Logo Joop
De opiniesite van BNNVARA met actueel nieuws en uitgesproken meningen

De PvdA kan wel een dosis Thatcher gebruiken

  •  
17-04-2013
  •  
leestijd 3 minuten
  •  
BNNVARA fallback image
Het werkelijke doel van links zou moeten zijn: het vernietigen van de deels door Thatcher gevestigde rechtse consensus die ons zoveel ellende gebracht heeft
De dood van Thatcher – die vandaag begraven wordt – was reden voor een langverwacht feestje bij linkse kringen in Groot-Brittannië. Het zegt iets over de toestand van de linkse beweging dat we niets beters kunnen verzinnen dan het vieren van de dood van een 87 jaar oude demente dame. De feesten die vorige week in heel Groot-Brittannië plaatsvonden toen het nieuws bekend werd, laten zien hoe onmachtig links op dit moment is: er is nog steeds geen antwoord op Thatchers ideologische aanval.
Dat die aanval zo effectief was, had drie redenen. Allereerst: Thatcher was een politica die ideeënstrijd een prominente plek gaf. Aan het begin van haar politieke carrière zei ze hierover:
The other side have got an ideology (…) we must have one too.”
Deze hang naar her-ideologisering van een ingesukkelde politieke stroming uitte zich bijvoorbeeld in briefwisseling met de vrijemarktdenker Hayek, maar ook in het contact dat zij onderhield met denktanks die buiten de gevestigde politieke kanalen om adviezen naar haar regering doorspeelden.
Ten tweede: Thatcher voerde een transformatieve politiek, die niet op botte belangenbehartiging gericht was, maar op het fundamenteel onmogelijk maken van de positie van haar tegenstanders. Om een voorbeeld te geven: Thatcher beredeneerde dat huizenbezitters gemiddeld conservatiever stemmen dan huurders, dus begon ze met een grote privatiseringsgolf op de huizenmarkt, om haar eigen achterban te vergroten. Het is politiek zoals de Amerikaanse strateeg George Lakoff al jaren aan de Democraten probeert te verkopen: gericht op het gras voor de voeten van je tegenstanders wegmaaien.
Ten derde: Door deze transformatieve politiek werden haar tegenstanders uit het lood geslagen. Thatcher zelf snapte dit ook. Gevraagd wat haar grootste overwinning was antwoordde ze: “New Labour”. Immers, Labour had onder Tony Blair de fundamenten van Thatchers denken geaccepteerd, in de hoop er de scherpe kantjes vanaf te kunnen halen. Zelfs de bedenker van deze ‘derde weg’-denkstroming geeft tegenwoordig toe hoe fout hij zat in de gedachte dat de radicale denkbeelden van Thatcher ingedamd konden worden.
Hoe vertaalt zich dit naar Nederland? Het beeld is niet al te best. Als ik naar mijn eigen partij kijk, dan zie ik politici die zo blasé zijn dat ze belangenbehartiging als het hoogst haalbare beschouwen. Ik zie electorale calculatie in plaats van overtuiging. En ik zie een ingesukkelde acceptatie van de bestaande verhoudingen, door politici die te lief en te braaf zijn om hun tegenstanders werkelijk pootje te willen lichten. En dat terwijl de huidige crisis toch voldoende aanknopingspunten geeft voor wat het werkelijke doel van links zou moeten zijn: het vernietigen van de deels door Thatcher gevestigde rechtse consensus die ons zoveel ellende gebracht heeft.
Kortom: de PvdA kan wel een dosis Thatcher gebruiken. Het eerste dat daarvoor moet gebeuren is het opnieuw oppakken van de ideeënstrijd. Met een eerlijk verhaal kom je wel in de regering maar niet aan de macht; die macht ligt bij anderen: de mensen die voor jou bepalen wat eerlijk is. De rechtse ideeën van permanente ongelijkheid, minachting voor de armen en repressie als manier om de staat in te richten moeten niet aangepast, maar verworpen worden. Een partij die ideeënstrijd verwaarloost, vaart op het kompas van een ander.
Thatcher stond voor het kapitalisme in zijn meest geradicaliseerde vorm: niet alleen meedogenloos, maar ook het mededogen van anderen verachtend. Het is makkelijk om voor zo’n figuur je neus op te halen en op haar graf te dansen, maar dat lost niets op. Er zit niets anders op dan onze neus dicht te knijpen en uit te pluizen wat haar zo’n effectief politica maakte.
Jelmer Renema is lid van de PvdA

Meer over:

politiek, opinie
Delen:

Praat mee

onze spelregels.

avatar
0/1500
Bedankt voor je reactie! De redactie controleert of je bericht voldoet aan de spelregels. Het kan even duren voordat het zichtbaar is.

Reacties (47)

wvdstraat
wvdstraat17 apr. 2013 - 8:36

Geen onlogische gedachte, maar uit de aard der zaak zit er natuurlijk wel een tegenstelling in.....

trujac
trujac17 apr. 2013 - 8:36

Eens met dit artikel, in heel Europa is de sociaal democratie geinfecteerd door het extreme marktdenken van Thatcher. Daarom hebben partijen als de PVDA dan ook geen antwoord op de problemen van vandaag. Dank zij de invoering van de Euro en de deregularisatie zijn banken en multinationals ongrijpbaar geworden. Voor de sociaal democratie in Europa rest niets anders meer dan trouw uit te voeren wat de markt hen voorschrijft. Uiteindelijk zal dit leiden tot de ondergang van partijen als de PVDA en zullen extreme politieke krachten overal in Europa het heft in handen nemen.

ThomasWagenaar
ThomasWagenaar17 apr. 2013 - 8:36

Ja! En nee! Wel ideeënstrijd en ideologische discussie met de tegenstander om ze in te laten zien hoe verschrikkelijk fout ze zitten. En eindelijk eens beleid en voorstellen daarop baseren. Maar geen Thatcheriaanse 'realpolitik', want daarmee verliest de PvdA het laatste sprankje ziel wat ze over had, en dan is er niks gewonnen.

vanessa2
vanessa217 apr. 2013 - 8:36

Helemaal waar: de PvdA worstelt nog steeds met de eerste regel: Waartoe zijn wij op aarde? Als ze niet met een sluitende ideologie en een daaraan passend werkplan komt is het tijd op te krassen (dag, Diederik, we hebben wekenlang in je geloofd).

Zjenny
Zjenny17 apr. 2013 - 8:36

Ik ben van mening dat ook in Nederland de 1% alles moet bezitten en controleren en macht over moet uitoefenen. Laten we beginnen met een boekverbranding en online verbod van alles wat maar zweemt naar relaties, context, intimiteit, vertrouwen, samenwerking, gelijkwaardigheid en delen. Dan komt de sociaal democratie beslist weer tot leven.

Thom Holterman
Thom Holterman17 apr. 2013 - 8:36

‘De rechtse ideeën van permanente ongelijkheid, minachting voor de armen en repressie als manier om de staat in te richten moeten niet aangepast, maar verworpen worden. Een partij die ideeënstrijd verwaarloost, vaart op het kompas van een ander’, citeer ik van Jelmer Renema. Geheel mee eens.

arieroos
arieroos17 apr. 2013 - 8:36

De auteur van dit artikel slaat de spijker op zijn kop, wat mij betreft. Een zeer onderhoudend blogje met dezelfde strekking is van deze Griekse economoom, die in de Thatcher jaren in Engeland woonde: http://yanisvaroufakis.eu/2013/04/09/farewell-mrs-thatcher-in-spite-of-everything-you-are-being-missed-already/

JanB2
JanB217 apr. 2013 - 8:36

Prima stuk. Hear!

Patrick Faas
Patrick Faas17 apr. 2013 - 8:36

Amerikaanse Republikeinen deden alsof de ineenstorting van de Sovjet-Unie het werk was van Margaret Thatcher en Ronald Reagan. Nu doet ook links alsof de ondergang van het socialisme de schuld is van Thatcher. Wat een onzin. Reagan en Thatcher hadden helemaal geen invloed op de ontwikkelingen in de Sovjet-Unie, maar als men de dood van Thatcher wil aangrijpen voor een wedergeboorte van het socialisme, zal ik dat aanmoedigen. SP en PVV willen een soort socialisme tot aan de grens of alleen voor eigen volk. Je zou kunnen zeggen dat Brabant en Limburg willen delen met het rijke Holland maar niet met het arme Griekenland. Echt socialisme is multi-etnisch en internationaal solidair. De PvdA heeft zijn ideologische veren een beetje verloren, net als het CDA, door te veel compromissen tot nieuwe uitgangspunten te hebben gemaakt. “Sociaal Democratisch” heet de ideologie van de PvdA dan ook, niet “socialistisch,” maar het paars van onze regering is zo blauw getint dat er geen rood meer in te herkennen is. Tijd voor meer rood, d.w.z. meer staat, meer werkgelegenheid (door de staat), meer gemeenschappelijkheid, meer nivellering, een staatsbank ipv private banken, een sociale gezondheidszorg zonder afpersing en beter onderwijs.

JandeBoer2
JandeBoer217 apr. 2013 - 8:36

Knap gezegd door Jelmer en mee eens: "Het werkelijke doel van links zou moeten zijn: het vernietigen van de deels door Thatcher gevestigde rechtse consensus die ons zoveel ellende gebracht heeft." en: "De rechtse ideeën van permanente ongelijkheid, minachting voor de armen en repressie als manier om de staat in te richten [- niet alleen meedogenloos, maar ook het mededogen van anderen verachtend -] moeten niet aangepast, maar verworpen worden."

techneutje2
techneutje217 apr. 2013 - 8:36

"En dat terwijl de huidige crisis toch voldoende aanknopingspunten geeft voor wat het werkelijke doel van links zou moeten zijn: het vernietigen van de deels door Thatcher gevestigde rechtse consensus die ons zoveel ellende gebracht heeft. " Als de Scandinavische landen en Duitsland hier ook mee te kampen hebben, dan zou dit verhaal waar kunnen zijn. Indien dat niet het geval is, dan hebben enkel Nederlandse politici het Britse systeem klakkeloos gekopieerd. Dwepen, zwemelen en kopieren is een puberale trek. Onze politici zullen toch geen pubers zijn?

Thom Holterman
Thom Holterman17 apr. 2013 - 8:36

Onderlinge samenwerking De ellende die het neoliberalisme heel veel mensen heeft bezorgd komt ondermeer tot uitdrukking in de ‘precariteit’: het volstrekt onzeker maken van het bestaan. Dit moet de strijd stimuleren tussen mensen en de sterksten zullen winnen: de een rijk, velen arm. ‘Strijd’ is dus een factor van evolutie. Dit is het ideologische totem van rechts. Het is onderdeel van het ideeënpalet uit die hoek van het politiek spectrum. Strijd is niet de enige factor. Ook ‘onderlinge samenwerking’ is een factor van evolutie. Dit element behoort tot het ideeënpalet van het vrijheidslievende socialisme. En het is precies die onderlinge samenwerking, die in Frankrijk op heel veel plaatsen mensen in beweging heeft gezet om zich op te richten en een eigen koers te gaan varen, weg van het neoliberalisme. Het Franse weekblad Marianne van deze week stelde daarover een ‘dossier’ samen (een ruime dertig pagina’s) met de behandeling van twintig vormen van onderlinge samenwerking. De ideeënstrijd waarover Jelmer Renema het heeft, kan zo praktisch worden ingevuld. Vergeet Samsom en de afleidingsmanoeuvres van de PvdA; zie wat Marianne te bieden heeft: http://libertaireorde.wordpress.com/2013/04/18/wederkerig-dienstbetoon-in-moderne-vormen/

Woeki Hypo
Woeki Hypo17 apr. 2013 - 8:36

@Thom Holterman, do 18 april 2013 10:37, Het paradigma van neoliberalisme, een ideologie, neoliberale economie, een topwetenschap: Middel, doel: Oorlog, plundering. Heerszucht, hebzucht. Sadisme, egoïsme. Concurrentie, rendement. Dit alles maximaal, overal, altijd in alles. De neoliberale economie, het totalitaire extremisme. De mensen gebracht door de negatieve wetenschap. Wetenschap als achteruitgang, als religie, als staatsgodsdienst, als einde secularisme. Woeki Hypo is gematigd liberaal.

Magikeven!ikheetMostafa
Magikeven!ikheetMostafa17 apr. 2013 - 8:36

De PVDA met Asscher, die en die is een PVV light geworden, zeker.

JoopSchouten
JoopSchouten17 apr. 2013 - 8:36

Durf te dromen.: "Politiek is altijd al iets van de toekomst geweest. Het houdt de planning in van hoe we de maatschappij in de toekomst willen vormgeven. Maar de huidige politiek durft niet meer te dromen. Politici zijn eerder bekommerd over het dichten van gaten in het zinkend schip. Politiek in de klassieke betekenis van het woord durfde wel te dromen over een maatschappij, en zij plaatsen zich als vanzelfsprekend in de economie." "Welzer haalde een heel mooi voorbeeld aan om dit te illustreren. Hij schreef dat indien politici twee eeuwen geleden naar de industriëlen hadden geluisterd, we nu nog met kinderarbeid te kampen hadden. Kinderarbeid afschaffen was niet mogelijk, omdat het economisch niet haalbaar was, zo luidde de boodschap." "Nu luisteren politici ook naar dat soort motieven. Zo is het bijvoorbeeld economisch niet haalbaar banken failliet te laten gaan. Ik ben van mening dat de politiek beslissingen moet durven nemen en zich boven het veronderstelde algemeen economisch belang dient te plaatsen, want dat belang is allerminst algemeen." "Momenteel bevinden we ons in het neoliberale verhaal, maar zoals altijd bij een groot verhaal zie je het niet omdat je er middenin zit. Eens je het ziet, kan je het niet meer wegdenken en besef je dat het overal zit. Tegenwoordig is het makkelijker zichtbaar, omdat er scheuren en barsten in komen. Eens je dat begrijpt, dienen we het verhaal zichtbaar te maken en moeten we het verlaten voor een nieuwe versie." "Het is echter niet aan mij om zo’n nieuw verhaal op te stellen. Ik voel me niet de aankomende Messias. Zeker is wel dat de idee van groei eruit moet, want duurzaamheid dient centraal te staan in dit nieuwe verhaal, we zullen het anders simpelweg niet overleven." http://www.dewereldmorgen.be/artikels/2013/04/17/paul-verhaeghe-politiek-moet-durven-dromen

JanVG2
JanVG217 apr. 2013 - 8:36

Klein detail dat in deze oproep vergeten wordt is dat Nederland geen districtenstelsel heeft, maar representatief en proportioneel kiesstelsel. Dat betekent dat je geen meerderheid krijgt voor je ideologie, maar altijd in een coalitie zit. De PvdA heeft gekozen voor een ideologische pose in de jaren 70. Dat leverde een grote verkieizngswinst op ... en jaren oppositie .... Den Uil kreeg een bloedneus door het ideologische Njet van het congres, waarvan hij nooit hersteld is. De keiharde ideologie van een deel van de PvdA heeft hem gebroken. Dus een PvdA a la Thatcher is het beste wat de niet-PvdA partijen kan overkomen .... voor leden van de PvdA is het wat minder.

JoopSchouten
JoopSchouten17 apr. 2013 - 8:36

Voor Piet@: 'Wat ik zei is dat je de loop van een rivier wel kunt veranderen door er een steen in te leggen maar niet door er tegenin te zwemmen.' '... Met de stroom mee zwemmen levert uiteraard ook niets op.' Ik was een paar dagen weg. En nèt voor mijn vertrek lees je een inhoudelijke reactie. Bedankt. Ik zal op en paar punten ingaan.: 'Je geeft het dan ook (al dan niet bewust) verkeerd weer. Wat ik zei is dat je de loop van een rivier wel kunt veranderen door er een steen in te leggen maar niet door er tegenin te zwemmen.' Dat wist ik inderdaad niet precies meer en visualiseerde mijn eigen parabel. 'In het laatste geval vermoei je alleen jezelf en verzuip je uiteindelijk. Hoe harder je tijdens het tegen de stroom in zwemmen schreeuwt, des te eerder verzuip je. Met de stroom mee zwemmen levert uiteraard ook niets op. 'Wil je mensen meekrijgen dan moet je ze niet zeggen dat hun mentaliteit moet veranderen en dat ze niet deugen, maar dan moet je die mentaliteit voor je laten werken.' Ik denk dat alles even belangrijk is. Kritiekloos toekijken is geen optie, zwijgzaam toekijken ook niet, blijven praten wel. 'De eigen mentaliteit voor je laten werken' klinkt als een baas-knechtverhouding. Niemand werkt voor een andere behalve voor zichzelf en familie. Ik vind dat iedereen vrij moet zijn. Behalve in algemeen aanvaard asociaal gedrag (...). 'Kennelijk zit er psychologisch iets in de mens gebakken waardoor hij nooit genoeg heeft en altijd maar meer wil. Dat blijkt o.a. uit het feit dat die euro die iemand minder krijgt veel meer waard is dan de euro die iemand erbij krijgt: het verlies telt zwaarder.' Hebzucht is als een onderhuids gegeven. In een hechte gemeenschap, waar iedereen van elkaar afhankelijk is, wordt hebzucht als onwenselijk gedrag gezien (...). 'Dat verander je niet door heel hard te roepen dat het allemaal minder moet en dat de mentaliteit om alsmaar meer te willen bovendien niet deugt. En de aangesprokene evenmin, dus ben je lekker verleidelijk bezig. Succeskans: 0.1%' Ik reageer op joop.nl niet om te verleiden, ik schrijf hier om een partijtje denkvoetbal te spelen, om informatie te delen en om te leren. 'Je kunt ook accepteren dat de mens nu eenmaal zo in elkaar zit (en als je eerlijk bent jijzelf ook, ondanks je praatjes).' Praatjes? Welke praatjes? 'Dat is ook helemaal niet verkeerd, als de neiging om altijd maar meer te willen maar de goede kant op wordt geleid. Je moet dus een steen in de rivier leggen, in plaats van tegen de stroom in te zwemmen.' Ik snapte de allegorie. 'Het gaat er ook niet om of iemand meer wil. Wat telt is: waarvan wil hij meer? Als dat meer schone lucht is, meer natuur, meer gezond voedsel, meer verantwoord geproduceerde producten of meer mogelijkheden voor mensen om zich te ontplooien en hun talenten te benutten, dan is dat toch alleen maar mooi?' Zeker. 'Laat die neiging om altijd maar meer te willen dus in je voordeel werken door hem anders te richten, want dat is een heel sterke kracht.' Een steen buigt stroom af. Je hebt een hoop stenen nodig om water af te buigen. '"Ik hoop dat door mijn onophoudelijk kritiek er meer stenen naast mij komen staan om een dam op te werpen om de neoliberaal vergiftigde stroom te stoppen." Om te beginnen is die stroom helemaal niet vergiftigd: het is gewoon water. Het water waarin je verzuipt verschilt niet van het water waarmee je het land bevloeit of waarmee je schone energie opwekt.' Ik bedacht een eigen parabel zoals ik al schreef. Neoliberaal gif. 'En stenen gebruiken om een dam op te werpen om het water tegen te houden is een beetje dom. Dat water hoopt zich even op en klotst er dan overheen. En sleept die stenen van jou misschien wel mee. Je bent alleen een hinderlijke onderbreking van de gang van zaken geweest, hebt de boel geïrriteerd en geen donder bereikt.' het is maar wat je verzinnen kunt. 'Je kunt die stenen beter zo in de rivier leggen dat het water de gewenste kant op gaat: niet naar overstromingsgebieden maar naar plaatsen die bevloeid moeten worden. Daar is het water namelijk meer dan welkom.' Water. De oorsprong van de Nederlandse overlegcultuur en democratie vóór dat het woord hier zijn intrede deed. Deze snap ik. 'Jelmer Renema heeft groot gelijk als hij zegt dat je ervan uit moet gaan dat "de paars-types ook gewoon geloven dat ze goed bezig zijn". Ik zou zelfs niet uitsluiten dat ze ook gewoon goed bezig zijn, in ieder geval beter dan de conservatieven, al zijn ze natuurlijk ook niet foutloos.' Niet foutloos maar wel goed bezig? Hhmmmm. Klopt dit denk je? 'Door er een karikatuur van te maken en te krijsen over neoliberalisme plaats je alleen jezelf in de marge. Op een minieme libertarische splinter na bestaan er in Nederland helemaal geen neoliberalen. In het politieke spectrum spelen ze geen enkele rol. Met excessen "aantonen" dat het neoliberalisme niet werkt is dan ook volslagen kansloos, want er zijn geen mensen die in die karikatuur geloven en er is dan ook niemand om daarvan te overtuigen. Je zult dus per definitie niets bereiken, want je begeeft je ver buiten het politieke spectrum en daar is niemand om te bereiken.' Ik hou er niet van in een spectrum te staan. Ik vind Joop.nl 'politiek spectrum' genoeg. Geef mij maar een vrijblijvend partijtje denkvoetbal en interessante info. Neoliberalisme is inderdaad een 'karikatuur'. Helaas een infectueuze geestesziekte. Er zijn voorbeelden genoeg over dit enge toegepaste gedachtegoed. 'Aan de andere kant van het politieke spectrum beweegt zich ook wat in de loze ruimte: mensen die menen dat marktwerking altijd en overal fout is. En al zijn ze even luidruchtig als de libertarische gekkies, ze zijn net zomin relevant. Inhoudelijk noch getalsmatig.' O. Aanwezigheid is feitelijk voldoende. Luidruchtigheid heeft veelal veelal karakter en opvoedkundige oorzaken. 'Op die paar gekkies op (of buiten) de uiterste flanken na is er binnen het politieke spectrum in Nederland consensus over het streven naar een evenwicht tussen markt en overheid. Niemand met ook maar een beetje verstand wil alles aan de markt overlaten. En niemand met ook maar een beetje verstand wil alles aan de overheid of het collectief overlaten.' Zeker niet in de huidige situatie. Er zijn wat aanpassingen nodig om als gemeenschap je eigen boontjes te kunnen en 'mogen' doppen. 'Om Jelmer Renema nog maar even te corrigeren: de meeste politieke tegenstanders binnen het spectrum van de Nederlandse politiek geloven niet alleen dat ze goed bezig zijn maar ze zijn dat ook daadwerkelijk. Ten minste: in principe. Want ook zij streven immers naar de juiste balans tussen markt en overheid.' Ik wil eerst balans tussen mensen. Nogmaals dat zie ik niet zitten in de huidige situatie. Er zijn wat aanpassingen nodig om als gemeenschap je eigen boontjes te kunnen en 'mogen' doppen. 'Het Thatcherisme (kapitalisme in zijn meest geradicaliseerde vorm) bestaat in Nederland helemaal niet. Ook binnen de VVD zal bijna iedereen dat toch wat al te gortig vinden. De "gevestigde rechtse consensus" waar Jelmer het over heeft bestaat helemaal niet.' 'Té gortig'? Er bestaat wel degelijk "gevestigde rechtse consensus". 'De PvdA kan dus helemaal geen dosis Thatcher gebruiken, want daarmee marginaliseert de partij alleen maar. Het opnieuw oppakken van de ideeënstrijd plaatst slechts de ene karikatuur tegenover de andere. Laat dat nou maar aan SP en PVV over en blijf daar als serieuze partij verre van.' De PvdA heeft 'paars' bedacht. Dit is de acceptatie neoliberalisme. Er werd getracht deze in te kapselen. 'Waar het binnen de Nederlandse politiek om draait is helemaal geen ideologisch getinte ideeënstrijd maar moet je eerder een inschattingsstrijd noemen. Het (ideologische of pragmatische) streven is immers dat naar een evenwicht tussen markt en overheid. De strijd daarover hoeft gelukkig niet meer gevoerd te worden en degenen die die strijd willen voeren kun je beter laten waar ze al zijn: buiten de lijnen.' Er wél een ideologisch ideeënstrijd gaande. Geen 'getinte' maar een reële. Vergelijk filosofieën over de gewenste inrichting over de maatschappij en bezit en je komt er snel achter. Op de rest ga ik niet in. Het antwoord laat zich raden.

CliffClavin1993
CliffClavin199317 apr. 2013 - 8:36

Uitstekende analyse. Ik heb alleen moeite met de laatste zin. Moet je de modus operandi van Thatcher adopteren, om rechtse ideeën te lijf te gaan? Vergeet niet dat Thatcher mateloos populair werd door het voeren van een onnodige oorlog, met onnodige doden. Die oorlog werd gesteund door een betreurenswaardig groot aantal Britten, vertegenwoordigers van zowel de bezittende, conservatieve klasse (voorspelbaar), maar helaas ook van heel veel mensen die de laagste tabloids lazen, en die je eerder op een (metaforisch gesproken) voetbalhooligan-niveau moet zoeken. Men denke hierbij aan een triest soort mens, namelijk zij/hij die gewend is, door desinformatie, tegen haar/zijn eigen belang in te stemmen. De Britse sensatiekrantjes en revolverblaadjes behandelden die oorlog als een wedstrijd in een of andere wereldcupwedstrijd. Ik dwaal af. Thatcher kon opereren zoals ze deed, omdat ze een gevoel- en harteloze persoonlijkheid was, wellicht psychopathisch. Die dingen zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Dus zie ik niet in hoe links, hoe de sociaaldemocratie zich ooit zou kunnen bedienen van haar manipulatieve tactieken, haar verdeel- en heerspolitiek. Dan zou links zich namelijk ontdoen van zijn laatste en schamele restjes humane ideologie en resterende principes. De Derde Weg, New Labour, de PvdA die haar veren afschudde - dat zijn hoogst beschamende mislukkingen geworden, juist omdat de vertegenwoordigers van die stromingen, misschien onbewust, vergiftigd, verleid waren door Thatcher's ideologie, en daarmee hun eigen politieke geschiedenis verraadden. We hebben het geweten. En nog altijd wacht ik op het moment dat Wim Kok, oud-vakbondsman, opstaat en publiekelijk erkent dat hij het fout gezien had. Maar de wereld van het geld is verslavend en verleidelijk. Ik zie hem dat niet doen. Ik heb maar één recept voor links: 'practice what you preach'. Neem afstand van de terreur van de markten. Verander je taalgebruik. Zeg niet meer: 'de markten zullen dit of dat corrigeren', alsof dat iets goeds is, met een moreel aspect. Linkse politici moeten het kiezersvolk tonen dat ze niet uit zijn op veel te zwaar betaalde functies in v/h de publieke sector, en dat ze het gokken met het geld van gewone burgers verachten en verafschuwen. Dat moeten ze luid en duidelijk uitspreken. Ik zeg rechtuit: de PvdA is gecorrumpeerd geraakt, en daarom konden sinistere en louche types als Erik Staal hun gang gaan, ongestraft. Daarom konden duizenden huurwoningen niet gerenoveerd worden, en nieuwbouw zat er ook al niet meer in. En er zijn onthutsend veel quasi-linkse politici en andere bestuurders die deze route opgegaan zijn. Ostentatieve zelfverrijking, dikke auto's, graaien, financiële schandalen, noem maar op. Zulke affaires hebben aan de sociaal-democratie in Nederland grote schade toegebracht. Die schade kan niet ongedaan gemaakt worden door de stijl van Thatcher te kopiëren. Tot de kern teruggebracht: Europees 'links' heeft veels te veel van Thatcher's ideeën in praktijk gebracht (privatisering, deregulering, teugels banken laten vieren, en ergst van al: de armsten laten opdraaien voor de criminaliteit, gepleegd door de rijksten, de roofridders van de bank-burchten). En dan nu, na de ideeën, ook nog eens haar manier van politiek bedrijven na-apen? Nee, dank U, dat zou op politieke zelfmoord neerkomen.

3 Reacties
wvdstraat
wvdstraat17 apr. 2013 - 8:36

Een 10 met een griffel !

meijerlahn
meijerlahn17 apr. 2013 - 8:36

Ik heb genoten van jouw uitstekende analyse. ;-)

Woeki Hypo
Woeki Hypo17 apr. 2013 - 8:36

Mee eens. Behoud je eigen beschaving. Dat heeft de PvdA niet gedaan.

[verwijderd]
[verwijderd]17 apr. 2013 - 8:36

Ideeënstrijd is een vrij zinloze exercitie. Bijvoorbeeld totale ongelijkheid is onwenselijk want we willen niet dat mensen creperen op straat, maar totale gelijkheid is net zo onwenselijk omdat niemand dan meer de prikkel heeft om zich in te spannen. In plaats van te focussen op abstracte ideeën zouden politici zich beter eens wat meer met de feiten bezig kunnen houden. Neem bijvoorbeeld een kwestie zoals het ontslagrecht. Het ene land heeft dat anders geregeld dan het andere land. Elk systeem heeft zijn voor- en nadelen. Zet die feiten gewoon duidelijk op een rijtje en laat mensen op basis daarvan een keuze maken. En niet op basis van één of ander theoretisch droombeeld.

1 Reactie
jelmerrenema
jelmerrenema17 apr. 2013 - 8:36

Ok, dan zetten we de verschillende soorten ontslagrecht op een rijtje, maar naar aanleiding van welke feiten moeten we dan een keuze maken? Welke criteria zijn belangrijk? Jij vindt misschien dat dat overduidelijk is, maar ik vermoed dat de meningen hierover in Nederland meer verdeeld zijn dan je denkt; en dat is precies waar de ideeenstrijd voor nodig is.

FransLenaen
FransLenaen17 apr. 2013 - 8:36

´Het werkelijke doel van links zou moeten zijn: het vernietigen van de deels door Thatcher gevestigde rechtse consensus die ons zoveel ellende gebracht heeft´ --- Even los van het simplistische 'links-rechts' verhaal, begint het stuk al fundamenteel verkeerd. De auteur heeft het namelijk over 'ellende'. Welke ellende bedoelt hij? Sinds de jaren dat Thatcher regeerde is de welvaart voor iedereen enorm toegenomen en is de verdeling van deze welvaart tamelijk stabiel gebleven. Allemaal gemakkelijk op te zoeken. Natuurlijk zijn er excessen geweest en zijn privatiseringen hier en daar mislukt. Maar het woord ´ellende´ is flagrante lariekoek.

1 Reactie
jelmerrenema
jelmerrenema17 apr. 2013 - 8:36

Ga eens kijken in het noorden van Engeland, bijvoorbeeld. Daar hebben mensen het nu wel degelijk slechter dan 30 jaar geleden. Wij in Nederland hebben het geluk dat we op een nog enigszins welvarend eilandje zitten, maar het is maar de vraag hoe lang dat nog duurt.

HanvanderHorst1
HanvanderHorst117 apr. 2013 - 8:36

Een uitstekende analyse waar geen speld tussen te krijgen is. Behalve dit: ik denk dat de PvdA haar geloofwaardigheid definitief heeft verloren. Groen Links trouwens ook. Daar hebben het optreden van Jolande Sap en Diederik Samsom voor gezorgd. Dat is hun bijdrage aan de Nederlandse geschiedenis.

2 Reacties
JongLinks
JongLinks17 apr. 2013 - 8:36

Als u het zo stelt heeft de hele wereld haar geloofwaardigheid verloren. En blijf niet tegen anderen aanschoppen terwijl u zelf niets doet.

Patrick Faas
Patrick Faas17 apr. 2013 - 8:36

“Een uitstekende analyse waar geen speld tussen te krijgen is. Behalve dit:...” En behalve die analyse overgenomen van Francisco van Jole. Van Jole schreef al eerder over Thatcher: “Omdat huizenbezitters vaker geneigd zijn conservatief te kiezen, zette ze een plan in werking om zoveel mogelijk huurhuizen te verkopen.” http://www.joop.nl/opinies/detail/artikel/20454_de_bejubeling_van_thatcher/ Daarop heb ik toen uitgebreid gereageerd. Sociale mobiliteit was wel een doel, maar zo op de lange termijn gericht dat politiek gewin pas ver in de toekomst zou komen. Van veel maatregelen kun je zeggen dat de partij die ze uitvaardigt hoopt er ooit populair door te worden.

meijerlahn
meijerlahn17 apr. 2013 - 8:36

Hier word ik ook een beetje misselijk van. Sinds Kok schijnt het mode te zijn dat FNV-voorzitters hun carrières vervolgen door in raden van commissarissen te gaan zitten van multinationals. Na Kok en De Waal heeft nu Jongerius de sprong gewaagd. Moet allemaal kunnen. De sociaal democratie zoals de PvdA en de vakbond FNV hem ooit hebben bedoeld, is zo dood als een pier. Agnes Jongerius is benoemd tot commissaris bij PostNL. De voormalige voorzitter van FNV werd dinsdag door de aandeelhouders benoemd, maakte het bedrijf dinsdag bekend. Jongerius volgt in de raad van commissarissen oud-premier en voormalig FNV-voorzitter Wim Kok op. Hij was tien jaar commissaris bij PostNL. Commissarissen van het bedrijf, dat door reorganisaties honderden werknemers de wacht aanzegt, verdienden vorig jaar tussen de 52.500 en 71.500 euro.

1 Reactie
CliffClavin1993
CliffClavin199317 apr. 2013 - 8:36

Inderdaad, Isis - ik krijg een raar, wee, licht onpasselijk gevoel bij dit nieuws (ik wist het nog niet). De arbeidsomstandigheden schijnen er daar niet op vooruit gegaan te zijn, heb ik via verschillende media vernomen; zeg maar gerust: achteruit gehold. Mede mogelijk gemaakt door gewezen vakbondsbonzen. Een vrijpartij met het neoliberalisme maakt oneindig veel meer kapot dan je lief is. Inclusief je eigen geweten.

ElChe
ElChe17 apr. 2013 - 8:36

Kan iemand mij vertellen welke lumineuze ideeën rechts nu heeft gehad en wat daar de waarde van is/was, behalve dat rechts door haar denkbeelden de hele wereld in een crises gestort heeft?

2 Reacties
FransLenaen
FransLenaen17 apr. 2013 - 8:36

'de hele wereld in een crises gestort heeft?' --- 'de hele wereld' 'crisis'? Veel landen laten een prima groei zien en de 'crisis' in het westen is ook maar relatief.

JongLinks
JongLinks17 apr. 2013 - 8:36

Waarom altijd blijven afzetten tegen rechts. Kom met je eigen lumineuze ideeën inplaats van andere af te zeiken.

JoopSchouten
JoopSchouten17 apr. 2013 - 8:36

Inderdaad een stuk met gezonde invalshoeken. Echter; de PvdA-top is gespleten in Paars-aanhangers en sociaal-democraten. Of de huidige keuze tot samenwerking met neoliberalen te maken heeft met de zucht naar regeringsmacht, het vergroten van ego's of de illusie dat je zo de harde kantjes van snoeihard beleid kunt vijlen, of wat dan ook, de effecten van 35 jaar afbraak zijn niet goed te praten. 1,4 miljoen Nederlanders onder de armoedegrens voelen de effecten dagelijks. En deze groep wordt groter. Ik herhaal graag Han's woorden: 'de PvdA heeft haar geloofwaardigheid definitief verloren. Beste Jelmer, 'De afbraak' begon toen jij nog erg jong was of nog niet geboren was. Het feit dat je toch bij de PvdA bent beland heeft ongetwijfeld een geschiedenis (...). Je herkent wél de 'electorale calculatie in plaats van overtuiging' en een 'ingesukkelde acceptatie van de bestaande verhoudingen'. Ik vraag me af wanneer jij bewust werd van deze feiten. Hoe denk je bij de PvdA te kunnen veranderen? De tijd dringt. Zit je wel bij de juiste partij?

2 Reacties
JoopSchouten
JoopSchouten17 apr. 2013 - 8:36

Corr.: 'Hoe denk je de PvdA te kunnen veranderen?'

jelmerrenema
jelmerrenema17 apr. 2013 - 8:36

Ik denk eerlijk gezegd dat de paars-types ook gewoon geloven dat ze goed bezig zijn. Het is veel te makkelijk om onderhandse motieven te poneren voor mensen met wie je het zo totaal oneens bent.

FransAkkermans1947
FransAkkermans194717 apr. 2013 - 8:36

Ik zou eerder beginnen met het verklaren van de werkelijkheid waarom we het zo goed hebben in plaats van de 'ellende' te willen 'vernietigen' waarin we mede dankzij Thatcher c.s leven. Een ideologische kijk op de wereld levert per definitie een verwrongen beeld op.

2 Reacties
JoopSchouten
JoopSchouten17 apr. 2013 - 8:36

Onder ideologie verstaan we het geheel van ideeën over de mens, menselijke relaties en de inrichting van de samenleving. Het is verstandiger je kritiek te richten op dogmatisme. Thatcher's ideologie was neoliberaal, dus dogmatisch, en heeft de samenleving gepolariseerd en de inkomensongelijkheid vergroot. De jaarlijkse gemiddelde groei van de wereldeconomie was tijdens de jaren 1960 en 1970 3%. Tussen 1980 en 2009 was gemiddelde groei slechts 1,4%.

Tom Meijer
Tom Meijer17 apr. 2013 - 8:36

"Een ideologische kijk op de wereld levert per definitie een verwrongen beeld op." De kijk van Thatcher was bij uitstek ideologisch maar die "ideologische kijk op de wereld" was natuurlijk helemaal niet verwrongen.

Sternenstaub
Sternenstaub17 apr. 2013 - 8:36

In reactie op: "Frans Akkermans, do 18 april 2013 08:50 Ik zou eerder beginnen met het verklaren van de werkelijkheid waarom we het zo goed hebben in plaats van de 'ellende' te willen 'vernietigen' waarin we mede dankzij Thatcher c.s leven. Een ideologische kijk op de wereld levert per definitie een verwrongen beeld op." Thatcher had vanwege haar eigenwaan (pathologisch narcisme) en ideologische waan (sociaal-darwinisme) nu juíst zo'n verwrongen mens- en wereldbeeld, dus het jouwe is een splinter/balk geval. Dit blijkt voldoende uit je absurde stelling: "Ik zou eerder beginnen met het verklaren van de werkelijkheid waarom we het zo goed hebben in plaats van de 'ellende' te willen 'vernietigen' waarin we mede dankzij Thatcher c.s leven." Thatcherites, oftewel Tories, oftewel socaal-darwinisten, oftewel neoliberalen, zorgen, nog steeds, en ook in ons land, voor Verelendung voor de bevolking. Je erkent de hele werkelijkheid en de hele waarheid niet, maar kiest liever voor een comfortabele tunnelvisie en hangt liever aan een comfortabele leugen.

1 Reactie
jelmerrenema
jelmerrenema17 apr. 2013 - 8:36

Zeggen dat Thatcherites, tories, socaal-darwinisten, en neoliberalen op hetzelfde zijn is zoiets als zeggen dat leninsiten, FNV-ers, leden van de VARA en socialisten hetzelfde zijn. Dit soort denken lost niets op.

[verwijderd]
[verwijderd]17 apr. 2013 - 8:36

"De PvdA kan wel een dosis Thatcher gebruiken" Heb ik iets gemist, die hebben ze toch gehad? Ik vind ze niet links, paarse kabinetten, liever met het cda dan de sp, en nu opnieuw paars met beroeps leugenaar Rutte. "Links' moet gewoon uitgesproken 'links' zijn dat ben ik met de auteur eens.

1 Reactie
Reinaert de Vos
Reinaert de Vos17 apr. 2013 - 8:36

Wat is dat dan? Uitgesproken links.

DikBrix
DikBrix17 apr. 2013 - 8:36

Jammer dat Jelmer Rijnema nog steeds in PvdA gelooft, maar met de kern van wat hij zegt ben ik het wel eens: meer ideologische strijd zou heel goed zijn. Hoewel niet op de Thatcheriaanse manier. Een deel van de discussie hieronder (Dik Hoek/Raven 63/Piet de Geus) zou m.i. kunnen worden vermeden als de reactie van Thom Holterman en vooral de link die hij geeft eens goed wordt gelezen. En dan vooral dit: Uit link van Thom Holterman over wederkerig dienstbetoon: “Het gaat om mensen met een of twee beroepen, die getroffen zijn door wat in neoliberale termen heet ‘flexisecuriteit’ (waarin past het werken met nul-uren contracten). Deze ‘productiecoöperatie’, Coopaname geheten, draait de neoliberale optie om: men moet inkomensafhankelijken veiligheid bieden en het kader van het werk flexibiliseren! Coopaname maakt het mogelijk dat iedereen zijn beroep kan uitoefenen binnen een zo soepel mogelijk verband.” Dat scheelt al een boel ellende denk ik.

1 Reactie
JoopSchouten
JoopSchouten17 apr. 2013 - 8:36

Jelmer schrijft 'ware dingen'.

EricDonkaew
EricDonkaew17 apr. 2013 - 8:36

Ik vind dit een goed stuk van, wat mij betreft, een van de beste opiniemakers hier. Ik mis bij links ook wel het compacte, overtuigende sociaaldemocratische verhaal, aangepast aan de huidige tijd. Dat moet er zijn, maar het komt er vaak zo slecht uit. Alleen negatief lopen doen werkt ook niet en kan zelfs potentiële stemmers afstoten. Dus een goed anti-neoliberaal verhaal, maar dan constructief geformuleerd en economisch onderbouwd. Er zijn kansen voor een charismatisch politicus die dat goed kan vertellen. Ik weet zo gauw even niemand.

1 Reactie
jelmerrenema
jelmerrenema17 apr. 2013 - 8:36

Dank voor het grote compliment! Ik ben het niet helemaal 100% met je eens dat het een goed idee is om met een anti-neoliberaal verhaal te komen. Je moet volgens mij juist met een verhaal komen waarin je eigen ideeen een veel grotere rol spelen dan dat ze dat nu bij links doen: proactief en niet reactief. Maargoed, dat wordt misschien ook nog weleens onderwerp van een stuk :)