De stilte waarin liefde woont

Kerst staat traditioneel in het teken van liefde. Lichtjes in de straten, tafels die voller worden, momenten van samenzijn. En toch is het juist in deze periode dat zichtbaar wordt hoe vaak we over liefde spreken, zonder werkelijk stil te staan bij wat liefde is. Want wat we liefde noemen, blijkt vaak iets anders te zijn.

Houden van
Houden van is persoonlijk. Een keuze, een voorkeur. Het laat zien met wie je door één deur kunt en wat voor jou klopt. Het is verbonden aan smaak, aan kleuren, geuren,klanken, structuren, woorden, lichaamstaal, temperatuur en talloze andere, vaak onbewuste, voorkeuren.

Die voorkeuren ontstaan deels bewust, maar grotendeels onbewust. Ze worden gevormd door ervaringen, herinneringen, veiligheid en herhaling. En precies daarom is houden van geen vast gegeven. Het is iets wat je telkens opnieuw kiest. Elke dag. Elk moment. Soms moeiteloos, soms met moeite.

Houden van vraagt om bevestiging, liefde niet
Liefde is van een andere orde. Niet persoonlijk, maar universeel. Je kent liefde of je kent haar niet. Liefde stelt geen voorwaarden, maakt geen afspraken, legt niets vast. Ze accepteert wat is, zonder het te willen vormen naar een wensbeeld.

Liefde bevrijdt. Niet omdat alles kan, maar omdat niets hoeft te worden vastgehouden om te mogen bestaan. Ze is wederkerig in haar wezen, maar niet afhankelijk van de reactie van de ander. Liefde blijft bestaan, ook wanneer ze niet wordt beantwoord. Je herkent liefde niet aan grote gebaren. Ze zit in de toon van een stem, in een blik, in woordkeuze of stilte. In hoe iemand ruimte laat, ook wanneer dat ongemakkelijk is. In aanwezigheid zonder claim.

In het woord liefde schuilt een misverstand. Het woord lief lijkt haar te definiëren, maar doet dat niet. Lief zijn is een keuze. Liefde is geen gedrag, maar een staat van zijn. Om liefde te tonen hoef je niet altijd lief te zijn. Liefde kan zich ook uiten in boosheid, in begrenzing, in het benoemen van wat schuurt. Niet om te kwetsen, maar om te beschermen. Niet om te breken, maar om helder te blijven.

Liefde is de bron van alle emoties die we kennen. Ook van verdriet, van woede, van angst. Niet omdat liefde tekortschiet, maar omdat betrokkenheid deze emoties mogelijk maakt. Onverschilligheid kent ze niet.

Houden van is kiezen, liefde is zijn
Misschien is dat de uitnodiging van deze dagen. Niet om te vragen van wie we houden, maar of we liefde kennen. In onszelf. In onze reacties. In de manier waarop we spreken, kijken en aanwezig zijn. Liefde kan verdwijnen uit relaties. Maar ze verdwijnt nooit uit wie haar kent.

Een kleine oefening voor aan de kerst of kwanzaa-tafel
Misschien is kerst ook een moment om liefde niet alleen te benoemen, maar haar ook tastbaar te maken. Een eenvoudig spel kan daarbij helpen, licht van vorm, verdiepend in effect.

Het spel kent twee bewegingen: voorkeur en waardering. Ga samen aan tafel zitten.

Eerste ronde – van links naar rechts
Vertel de persoon links van je waarom je van hem of haar houdt. Wat maakt die ander voor jou bijzonder? Dat kan iets groots zijn, maar juist ook iets kleins: een lach, zorgzaamheid, intelligente gesprekken of zelfs klunzige kookkunsten. Benoem wat het met jou doet. De ander reageert niet, behalve met één woord: dankjewel.

Tweede ronde – van rechts naar links
Vertel de persoon rechts van je wat je in hem of haar waardeert. Denk aan eigenschappen als eerlijkheid, geduld, intelligentie of begrip. Benoem waarom juist dát voor jou van betekenis is. Ook hier geldt: geen uitleg, geen reactie, alleen dank je wel.

Het spel is eenvoudig, maar het effect vaak verrassend groot. Door te spreken zonder discussie en te luisteren zonder verdediging ontstaat ruimte. Voor erkenning. Voor verbinding. Deze oefening leent zich niet alleen voor de feestdagen, maar ook voor scholen, bijvoorbeeld na de kerstvakantie, om spelenderwijs weer woorden te geven aan gevoelens en waardering naar elkaar toe.

Liefde is het grootste geschenk dat je jezelf kunt geven. Deel je het met anderen, dan kan het alleen maar vermenigvuldigen.

Soso Lobi. (alleen maar liefde in sranantongo, Surinaams)