De witte lijst in de kledingindustrie mag niet tot witwassen leiden

Vorige week was er positief nieuws over het textielconvenant. Ook al tekende de belangrijkste maatschappelijke partij de ‘Schone Kleren Campagne’ niet mee, je zou kunnen zeggen dat de vorming van een “witte lijst” van kledingbedrijven een stap in de goede richting is. De kledingbedrijven op de lijst moeten de belangrijkste misstanden zoals kinderarbeid zoveel gaan mogelijk uitbannen. Maar wie naar de geschiedenis van het in 2014 afgesloten steenkolenconvenant kijkt, komt tot de conclusie dat papieren intenties niet altijd tot concrete resultaten leiden. Het kan natuurlijk niet de bedoeling zijn dat deze witte lijsten witwasoperaties worden.

Schendingen van mensenrechten Al meer dan tien jaar wachten slachtoffers en nabestaanden op erkenning en compensatie voor wat hen tussen 1996 en 2006 in de Colombiaanse provincie Cesar is aangedaan. In die periode hebben paramilitairen in totaal 3.100 mensen vermoord en 55.000 boeren van hun land verdreven. Volgens ex-paramilitaire daders en getuigen hebben mijnbouwbedrijven Drummond en Glencore/Prodeco met de paramilitairen samengewerkt door het geven van financiële en materiële steun en strategische informatie. Veel Europese energiebedrijven zijn klant in Colombia.

Tot op de dag van vandaag profiteren de mijnbouwbedrijven daar van deze grove mensenrechtenschendingen. Een deel van het afgepakte land ligt op het grondgebied van de bedrijven. Door geweld worden onafhankelijke vakbonden klein gehouden en critici wordt door bedreigingen de mond gesnoerd.

Geen vooruitgang De tienduizenden slachtoffers van bloedkolen in Colombia zijn tot dusverre niets opgeschoten met de afspraken met de energiebedrijven die het kolenconvenant hebben getekend: NUON-Vattenfall, RWE-Essent, Engie en E.oN. Die vormen dus meer een “rode  lijst” dan een “witte”. Bij miljoenen Nederlandse consumenten komt nog steeds stroom uit het stopcontact die wordt opgewekt met bloedkolen. Als je deze consumenten vraagt om vanwege deze situatie over te stappen naar een energiebedrijf dat verklaard heeft geen bloedkolen in te kopen zeggen ze vaak spontaan ja, zo is onze ervaring in de door ons gevoerde overstapcampagne.

Het kan wel Het excuus dat het allemaal zo moeilijk is en er duizend voetangels en klemmen zijn om te komen tot een schone, mensenrechten respecterende productieketen geldt vandaag de dag niet meer. In Denemarken laten ze nu al zien hoe het wel kan. Het grootste energiebedrijf daar, DONG Energy, deed zélf onderzoek naar misstanden in de kolenketen, inclusief de grove mensenrechtenschendingen in mijnbouwgebied tijdens de Colombiaanse burgeroorlog.

Op basis daarvan wordt er gewerkt aan een actieplan met kolenleveranciers waarin misstanden moeten worden aangepakt en slachtoffers erkenning en compensatie krijgen. Om de druk erop te houden sluit DONG geen nieuwe contracten af met kolenleveranciers die ook vandaag nog profiteren van mensenrechtenschendingen.

Rode lijst Wil de convenanten-aanpak meer zijn dan een witwasoperatie dan zullen bedrijven echte daadkracht moeten tonen. Voor energiebedrijven betekent dat het Deense voorbeeld volgen. Als grootinkopers van Colombiaanse bloedkolen hebben zij de economische macht en invloed om het verschil te maken. Totdat ze dat doen staan ze wat PAX betreft nog op een rode lijst.