De strijd om het boek

Je kunt op internet veel meer informatie vinden over boeken. Een ouderwetse boekhandel is echt een ontzettend achterhaalde instelling. Bovendien worden boeken die geen geheide bestsellers zijn tegenwoordig steeds vaker geproduceerd met "printing on de mand", d.w.z. dat ze pas gedrukt worden (met een groot model computerprinter) als de klant ze bestelt - zodat er nooit boeken overblijven voor de ramsj.

Wat mij betreft zit je ernaast in je basisgedachte dat mensen vooral online kopen omdat boekhandels heel veel niet op voorraad hebben. ‘Vroeger’ hoorde je over leuke boeken, zag je ze op tv of in kranten of tijdschriften. Je kon alleen naar de boekwinkel om ze te kopen. ‘Tegenwoordig’ Lees je erover in online media, hoor je je kennissen erover op Facebook of Twitter of zie je ze - buiten winkeltijden maar met je laptop/tablet op schoot - voorbijkomen op tv. De 'nieuwe' online boekwinkels kunnen altijd open zijn en een bezoek daaraan kost minder energie dan naar een fysieke winkel gaan. Boeken hebben (in tegenstelling tot bijv kleding) in elke winkel dezelfde kwaliteit en dankzij de wet op de vaste boekenprijs kosten ze ook overal hetzelfde. Dan is het niet verwonderlijk of onterecht dat steeds meer drukbezette mensen hun boeken kopen bij onlinewinkels (zonder voorraad) en steeds minder bij fysieke boekwinkels met hoge (winkel)huren, personeels- en voorraadkosten. Met steeds minder via de fysieke winkel verkochte boeken blijft van de verkoopmarge op boeken na aftrek van de hoge kosten zo weinig over, dat fysieke boekwinkels steeds minder geld hebben om grote voorraden voor te financieren. Dat boekhandels steeds minder boeken op voorraad hebben is dus een gevolg, geen oorzaak. Zij willen dolgraag meer boeken inkopen, maar kunnen dat simpelweg niet meer. Tijden zijn nu eenmaal veranderd. De tijd dat auteurs en uitgevers boeken produceerden en boekwinkels alle inkooprisico en verkoopinspanningen voor hun rekening konden nemen om er successen van te maken, zijn voorgoed voorbij. Ik hoor schrijvers en uitgevers ook klagen dat boekwinkels steeds minder boeken inkopen en ervaar het zelf ook. Maar aan de andere kant zie ik ook weinig schrijvers en uitgevers iets doen om fysieke boekwinkels echt te helpen klanten te blijven trekken. Verder dan af en toe een suffe signeersessie komen de meesten niet, maar daar komen alleen bij echte BN’ers behoorlijke aantallen mensen voor naar een winkel. Volgens mij steunen schrijvers boekwinkels helemaal niet door nu vanachter hun computer vrolijk te twitteren met #steunjeboekwinkel. Als ze boekwinkels echt willen steunen moeten ze hun computer uitzetten. Hun werk - als best mogelijke promotor van hun eigen boek - begint pas als een boek gedrukt is. De nieuwe boekwinkel is een redelijk kleine boekwinkel in Amsterdam, maar wel een van de bestlopende boekwinkels van Nederland. Toen ik die eigenaresse benaderde met de vraag of ze mijn nieuwe boek wilde inkopen, gaf ze aan dat graag te doen als ik iets leuks kwam doen in haar winkel. Haar winkel loopt zo veel beter dan de meeste boekwinkels omdat daar meerdere keren per week auteurs zijn die leuke dingen rondom boeken doen. Onder de titel ‘Tilburgse schrijvers in de boekwinkel’ helpen vanmiddag 14 Tilburgse ‘boekenmakers’ (auteurs, dichters, een vertaler en een illustrator) in de grootste boekwinkel van de stad klanten met het uitzoeken van decembercadeautjes. Toen de winkelmanager van Selexyz Gianotten en ik een maand geleden schrijvers benaderden of zij ook een middag wilde meehelpen in de boekwinkel, reageerden die bijna allemaal superenthousiast (maar geen van hen was zelf op het idee gekomen zoiets aan te bieden). Als wij als schrijvers willen dat boekwinkels (onze) boeken blijven inkopen en goed verkopen, moeten we geen twitterhashtags verzinnen en bloggen dat boekwinkels meer marge krijgen dan schrijvers. Dan moeten gevestigde schrijvers en debutanten beseffen dat de tijd van een boek schrijven en daarna achterover leunen voorbij is. We moeten boekwinkels gaan helpen in deze voor hen moeilijke tijden meer klanten te boeien en aan zich te binden. Tot zover mijn twee centen.