De nieuwe normaliteit: hoe laks strafrecht huiselijk geweld verandert in een machtswapen

Onderzoek van Investico, RTL Nieuws en De Groene Amsterdammer legt een pijnlijk patroon bloot: het stelselmatig wegkijken van het Openbaar Ministerie en strafrechters bij bewijsbaar huiselijk geweld. Wat te weinig wordt beseft, is dat dit niet alleen levensgevaarlijk is voor vrouwen en kinderen die wél slachtoffer zijn, maar ook een structurele bedreiging vormt voor ouders en kinderen die géén slachtoffer zijn. Want als het strafrecht weigert te handhaven, ontstaat een juridisch vacuüm waarin huiselijk geweld een strategisch wapen wordt in scheidingsconflicten.

Wanneer meldingen en aangiftes niet worden onderzocht, videobeelden niet worden bekeken en bewijsbare zaken niet worden vervolgd, verdwijnt de norm dat geweld consequenties heeft. Voor echte slachtoffers is dat een directe aanslag op hun veiligheid. Maar ondertussen gebeurt er nóg iets: de rechtsstaat geeft ouders die kwaad willen, vrij spel om beschuldigingen van huiselijk geweld in te zetten als tactiek om een scheiding naar hun hand te zetten. Zonder toetsing, zonder vervolging, zonder waarheidsvinding.

Zo ontstaat een perverse situatie. Echte slachtoffers worden niet beschermd. Valse aangiftes worden niet ontkracht. En kinderen die niet met geweld zijn geconfronteerd, raken alsnog verstrikt in een juridisch web waarin “huiselijk geweld” een drukmiddel wordt in plaats van een misdrijf. De boodschap die het strafrecht nu uitzendt is helder: geweld loont, en leugens ook!

Het gevolg is dat familierechters – die geen waarheidsvinding mogen doen – hun beslissingen moeten baseren op ongetoetste beschuldigingen én op het ontbreken van strafrechtelijke duidelijkheid. Het OM dat weigert te vervolgen, creëert daarmee een domino-effect. Want waar geen oordeel van het strafrecht ligt, ontstaat ruimte voor twijfel, interpretatie en strategie. Precies die ruimte waarin misbruik floreert.

En het is ook precies die ruimte waarin kinderen uiteindelijk de rekening betalen. Kinderen die nooit slachtoffer waren van huiselijk geweld worden, door uitblijvend optreden van strafrechters, alsnog slachtoffer: van gedwongen contact met een dader óf van langdurige breuken met een onterecht beschuldigde ouder. Het strafrecht hoort helderheid te scheppen, grenzen te trekken en veiligheid te bieden. Niet door af te wachten, maar door te handhaven.

Zolang het strafrecht blijft wegduiken, blijft de jeugdzorg overspoeld worden door vechtscheidingen waarin “huiselijk geweld” standaard wordt geclaimd – soms terecht, soms niet. En omdat niemand nog durft te vertrouwen op de strafrechtelijke feiten, worden jeugdbeschermers en familierechters geconfronteerd met onbewezen verhalen die zij niet kunnen wegen. Het systeem loopt vast omdat het fundament ontbreekt: duidelijkheid.

De oplossing is simpel én urgent: bewijsbaar huiselijk geweld moet altijd vervolgd worden. Niet alleen om slachtoffers te beschermen, maar om misbruik van het begrip huiselijk geweld te voorkomen. Strafrechters, Officieren van Justitie en agenten die niet handelen creëren geen rust, maar chaos. En die chaos maakt iedereen kwetsbaar: vrouwen, mannen én vooral kinderen.

Zonder daadkrachtig strafrecht is huiselijk geweld geen misdrijf meer — maar een instrument. Dat is onacceptabel.