovergesteld effect had. Denk maar aan de recente parlementaire enquete over het falen van de sociale woningcorporaties. Door mismanagement, fraude en zelfverrijking verdampte er afgelopen decennium miljarden aan geld van huurders. Bij de ontwikkeling in de gezondheidszorg dreigt een herhaling hiervan.
Waar de liberaal het individu centraal zet, wordt door de neoliberaal het individu gewantrouwd en opgeofferd. In de ontwikkeling van de neoliberale gezondheidszorg werden eerst heel bewust de professionals gediskwalificeerd en neergezet als cowboys, die in grote getallen misbruik maken. Beroepsverenigingen waren hierbij opvallend stil. Ook zij bewogen mee in een misplaatste braafheid, want nu staan professionals in de gezondheidszorg in feite buitenspel. Ten tweede werd de consument aan de kant gezet. Eerst door het recht op privacy teniet te doen, waarbij het advies van het CBP door minister Schippers in de wind werd geslagen. Daarna door de keuzevrijheid van de klant op te offeren. Waarschijnlijk stemt de Eerste Kamer volgende week dinsdag in met het voorstel om artikel 13, die de vrije artsenkeuze van de klant garandeert, af te schaffen.
De zorgverzekeraars, waar trouwens maar vier grote partijen de dienst uitmaken, hebben nu alle macht. Het pakket wordt door hen bepaald, de prijs wordt door hen bepaald, maar ook de behandelaar en de behandeling die deze behandelaar dient uit te voeren wordt door hen bepaald. Terwijl een verzekeraar geen verstand heeft van zorg! Een verzekeraar wordt geleid door managers die verstand hebben van cijfertjes en geld. Dat zal vanaf nu dus ook het doel zijn van verzekeraars; naar Amerikaans voorbeeld geld verdienen aan de ziektes van mensen. Zeker als de Eerste Kamer volgend jaar instemt met het idee om door ziekenhuizen winst te laten uitkeren aan aandeelhouders.
Zwakste schakel Kwaliteit van zorg is de leugen waarmee dit beleid wordt verkocht. In de nieuwe pakketten die door de vier zorgverzekeraars worden aangeboden zijn de eerste tendensen al zichtbaar; een duurdere verzekering voor mensen die ouder zijn of een ernstige ziekte hebben gehad. Zo wordt het niet sociale, neoliberale mensbeeld zichtbaar. Solidariteit heeft in dit wereldbeeld geen plaats en hiermee graaft de neoliberaal zijn eigen graf. Immers de zwakste schakel maakt de sterkte van de ketting uit. In ieder mens zit een sterke en zwakke kant. Juist de verbinding tussen deze twee kanten maakt een samenleving leefbaar.
Ik zou willen pleiten voor de terugkeer naar een meer liberale in plaats van neoliberale werkelijkheid, waarbij solidariteit een logische plaats heeft. De beste manier om te bezuinigen is door het vertrouwen bij het individu te leggen. De meeste mensen willen niet teveel geld voor hun zorg betalen. Ze willen kwaliteit, balans tussen deskundigheid en medemenselijkheid. Hoe meer keuze er bovendien is, hoe meer kans dat er een goede match plaatsvindt tussen zorgvragen en zorgaanbieder. Maak de factuur die de klant krijgt doorzichtig, helder. Het individu is in onze samenleving mans genoeg om te doorzien of hij belazerd wordt of niet. Het zal daarbij een goed idee zijn om de kolossen van zorgverzekeraars op te splitsen en per regio een verzekeraar in te stellen. Deze verzekeraar heeft voeling met de zorg die lokaal wordt aangeboden en is dienstbaar, uitvoerend en niet bepalend in de uitwisseling van zorg die plaatsvindt tussen zorgvragen en zorgaanbieder.
Het is triest dat juist de kleine zorgverzekeraar en de kleine ziekenhuizen, die van grote betekenis zijn in de regio, of worden opgeslokt door de grote verzekeraars of failliet gaan in de door de neoliberale visie bepaalde werkelijkheid.
cc-foto: Marco Derksen

Meer over:

politiek, opinie
Delen:

Praat mee

onze spelregels.

avatar
0/1500
Bedankt voor je reactie! De redactie controleert of je bericht voldoet aan de spelregels. Het kan even duren voordat het zichtbaar is.

Reacties (29)

123456zeven
123456zeven14 dec. 2014 - 14:38

Er wordt ook geld verdiend aan de honger van mensen, door bakkers, slagers, kruideniers en wc-papiermakers. En er hebben meer mensen honger dan dat er ziek zijn.

JoopSchouten2014
JoopSchouten201414 dec. 2014 - 14:38

Neef van Arie? ... Helder stuk Tom. Naar blijkt zijn veel mensen die reageren niet geheel overtuigd wat de kern van 'neoliberalisme' is. Er is veel verwarring over de uitleg hiervan. ... Tnx... : )

insignia
insignia14 dec. 2014 - 14:38

@Vanessa S. - ja dat is een probleem. Er ligt bijv. een uitgewerkt en tamelijk eenvoudig te vewezenlijken voorstel van de SP om het hele reclamecircus rond de zorgpremie af te schaffen door 1 zorgverzekeringsistantie de premie te laten innen. Gewoon een instelling van de gemeenschap, zeg net als de waterschapslasten. Voordeel, eenvoud, geen reclamekosten want die moeten aanzienlijk zijn en bovenal geen commerciele druk op zorginstellingen. Maar dat wist je niet Vanessa want in de pers is SP gelijk aan vergif. Een bedreiging voor de grote partijen die wel graag hun baantjesdragers aan de top willen houden. Maar orienteer je eens op de SP website ziu ik zeggen.

Tom Ribbens
Tom Ribbens14 dec. 2014 - 14:38

Ik geloof zelf het meest in locale of regionale oplossingen. Ook op het gebied van de gezondheidszorg. Dan kan er op maat en kwaliteit zorg geleverd worden, waarbij er een gezonde dynamiek aanwezig is tussen klant, zorgaanbieder en zorgverzekeraar. Het is een neoliberale illusie dat grootschaligheid automatisch geld oplevert. Er zijn heel veel voorbeelden die het tegendeel bewijzen, de woningbouwcorporaties maar ook de grote ict-projecten binnen de overheid die per jaar 1 tot 5 miljard euro kosten. Het wordt dan een mechanisme dat een eigen leven gaat leiden, zonder dat iemand nog de regie heeft of weet waar het over gaat.

Tom Ribbens
Tom Ribbens14 dec. 2014 - 14:38

Laatste nieuws, waarschijnlijk snel op Joop.nl, maar alvast hier te lezen;http://www.nrc.nl/nieuws/2014/12/16/plan-nieuwe-zorgpolis-niet-door-de-eerste-kamer/ En dat is goed nieuws!!

insignia
insignia14 dec. 2014 - 14:38

@Vanessa - en je wordt op je wenken bediend. In de Eerste Kamer is de wet over de Zorg NIET aangenomen. De PvdA kan zich daar niet mee verenigen. Hulde aan die senatoren die nu ongetwijfeld een hele zooi bagger over zich heen krijgen. Misschien gaat de ninister nu de centen zoeken in de door SP voorgesteld vereenvoudiging van de zorgpremie inning.

Sonia2
Sonia214 dec. 2014 - 14:38

Kleinschaligheid is de toekomst. Alle grote bedrijven zullen elkaar kapotconcureren. Zoals nu al aan de hand is met warenhuisketens. Ik kan niet wachten...

insignia
insignia14 dec. 2014 - 14:38

@Menno S - ik zie niet in dat er "ellenlange wachtlijsten" ontstaan als de premie voor de zorg in het ziekenhuis bijv. door 1 instantie geind wordt ipv de commerciele instellingen nu. Het ziekenhuis declareert dan de kosten naar die algemene kas ipv de kas van de afzonderlijke firma's. Eigenlijk zie ik niet wie daar bezwaar tegen kan hebben behalve de aandeelhouders cq goed betaalde bestuurders van die instellingen want die moeten hun kwaliteiten elders gaan inzetten.

CliffClavin1993
CliffClavin199314 dec. 2014 - 14:38

Tom Ribbens en Jo Dri hebben het gelijk aan hun kant. Zinnige mensen, waar ik er een van ben, zien dat, en weten dat. De zorg, als bestuurskundig project, is ontaard. De redenen waarom dat gebeurd is laten zich makkelijk noemen: hebzucht, hoogmoed, hebzucht, ijdelheid, en hebzucht. Daar houdt God niet van, mensen. Het komische van neoliberalen is dat ze hun eigen dommigheid en oppervlakkigheid niet zien. Geestelijk heb je te maken met volwassenen die, zoals elk ervaren psychiater je kan verduidelijken, emotioneel gestagneerd zijn, zo ergens op hun derde levensjaar, de leeftijd waar kinderen het leuk vinden om te liegen en elkaars knikkers te stelen, waarna ze graag de vermoorde onschuld spelen, met wijd open ogen. Het trieste is dat ze macht hebben, veel macht, en met elkaar de samenleving te gronde richten. Ze hebben hun eigen bundel met sprookjes altijd paraat, om een intelligentie en een inzicht te suggereren die er niet zijn. Die sprookjes bestaan uit de verzamelde quatsch van Milton Friedman, Ayn Rand, en uit wat citaten en parafrases van Adam Smith, Thomas Hobbes, en wat andere meer serieuze denkers; daarom zijn die 'geleende ideeen' dan ook onveranderlijk uit hun verband gerukt. Als gediplomeerd profeet beween ik deze ontwikkelingen ten slechte, oh mijn geliefde en bestolen volk, want U wordt bestuurd door idioten die U naar de ondergang voeren. (Ik geloof dat ik mal aan het worden ben van verdriet, eigenlijk - maar dat wordt eenieder die de waarheid spreekt.) Tot de neoliberalen zeg ik luide: Uw tijd is ten einde. U heeft gezondigd, en U zondigt nog steeds. Deze vergrijpen zullen U duur te staan komen. (*hoor ik hier en daar een zacht doch bemoedigend applaus?*)

4 Reacties
msj_meijerink
msj_meijerink14 dec. 2014 - 14:38

Frank, ik hoor ook flink wat boegeroep. De waarheid ligt volgen mij ergens in het midden tussen de platgeslagen, gelijkgeschakelde (Volgens Spekman 'genivelleerde') maatschappij en de neoliberale utopie. De gevaren van het doorgeschoten neoliberalisme zijn door Tom Ribbens goed verwoord, die van de gelijkgeschakelde maatschappij zijn nog steeds zichtbaar in oostelijk Europa. Daar zijn -bijna 30 jaar na het failliet van het communisme- nog steeds hele volksstammen met geen mogelijkheid in beweging te krijgen, want Vadertje Staat zorgt wel voor ze. Er zijn in mijn optiek dingen die door de marktwerking heel goed gaan (bijv. spoorwegen), maar er zijn eveneens ook dingen die beter centraal worden geregeld. En dat laatste graag ook nog eens kleinschalig, op lokaal niveau (bijv. volkshuisvesting).

lembeck
lembeck14 dec. 2014 - 14:38

Dank je wel, Frank. Mooi verwoord.

lembeck
lembeck14 dec. 2014 - 14:38

Verander alsjeblieft nooit meer, Frank. Mensen als jij zijn kostbaar.

meijerlahn
meijerlahn14 dec. 2014 - 14:38

(*hoor ik hier en daar een zacht doch bemoedigend applaus?*) -------------------- Ja, door jouw trouwe fan ;-)

Woeki Hypo
Woeki Hypo14 dec. 2014 - 14:38

De 'zorg'-leugen van het neoliberalisme. En hoe gaan we de huidige tendens keren? Over een midden of over links? Vervangen we de ene polarisatie door een andere of gaan we de polarisatie zelf te lijf? Want in wezen is het neoliberalisme een extreem radicale polarisatie door een moreel corrupte gestudeerde elite. Woeki Hypo is gematigd liberaal.

2 Reacties
FransLenaen
FransLenaen14 dec. 2014 - 14:38

Want in wezen is het neoliberalisme een extreem radicale polarisatie door een moreel corrupte gestudeerde elite. --- Ik begrijp dat u zelf definties aan het verzinnen bent wat het container begrip 'neo-liberalisme' is.

lembeck
lembeck14 dec. 2014 - 14:38

We moeten inderdaad als eerste die polarisatie tegengaan Lijkt me de meest noodzakelijke actie, zodat het onbegrip waaruit die polarisatie uit de weg kan worden geruimd. En dat onbegrip komt voort uit onberedeneerde angst. Dus ja... de polarisatie, maar gelijk ook de angst en daardoor ook het kunstmatig opgewekte onbegrip. Gaat wel een hele kluif worden, Woeki. Mensen zitten snel vast in een ideologie waarvan ze denken dat ze daar profijt van zullen hebben. Veranderingen zijn dan uit den boze. En toch moet het...

vanessa2
vanessa214 dec. 2014 - 14:38

Ten eerste: ik ben het eens met de kritiek op het neoliberale sprookje. Ten tweede: waar is een uitgewerkt plan van links hoe het wel zou moeten. Mopperen is simpel (en terecht trouwens), maar net als in onderwijsland, belastingen, milieu, en nog wat velden liggen er wel actiepunten en terecht gemopper op rechts, maar een uitgewerkt en werkzaam plan van links ontbreekt. Dat kan ook de reden zijn dat de PvdA laag in de peilingen staat en ook dat we bij gebrek aan intelligentie en verbeelding aan onze kant al lange tijd achter de feiten aanlopen.

5 Reacties
Woeki Hypo
Woeki Hypo14 dec. 2014 - 14:38

@vanessa s., ma 15 december 2014 19:15, Dit is de vraag die ik in mijn bijdrage hieronder ook gesteld heb, maar meer in algemene zin (ofwel macro zin): "En hoe gaan we de huidige tendens keren? Over een midden of over links?". Deze vragen zijn makkelijker gesteld dan opgelost. Men kan wel alles uit het verleden en van een midden afbreken, maar het is niet zo maar weer opgebouwd. Deze opbouw was historisch gegroeid. Inclusief de compromissen. Als je alles opnieuw vanuit het niets weer wilt opbouwen, dan kom je, zonder goed werkende democratie, in grote problemen, vooral als je kiest voor een midden weg. De wiskunde leert dat er in een midden veel meer (micro) keuzes zijn. De democratie heb je nodig om die micro keuzes te maken. M.a.w. alleen radicale ideologieën, zoals het neoliberalisme of het staatscommunisme, kunnen makkelijk(er) met een visie komen. Min of meer buiten de democratie om. Bovendien werkt de huidige neoliberale omgeving tegen. Een tegenbeweging moet volgens mij, wil zij effectief en vreedzaam verlopen, in verschillende landen tegelijkertijd plaats vinden. Woeki Hypo is gematigd liberaal.

geaaart
geaaart14 dec. 2014 - 14:38

Beste Vanessa, Links geen uitgerwerkt plan??? De Sp roept al 3 jaar dat de zorg héél veel beter en goedkoper kan. http://www.gewoon-nieuws.nl/2014/11/leijten-weg-met-de-zorgverzekeraars/#.VI_y8yuG9pf

lembeck
lembeck14 dec. 2014 - 14:38

Mee eens. Er zijn wel degelijk goede plannen, maar die zal je moeten zoeken (bv op de SP site). Je hebt gelijk dat ze onzichtbaar zijn. En dat is diep treurig.

boosje
boosje14 dec. 2014 - 14:38

Ik denk dat die alternatieve plannen bij de SP al lang klaarliggen op de plank, maar hoe krijgen ze die over het voetlicht als ze door de media worden doodgezwegen? De enige die niet van het scherm te branden zijn: Wilders want die schreeuwt het hardst, Rutte, want die is dikke vriendjes met de betalers=bepalers.

lembeck
lembeck14 dec. 2014 - 14:38

https://www.sp.nl/sites/default/files/landelijkezorgvoorziening.pdf Heb je hier iets aan, Vanessa?

hoogerwerf
hoogerwerf14 dec. 2014 - 14:38

Paars II Balkenende III, Initiatief bij Paars II )een PvdA kabinet) was Els Borst, D66. Balkenende III een CDA kabinet honoreerede de door Hoogervorst (VVD) ingediende wet. Meer partijen dan alleen de liberalen stonden aan deze "neolibralistische" wet. Van een Bonus-systeem bij invoering betalen we nu €375 eigen risico en daarenboven 20% meer premie. Schippers draagt nu met haar wetsvoorstel, gesteund door de PvdA, de vrije behandelaars-keuze ten grave, en geeft het lot van zieke Nederlanders in handen van de 4 grote verzekeraars, die hebben aangetoond ten faveure van winst, eenvoudigweg de premies te verhogen, in plaats van fraude met zorgdeclaraties aan banden te leggen. Lekker landje zijn we geworden.

1 Reactie
lembeck
lembeck14 dec. 2014 - 14:38

Er gaat wel meer fout, waar Schippers als eerste naar had moeten kijken. Niet alleen de fraude die jij noemt, maar de zinloze managementlagen en nog altijd inhalige specialisten, verkeerde inkoop en zo zijn er nog wel een paar op te noemen. Ze kiest er voor om het geld weg te halen bij zieke en gehandicapte mensen. Laag is dat.

MarjoleinS2
MarjoleinS214 dec. 2014 - 14:38

En wat kiest Nederland op 19 maart? VVD, D'66 en CDA. Als er landelijke verkiezingen zouden zijn, wordt dit het volgende kabinet. De PVV krijgt de protest stemmen, maar dat zet,ondanks de veelheid aan kiezers, geen zoden aan de dijk, omdat Geert Wilders andere prioriteiten heeft. :-(

1 Reactie
lembeck
lembeck14 dec. 2014 - 14:38

Nachtmerrie, maar je hebt waarschijnlijk groot gelijk... brrrrrrrr

boosje
boosje14 dec. 2014 - 14:38

Hé Tom! Goed artikel, maar draai die hele privatisering van de zorgverzekering maar gewoon terug: alleen nog maar een ziekenfonds, geen particulier meer en geen bovengrens voor de premieheffing naar draagkracht. Voor iedereen de beste zorg op maat, zonder aanzien des inkomens, geen klassengedoe meer in de ziekenhuizen. Een publieke zorgvoorziening voor iedereen, je ID-kaart (waaruit je nationaliteit en/of ingezetenschap blijkt) is tegelijk je zorgpas. De premieheffing gaat naar draagkracht via de Belastingdienst, gelijk geen zorgtoeslag meer nodig. Ik kijk vanuit Frankrijk naar een steeds treuriger want armzaliger wordend Nederland dat ik niet meer herken als het land waarin ik geboren en getogen ben.

2 Reacties
lembeck
lembeck14 dec. 2014 - 14:38

Zoiets dus: https://www.sp.nl/sites/default/files/landelijkezorgvoorziening.pdf Had je het al bekeken, Agnes?

feitenchecker
feitenchecker14 dec. 2014 - 14:38

Oftewel ellenlange wachtlijsten (zie bijvoorbeeld Engeland) en de rijke mensen gaan wel zorg inkopen in het buitenland, bijvoorbeeld België.