Joop

Elke twee dagen wordt er een milieuactivist vermoord, al tien jaar lang

Meeste slachtoffers in armere landen en onder inheemse bevolking

Lees meer

Joop

De Oost en onderdanigheid

Opinie

•

14-05-2021

•

leestijd 8 minuten

•

63 keer bekeken

•

Zodra iemand in de koloniale tijd niet onderdanig was werd hij gestraft, zo niet met de dood dan met zweepslagen of door hem verder als lijfeigene te gebruiken of door langdurige gevangenisstraf.

Op zoek naar iets heel anders stuitte ik vandaag hierop, interessant voor iedereen die niet zo veel snapt van de positie van de Indische Nederlander in de kolonie Nederlands-Indië, en niet zo goed begrijpt wat er bedoeld wordt met ‘koloniale dictatuur’.

Bijvoorbeeld… Ik las in een interview in het NRC van woensdag 12 mei 2021 dat een 27-jarige acteur die meespeelde in de film De Oost (een film die ik hierbij wil aanraden voor iedereen die een voorbeeld wil van hoe oorlog het slechtste in de mens naar boven brengt) opmerkte dat geschiedenis op de middelbare school niet zijn favoriete vak was. Dat hoeft ook niet als je later wil acteren, en als topacteur _dat bewijst de film_ bereidde hij zich intensief voor door met veteranen te spreken. Bovendien ontdekte hij ‘dat zijn overgrootvader decennialang in Indonesië had gewoond; hij was rond de vorige eeuwwisseling administrateur op een suikerplantage in Soerabaja’ en ik citeer hem: ‘Het is raar om foto’s te zien uit die tijd. Je ziet hoe onderdanig de lokale bevolking zich opstelde tegenover de Nederlanders’.

Door hier het woord ‘onderdanig’ te gebruiken ga je voorbij aan de gevolgen van een koloniale dictatuur en de dreiging die ervan uitgaat als de lokale bevolking of kritische andere bewoners van de desbetreffende kolonie de gezagvoerders niet gehoorzaamden. Je legt door gebruik van het woord ‘onderdanig’ onterecht de verantwoordelijkheid bij de lokale bevolking.

Een willekeurig stukje tekst _zoals ik hieronder citeer_ licht nog niet een millimeter van de sluier op, maar is een van de honderden voorbeelden die ik zou kunnen geven van wat koloniale dictatuur inhoudt.

Je bent een fantastisch acteur, Martijn Lakemeier en de film De Oost is erg spannend, maar wat er op de middelbare school gezegd werd over de toen zo genoemde ‘inlanders’ (en wat witte mensen die in de kolonie prettig geleefd hebben eeuwenlang over de lokale bevolking zeiden) was een manier om wat fout was goed te praten. Men zei bijvoorbeeld ook, zelfs in de jaren tachtig, negentig nog vaak tegen mij als ik een lezing gaf naar aanleiding van mijn boeken en documentaire van 1983: ‘Een inlander was tevreden met een kommetje rijst, meer hoefde hij niet, en hij was onderdanig aan de Nederlander, hij boog voor ons, de bevolking was blij met ons’…

Sinds mijn eerste bezoek aan Indonesië in 1977 had ik _dankzij bijzondere Indonesische vrienden van Javaanse afkomst_ al een stuk of twintig ex-vrijheidsstrijders uitgebreid gesproken in de Indonesische Republiek die mij veel konden vertellen over de koloniale tijd, de Japanse bezetting en de revolutietijd. En nee, ze waren niet onderdanig, ze waren altijd op hun hoede, want een kritische houding werd niet geduld. Het werd door het koloniale bewind niet gewaardeerd als zij zich ‘gelijkwaardig’ gedroegen of wilden gedragen of als ze als student alleen nog maar iets kritisch zouden willen schrijven, laat staan publiceren. Tijdens de Japanse bezetting ontstond er een bewustwording bij de lokale bevolking dat een landje als Nederland, dat niets had in te brengen tegen de Japanners, ook niet in staat zou zijn om een gezamenlijk verzet van de lokale bevolking tegen te houden, en dankzij dat besef lieten ze hun gespeelde onderdanigheid los.

Gebruik dus voortaan het woord ‘onderdanig’ alsjeblieft niet meer in deze context want dat cliché klopt niet.

Zodra iemand in de koloniale tijd niet onderdanig was werd hij gestraft, zo niet met de dood dan met zweepslagen of door hem verder als lijfeigene te gebruiken of door langdurige gevangenisstraf.

Hieronder dus zomaar een stukje tekst dat ik, op zoek naar informatie over het aantal spelveranderingen dat we in het Nederlands al hebben doorgemaakt, tegenkwam. En niet omdat het de koloniale tijd blootlegt, want als je echt wil kun je al veel lectuur en literatuur vinden _zowel uit Indonesië als uit ons eigen land, en ook Britse, Amerikaanse, Franse geschriften_ die blootleggen met hoeveel structureel geweld de kolonie tot stand kwam en in stand werd gehouden; er is echt heel veel informatie die kan weerleggen dat de lokale bevolking 400 jaar onderdanig was. Maar ik kwam dit onderstaande zojuist toevallig tegen, en het maakt tevens duidelijk dat de Indo-Europeaan evenmin als gelijkwaardig werd gezien. Vaak denk ik dat ik wel genoeg heb opgemerkt sinds 1983 over de kolonie en alles wat eraan vastzat en vastzit, en dat er nu veel jongere mensen zijn die het stokje moeten overnemen en een goed voorbeeld van zo iemand die als historicus met haar columns aan de weg timmert is bijvoorbeeld Lara Nuberg, en een tijdschrift als Moesson (oprichter Tjalie Robinson) probeert al sinds de jaren vijftig het gevoel van eigenwaarde van de Indo-Europeaan op te vijzelen. Lara Nuberg laat op haar tijdlijn van Facebook zien dat ze zich miskend voelt als historicus en als maker als er in de media steeds maar gedaan wordt alsof alleen een witte Belg op het idee komt om een _schitterend belangrijk_ boek als Revolusi te schrijven waarin de praktijken van Nederland ten aanzien van de Indonesische bevolking worden onthuld. En dat hij dan ook nog via de diverse andere media de ruimte krijgt alsof alleen een witte Belg daartoe in staat is en zij al jaren eerder vergeefs bij dezelfde instanties heeft aangeklopt met misschien nog wel betere voorstellen over dat onderwerp.

Ja, de Indo voelt zich gefrustreerd. De oude Indo’s, die dachten dat ze voor de koningin streden, en hun nageslacht eveneens, deels uit schaamte omdat ze de verhalen van ouders en grootouders niet hebben willen aanhoren in hun behoefte zich aan te passen aan dit land en omdat zij zich vaak pas na hun dood hebben verdiept in die koloniale en postkoloniale geschiedenis. Of omdat ze door het ontbreken van een wit netwerk niet worden gehoord en merken dat anderen die daarover iets te vertellen hebben met groot gemak een oor vinden.

Al in 1979 ben ik begonnen met pogingen die geschiedenis op papier en op celluloid bloot te leggen, en aanvankelijk vergeefs. Alleen al de publicatie van mijn eerste jeugdboek (1981) ging niet over rozen, omdat de uitgever dacht dat ik door het schrijven van een Indisch boek daarna als auteur nooit meer serieus genomen zou worden. Mijn redacteur vreesde _en dat het een terechte bezorgdheid was begreep ik pas later_ dat ik na een Indisch boek zou worden ingedeeld onder de Indo-Europese schrijvers en aan dat stempel zat niet alleen een plafond maar zo’n typering had ook zijmuren, ik zou in een fuik terechtkomen. Je bent als Indo-Europeaan nu eenmaal niet meer een gewone Nederlander. Om die reden koos ik voor mijn volwassen romandebuut de titel Geen gewoon Indisch meisje. Mocht het niet meteen duidelijk zijn: ‘gewoon’ verwees naar de positie in de koloniale tijd waar een ‘Indo’ zijn plek kende en vanzelfsprekend onderdanig was naar de witte koloniaal en zich verbeeldde boven de oorspronkelijke (niet met Europees bloed vermengde) bevolking te staan; de toevoeging van ‘geen’ staat voor het verzet tegen dat koloniale trapjesdenken dat helaas ook uit de huidige Nederlandse samenleving nog niet verdwenen is. In interviews legde ik uit dat die titel vanwege de zelfspot was, want alleen met zelfspot hou je jezelf overeind wanneer de buitenwereld je wil vastpinnen. In Indonesië, in gesprek met zowel mannelijke als vrouwelijke ex-vrijheidsstrijders werd ik vooral erg blij met hun zelfspot over de koloniale periode. Wat heb ik van deze mensen veel geleerd en hoe weinig op de middelbare school over de koloniale periode. En bovendien is er nog altijd geen zelfspot te vinden bij Nederlanders over de drang om anderen dan zichzelf altijd weer op een lager trapje te plaatsen.

Ik zit hier als een wezenloze te typen terwijl ik me had voorgenomen om me na mijn boek INDO nooit meer te laten verleiden nog eens iets van oud zeer uit de koloniale tijd om te zetten in een boek of column. En hier zit ik dan toch weer, terwijl ik belangrijkere dingen te doen heb. Soms kan een enkel woordje, of gewoon een heel onschuldige vraag nog veel met mij doen… ONDERDANIGHEID. Het maakt veel in me los, dat woord. In mijn documentaire Het land van mijn ouders (1983) wil mijn moeder trots zeggen dat ze mij en haar andere kinderen bescheidenheid heeft getracht bij te brengen maar ze verspreekt zich en wellicht Freudiaans, ze zegt nederigheid in plaats van bescheidenheid, schrikt er met een kleine lach van, en verbetert zichzelf.

Nederigheid en onderdanigheid. De woorden kunnen nog altijd een orkaan aan andere woorden in mij losmaken. En al duwde ik mijn verontwaardiging over dat woord op 12 mei bij het lezen van het interview meteen weg, en zei ik tegen mezelf ‘niet doen, niet doen, laat het los,’ de ergernis bleef hangen en sloeg vanmorgen op een gek moment terug.

Zelfs op zoek naar iets over de oude spelling van de Nederlandse taal kan ik dus al stuiten op een tekst die illustreert hoe mensen gedwongen werden zich onderdanig te gedragen. Als mensen langdurig worden onderdrukt stapelt de boosheid zich op achter de schijn van onderdanigheid en heel plotseling kan die verborgen woede exploderen. Ik ben niet (meer) boos, en al sleep ik klaarblijkelijk nog altijd het rugzakje van mijn ouders mee, ik ben moegestreden om mijn bijdrage aan het Nederlands collectief geheugen te leveren.

‘Het jaar 1885 bracht de geboorte van het ‘Bataviaasch Nieuwsblad’ en wel onder het bekwame redacteurschap van Daum sr., die onder het pseudoniem ‘Maurits’ een serie Indische verhalen publiceerde in de toen zeer geavanceerde naturalistische stijl en die ook nu nog herdrukt worden. Daum werd als redacteur opgevolgd door J.F. Scheltema en deze leverde scherpe kritiek op de opium-politiek van de regering, hetgeen hem als hoofdredacteur op drie maanden cel kwam te staan. In 1908 werd F.H.K. Zaalberg tot hoofdredacteur benoemd. Zaalberg trad in 1888 in dienst bij de uitgevers Van Kolff & Co. en doorliep daar alle rangen vanaf adressenschrijver, kende het krantenbedrijf dus door en door en was bovendien een goed journalist. Zaalberg was Indo-Europeaan en zijn werkzaamheden als hoofdredacteur waren mede gericht op de morele en maatschappelijke verheffing van de ‘Indo’. Hij streed in heftige bewoordingen met de regering om tot gelijke behandeling op elk terrein van de ‘Totok’ en de ‘Indo’ te komen. Onder Zaalberg werd het ‘Bataviaasch Nieuwsblad’ het officieuze orgaan van het Indo-Europeesch Verbond, voor welke partij hij in 1924 zitting nam in de Volksraad. Na een derde hoofdredacteurschap – van 1919 tot 1926 – werd hij opgevolgd door R.J.H. Ritman, terwijl Molenaar directeur werd.’

Meer over:

de oost, opinie, indonesië, dekolonisatie, nederlands-indië, kolonialisme,

Praat mee

Heb je een vraag, suggestie of wil je gewoon iets kwijt? Dat kan hier. Lees onze spelregels.

Reacties (24)

Sorteren op:

Phil223 mei 2021 - 17:17

Klara.be jawel de Belgische klassieke zender, spendeert in 5 afleveringen aandacht aan de tijd in voomalig Ned.Indië na WO2. https://klara.be/programma/revolusi-0 "Ik heb geleerd te vergeten wat ik niet wilde onthouden" zegt een Ned.Indische vrouw... terwijl ze vertelt.

USF8122 mei 2021 - 10:55

Wederom slaagt men erin de discours om te buigen naar het 'lijdend voorwerp/subject'. Zo komen we nergens, Nederland.

Zapata21 mei 2021 - 17:34

Even over de film zelf. Een slaapverwekkende vertoning waarin Nederland ook zo nodig haar Vietnam trauma wil hebben. Flinterdunne personages en een benadering van de geschiedenis die kant nog wal raakt. Westerling is wel heel erg ongeloofwaardig neergezet. Kijkcijfer? een dikke 3.

tempest17 mei 2021 - 19:41

Ik begrijp waarom een woord als "onderdanigheid" veel kan losmaken, maar als je over de context van een kolonie spreekt dan denk Ik dat de meeste mensen heus wel begrijpen dat dat echt niet vrijwilliger was, ook vroeger al. Alleen al door alle boeken en films over de Tweede Wereldoorlog heeft iedereen een beeld van wat onderdrukking betekent, ook als je zelf dat niet-gebruikers meegemaakt. En dan besef je dus dat de hele geschiedenis van mensheid er vol mee staat. Heel goed dat de schrijver er nog verder op ingaat, want de gruwelijkheden van onderdrukking moeten altijd onder de aandacht blijven vanwege de zeer grote gevolgen en omdat het nog steeds plaatsvindt.

3 Reacties

Libertain18 mei 2021 - 6:29

("Alleen al door alle boeken en films over de Tweede Wereldoorlog.") Enkel de WOII? Bedoel je dat we erg bewust de feiten en waarheid missen over de oorlogsmisdaden die Indonesië gepleegd zijn?

0 Rapporteren

Deugkeizer18 mei 2021 - 10:50

@libertain We missen sowieso een groot deel van de subjectieve motieven die de aanloop naar wo II hebben veroorzaakt.

0 Rapporteren

tempest18 mei 2021 - 12:14

@Libertain "Enkel de WOII? Bedoel je dat we erg bewust de feiten en waarheid missen over de oorlogsmisdaden die Indonesië gepleegd zijn?" Ik bedoel simpelweg dat ook mensen die totaal niet in geschiedenis geïnteresseerd zijn en op school geen seconde hebben opgelet, dat ze nog steeds een beeld hebben bij onderdrukking doordat de WOII zo sterk en zo direct al onze cultuur heeft beïnvloed. Van alle momenten in de geschiedenis missen we feiten en waarheid, heel goed dus dat er nog steeds onderzoek naar wordt gedaan, maar al heel lang is volstrekt duidelijk dat wat Nederland daar heeft gedaan niet door de beugel kan.

0 Rapporteren

Deugkeizer15 mei 2021 - 22:44

Ach ja Dhr Westerling. Die door vele verdedigd werd in zijn acties. Maar later wel mede een partij oprichtte gebaseerd op Nazi idealen. Raar dat dit niet genoemd werd in de film.

2 Reacties

Libertain17 mei 2021 - 9:22

- ("Raar dat dit niet genoemd werd in de film.") Mocht dit genoemd worden? Het film gaat eerst door een keuringscommissie voor dat hij toegelaten wordt, toch?

0 Rapporteren

tempest17 mei 2021 - 19:51

Ik wist dit niet, maar ja, echt succesvol was de partij ook niet geworden lees ik nu na wat ge-Google. Ik heb de film nog niet gezien, maar gezien het onderwerp is het dan toch ook niet echt relevant? Het gaat erom wat daar is gebeurd lijkt me.

0 Rapporteren

Phil215 mei 2021 - 11:46

Een film die veel eerder gemaakt had moeten worden, zelfs gemaakt had kunnen worden. Interessant is dat gelijkertijd de NPO met een vierdelige serie over het leed van de Zuid-Molukkers komt. HIer geldt hetzelfde voor. Maar de narratieven staan wel haaks op elkaar. De Indonesiërs voerden een onafhankelijkheidsoorlog die NL de kop poogde in te drukken, als zijnde een binnenlandse aangelegenheid (vandaar de naam politionele acties). De Zuid-Molukkers dienden vaak in het KNIL dat ten dienste stond aan NL als kolonisator. Hen was eigen onafhankelijkheid beloofd (los van dat van Indonesië), maar dat ging niet door, vandaar dat ze naar NL vertrokken in de naïeve overtuiging (want dat was het) dat ze ergens in de 50-er of 60-er jaren weer terug zouden kunnen gaan. Saillant is dat NL zo te hoop liep in de jaren 60 en 70 tegen wat de Amerikanen in VIetnam aanrichtten, terwijl er dus een enorme klont boter boven op het Hollanschge hoofd zat vanwege de moordpartijen die onder de pet zijn gehouden. Als NL tijd en moeite had gestoken om de Zuid-Molukkers uit te leggen dat teruggaan naar een onafhankelijke thuisstaat er niet in zat, maar hen ook had gerespecteerd als ex-militairen, hadden de gijzelingsacties voorkomen kunnen worden. Nu kon de jeugd het hoofd op hol worden gebracht met de verbitterde verhalen van hun ouders. Overigens staat de slachtofferrol van voormalig Ned-Indië in een relatief daglicht vanwege de tijdens de bersiap plaatsgevonden moordpartijen onder Nederlanders en Nederlands-Indische mensen en de vervolgingen die onder Soeharto in de 60-er jaren plaatsvonden. Een geschatte 1 miljoen van communisme betichte Indonesiërs zijn toen vaak op gruwelijke wijze vermoord. Zie de Art Of Killing van Joshua Oppenheimer. Food for thought is dat Nederland en Indonesië niet dezelfde verstandhouding hebben kunnen vinden als India en Groot-Brittannië wel hebben gevonden.

1 Reactie

Willem2417 mei 2021 - 22:23

Interessant Phil!

0 Rapporteren

[verwijderd]15 mei 2021 - 6:35

--- Dit bericht is verwijderd —

4 Reacties

Menno Laan15 mei 2021 - 8:57

Sorry maar iets vermoeden is niet erg sterk als argument. Het zit niet wellicht niet zoals u vertelt in de film maar goed sate kent ook vele variaties.

0 Rapporteren

Indisch4ever15 mei 2021 - 11:46

Ben R Gek: "Die indo onafhankelijkheidsstrijders hadden als methode bijvoorbeeld “sateh belanda” waarbij zelfs baby’s aan een bamboestok gespietst boven een vuurtje gehangen werden." Dat moet zijn Indonesische onafhankelijkheidsstrijders. In de Nederlandse taal staat indo voor indo-europeanen. Mensen van gemengde Europese-Indonesische komaf. De meeste Nederlanders in 1945 waren indo. Zoals je het formuleert generaliseer je alle Indonesische strijders tot babymoordenaars. En dan babies eten? Heb je een bron daarvoor ?

0 Rapporteren

Deugkeizer15 mei 2021 - 21:56

Wat me opvalt dat mensen die graag willen dat de indiers als helden worden neergezet vaak beginnen over een over-ontwikkeld bruut besef van de realiteit zoals baby sateh. Zo wijs je geen schuldigen aan. Zo geef je aan dat je tot de schuldigen behoord. Nederland had daar niks te zoeken klaar, het was zelfs nog extra brutaal na het einde van de wo II. Wat uiteindelijk sterk gevoed is door koloniaal racisme. Duitsland was immers net zoals Japan een land zonder kolonies, maar wel een land wat zich veel bezighield met het opstellen van kolonieregels en principes. Vandaar de Duitsers een voorloper waren in het rechtse sentiment in Europa.

0 Rapporteren

Willem2417 mei 2021 - 22:38

Deze nuancering is id belangrijk BenRGek. De Nederlanders waren geen lieverdjes maar wat tijdens de bersiap is uitgevoerd door Soekarno's manschappen is welhaast ondenkbaar wreed. Vervolgens zijn deze verkrachtings en martelpartijen met vlagen nog zeker 20 jaar doorgegaan. Vooral het lot van de chinezen was verschrikkelijk. Dit had weinig meer te maken met vrijheidsstrijd maar was regelrechte genocide.

0 Rapporteren

EenMening14 mei 2021 - 16:05

"Lara Nuberg laat op haar tijdlijn van Facebook zien dat ze zich miskend voelt als historicus en als maker als er in de media steeds maar gedaan wordt alsof alleen een witte Belg op het idee komt om een _schitterend belangrijk_ boek als Revolusi te schrijven waarin de praktijken van Nederland ten aanzien van de Indonesische bevolking worden onthuld. En dat hij dan ook nog via de diverse andere media de ruimte krijgt alsof alleen een witte Belg daartoe in staat is en zij al jaren eerder vergeefs bij dezelfde instanties heeft aangeklopt met misschien nog wel betere voorstellen over dat onderwerp." David van Reybrouck kan als Belg gepaste afstand nemen van het onderwerp. Het is voor hem niet beladen; dat maakt hem bijzonder geschikt voor dit project. Deze begenadigde cultuurhistoricus en auteur heeft ook nog eens de gave om mensen aan het praten te te krijgen. Het staat Lara Nuberg natuurlijk vrij om ook een boek over dit onderwerp te schrijven.

Indisch4ever14 mei 2021 - 15:44

Ik dacht altijd dat die genoemde onderdanigheid vooral Javaans was en van de eigen cultuur. Bediendes gingen zelf op de grond zitten. Niet omdat de Nederlandse werkgever dat zo wilde.

2 Reacties

Pien614 mei 2021 - 23:05

Eind jaren zeventig woonde ik in Jakarta Weet nog dat de bediende het eerste drankje kwam brengen. Kruiphurkend… En kruiphurkend ging hij terug (terwijl hij mij bleef aankijken). Ik ben hem achternagelopen en heb heel voorzichtig gevraagd waarom hij dat zo deed. Hij vertelde dat de vorige eigenaars van het huis Chinezen waren… Zij wilden op deze manier bediend worden. Misschien moet mevrouw Bloem zich ook eens verdiepen in de Javaanse vorsten. Zij hadden vanouds aanspraak op hormat (lang voordat de Nederlanders er waren): eerbiedig, ja letterlijk kruiperig gedrag van hun onderdanen. Er werd een gouden parasol boven zijn hoofd opgehouden, de drager van zijn gouden tabaksdoos rende naast zijn draagstoel mee. Bedienden en onderdanen stonden of zaten niet in het bijzijn van de vorst maar hurkten of knielden en bewogen zich laag over de grond. Er was zelfs een onderscheid in taal: een hogergeplaatste moest worden toegesproken in het’ 'Hoog Javaans’ en sprak tot ondergeschikte in het ‘Laag Javaans’

0 Rapporteren

ton1402416 mei 2021 - 14:44

Pien, niet heel bijzonder allemaal. Heb je het verhaal van Megan Markle niet gezien?

0 Rapporteren

ton1402414 mei 2021 - 15:35

Een onderdaan onderdanigheid verwijten, en hier onder gezeur over nationalisme, jakkie. En fictie is fictie en geen feiten over een oorlog. Wil je weten wat oorlog is, zoek er een op, lullo.

José14 mei 2021 - 15:01

Ik begrijp de pijn van Marion Bloem en Lara Nuberg; tegelijk luister ik ook steeds geboeid naar David van Reybrouck in zijn podcast Revolusi. Hij is een geanimeerd verteller, van wie ik veel leer. Dit grotere verhaal, dit stuk geschiedenis is belangrijk om te kennen. Van de vijf geplande afleveringen zijn er nu twee verschenen, die goed aansluiten op wat Marion Bloem hierboven schrijft. Dus voor wie geïnteresseerd is: 1596 - 1914 "Indonesië was het eerste land dat na de Tweede Wereldoorlog zijn onafhankelijkheid uitriep. In de podcast Revolusi vertel ik je over deze geschiedenis die de wereld veranderde. In de eerste aflevering laat ik zien hoe dit gigantische eilandenrijk floreerde voor de Nederlanders er kwamen – en hoe die het in drieënhalve eeuw koloniseerden." https://decorrespondent.nl/12318/luisteren-van-een-zoektocht-naar-nootmuskaat-tot-massageweld-zo-koloniseerde-nederland-de-indische-archipel/1231270326-8920b2fc 1914 - 1942 "In de tweede aflevering van de podcast Revolusi: zodra de Nederlandse kolonisatie van de Indonesische archipel begin twintigste eeuw voltooid was, begon het verzet ertegen. Op een artsenschool in Batavia, in een pension in Surabaya en bij een spoorwegvakbond in Semarang: overal kwamen bewegingen op van Indonesiërs die onder het juk van de kolonisator uit wilden." https://decorrespondent.nl/12332/luisteren-direct-na-de-kolonisatie-door-nederland-begon-het-indonesische-verzet-te-borrelen-en-te-gisten/1232669724-c20aac50

Bouwman214 mei 2021 - 12:40

Het is me, eerlijk gezegd om het en even hjoe iemand zijn identiteit inkleurt, desnoods met die hele grote kleurdoos van caran d'ache die ik nooit kreeg en andere jongens wel. Je hebt mensen uit de oost en dus ook uit de Molukken in allerlei soorten en maten, waaronder mensen die zwijgen over het kamp waarin ze zaten. Ook mensen uit de Melanesische eilandengroep die merkwaardig nu gerekend wordt tot de Republik Indonesia. Wat ik wel begrijp is dat de mensen van Ambon op het verkeerde paard wedden. of dachten dat er maar een paard was om op te wedden. Ze zijn hoe dan ook aan de verkeerde kant van het verhaal terecht gekomen een positie die ze delen met het Koninkrijk der Nederlanden ten tijde van Drees en Beel. De geschiedenis wordt voorgesteld als een rad dat wenteld. Soms sleurt het je mee naar boven, dan weer zit je ergens onderaan. In de tijd van de zogenaamde politionele acties, die nu koloniale oorlog heten vond de goegemeente de jonge kapitein Raymond Westerling een held en dat al die eilanden hoorden bij Nederlandsch Indië. Sukarno was een rebel en Hatta een meeloper. Leve de Koningin en wij wisten het beter dan zij. Dat is nu allemaal anders, behalve dat laatste dan. Het maant tot terughoudendheid, het rad van de geschiedenis kan zo maar kantelen. Nationalisme is dan weer goed en dan weer fout. Indonesisch nationalisme is goed, het nationalisme dat haar positie elder heeft gekozen is fout. De enige positie die nog overblijft is die van vragen stellen en afwachten tot iemand het juiste antwoord geeft. Intussen is Nescio is een prima uitgangspunt., .