De nazi's waren geen socialisten en evenmin links

De dwaallichten van extreemrechts zijn er zelf van overtuigd dat zij de kinderen zijn van de Rede en de Verlichting.  Zij hebben de wijsheid in pacht. De rest van de mensheid wandelt in duisternis en heeft het niet begrepen. Genoemde dwaallichten wel. Nu en dan krijgen zij ook nog een bijzonder inzicht aangereikt. In Angelsaksische landen noemt men zoiets een flash of genius.   Sommige van die flitsen komen om de paar jaar terug. Op gezette tijden hoor je dan ook iemand kraaien: nationaalsocialisten waren óók socialisten. Hitler was links.

De auctor intellectualis hiervan moet als ik mij niet vergis in Duitsland gezocht worden. Franz-Joseph Strauss, de grote roerganger van de CSU tot in de jaren tachtig van de vorige eeuw kwam er in verkiezingstijd wel eens mee aandragen. Nationaalsocialisten waren ook socialisten, zei hij dan om de SPD te tergen. In Nederland is Martin Bosma, een soort partijideoloog van de PVV, er mee begonnen. Wij hadden er al een tijdje niet over gehoord maar nu is het weer terug. Jan Roos bijvoorbeeld kwam er pas nog mee naar buiten in een wanhopige poging om weer wat aandacht op zich te vestigen nadat hij door een onberaden overstap naar de politiek zelf het motorblok uit zijn loopbaanmobiel had gesloopt. Het lukt hem maar niet dat weer terug te bouwen. Daarom doet hij nu en dan provocerende uitspraken.

Je kunt over zoveel domheid – want dat is die vermeende genialiteit  van de rechtse dwaallichten – de schouders ophalen. Je kunt ook proberen het nog eens uit te leggen. Het is dezer dagen toch te warm om overdag in de tuin te zitten.

Eerlijk verdeeld Socialisten streven naar een maatschappij waarin de vruchten van de arbeid eerlijk verdeeld worden over alle mensen. Zij verschillen onderling van mening over de manier waarop dat zou moeten gebeuren. Karl Marx meende destijds dat het particuliere eigendom van productiemiddelen zo’n eerlijke verdeling in de weg stond. Daarom zouden zij in handen moeten komen van degenen die het echte werk deden, iets wat volgens de wetten van de geschiedenis, die hij ten onrechte meende te hebben ontdekt, op den duur trouwens toch zou gebeuren.

Men kon echter proberen de loop der geschiedenis te versnellen. Als bedrijven en fabrieken eenmaal collectief bezit waren, dan zou pas een eerlijke verdeling van de rijkdom tot stand kunnen komen. In de loop der tijd hebben de meeste socialisten op een radicale minderheid na afstand genomen van dit denken. Zij hielden nog wel lang aan de theorie vast maar in de praktijk waren zij weldra bezig met het tot stand brengen van concrete verbeteringen voor de kleine man, zoals hogere lonen, ziekenfondsen, coöperatieve winkels en sociale voorzieningen. Zij vonden in dat praktische werk vaak sociaal voelende liberalen en christendemocraten aan hun zijde.

Kosmopolitisch en internationaal Een belangrijk element in het socialistische denken was en bleef echter dat een bezitloze meer gemeen heeft met bezitlozen in andere landen dan met een rijke uitbuiter om de hoek. Daarom waren zij in principe kosmopolitisch en internationaal ingesteld. Zij streefden naar een stelsel waarin alle mensen broeders waren, de uitbuiting van de een door de ander was afgeschaft, en vrede heerste op de aarde.

Mystiek lichaam Dit alles staat diametraal tegenover het denken van een Benito Mussolini of een Adolf Hitler. Zij waren hypernationalistisch. Zij dachten dat hun volk bijzondere eigenschappen had, dat het bij uitstek geschikt maakte om een leidende positie in te nemen. Iedereen die tweedracht zaaide, verzwakte het volk want dat was een soort mystiek lichaam. Het mocht niet uit elkaar gescheurd worden door politieke meningsverschillen tussen verschillende partijen of strijd voor betere leefomstandigheden. Daarom waren instellingen als parlementen of vrije verkiezingen uit den boze. In plaats daarvan diende ieder zich te stellen onder een leider die op welhaast bovennatuurlijke wijze de volkswil aanvoelde en vorm gaf. Wie zich tegen hem verzette was dan ook een landverrader. Hitler en Mussolini beschouwden socialisten met hun internationale instelling en hun theorieën over kapitaal en arbeid dan ook als hun gevaarlijkste vijanden.

Sociaalrevolutionaire partij Toen Hitler een geschikte naam zocht voor zijn beweging, keek hij eens om zich heen. Bood het buitenland geen goede voorbeelden ter navolging? De grootste partij in het tsaristische Rusland was die der socialisten-revolutionairen waar vooral de boeren vertrouwen op stelden. Hitler speelde een tijdje met “Sociaalrevolutionaire partij” maar liet dat varen omdat zo’n naam wellicht rijke donateurs zou afschrikken. In Tsjechoslowakije was in die jaren een grote progressief liberale partij aan de macht, die zich aanduidde als de nationale socialisten. Dat was in die jaren niet zo vreemd. In Frankrijk had je radicaalsocialisten die radicaal waren noch socialistisch. De grote oorlogsleider Clemenceau, een liberale advocaat, was daarvan lang het voornaamste kopstuk geweest. Zo knutselend kwam de Führer in spe op Nationaalsocialistische Arbeiderspartij. Met dat “socialistische” hoopte hij de arbeiders te kunnen paaien en met dat nationale de vele Duitsers die hun nederlaag in de eerste wereldoorlog niet konden verkroppen. Zo plantte hij een valse vlag op een ideologische schuit met een andere inhoud.

Hitler meende niet alleen dat het Duitse volk heel bijzonder was, maar ook dat het raciaal gezien superieure eigenschappen bezat. Hij jatte het begrip Übermensch uit de filosofie van Nietzsche en gaf daar een andere betekenis aan: Duitsers waren lichamelijk en intellectueel boven alles en iedereen verheven. Zij vormden een Herrenvolk , door de voorzienigheid – een term die de Führer graag gebruikte – geroepen om over de wereld te heersen.

Met dat socialisme bedoelde Hitler de volksgemeenschap van alle Duitsers, arm en rijk, bezitters en niet bezitters. In alle propaganda-uitingen van de nazi’s zie je dan ook arm en rijk hand in hand gaan naar een gezamenlijke toekomst vol roem en eer.

Minderwaardige mensen De Duitsers hadden het onvervreemdbare recht om de vruchten te plukken van hun superioriteit, wat zij dan ook ijverig hebben gedaan in de tijdens de Tweede Wereldoorlog door hen bezette gebieden. Zij ontwikkelden een hiërarchie van volkeren en hoe lager ze stonden op de raciale ladder, des te genadelozer mochten zij worden uitgebuit. De joden waren een parasitair ras dat moest worden uitgeroeid. Slavische volkeren waren alleen maar geschikt voor eenvoudige arbeid. Daarom liquideerden de nazi’s dan ook meteen de Poolse intelligentsia. Voor deze minderwaardige mensen was een beetje lezen en schrijven wel voldoende. In deze hiërarchie stonden de Nederlanders overigens als een soort afgedwaalde broeders behoorlijk hoog getuige het feit dat rijkscommissaris Seyss-Inquart de richtlijn meekreeg de voedselrantsoenen voor zijn nieuwe onderdanen op 90% van dat voor Duitsers te houden.

Er was in het Duitsland van Hitler geen sprake van dat arbeiders enige invloed zouden krijgen op de gang van zaken in de bedrijven. Niet voor niets hadden grote ondernemers zoals Thyssen de Führer al voor de machtsovername gefinancierd. Ze wisten dat er aan hun bezittingen niet getornd zou worden en dat de nazi’s met harde hand zouden zorgen voor orde en rust in de fabriekshallen. Arbeiders werden gelijmd met het vooruitzicht op een eigen Volkswagen waarvoor zij met een systeem van plakzegels mochten sparen. Als zij geluk hadden, kwamen zij in aanmerking voor een mooie zeereis op het cruiseschip Wilhelm Güstloff, dat in de vaart gebracht was door de organisatie Kraft durch Freude. Die naam spreekt boekdelen: een beetje ontspanning moest leiden tot een des te grotere productiviteit. Die was ook nodig want zonder een in de bewapeningsindustrie zwoegend thuisfront, was de verovering van de wereld een onhaalbare kaart.

Dit alles, lieve mensen, is NIET links en heeft GEEN BAL met socialisme te maken. Integendeel, het is extreemrechts. Waarom is het extreemrechts? Omdat de kern van de ideologie racistisch is en de eigenheid van het individu ontkent. Du bist nichts, dein Volk ist alles.

Sovjet-Unie Zijn wij nu klaar? Nog niet. Een belangrijke kanttekening mag niet ontbreken. Hitler ging een strijd op leven en dood aan met de Sovjet-Unie van Stalin omdat hij het communisme met zijn internationalistische ideologie en zijn bewering dat het een staat van de arbeidersklasse was als hoofdvijand beschouwde.

Was de Sovjet-Unie dan wel links? Het hangt er maar van af hoe je het bekijkt. Stalins dictatuur was gebaseerd op wat Lenin van het Marxisme had gemaakt. Hij meende dat het proletariaat geleid moest worden door een voorhoede van goed getrainde en ideologisch gevormde activisten, die deel uitmaakten van een strak geleide communistische partij. Zo kwam in de praktijk niet de arbeidersklasse maar een kleine elite aan de macht, die zich met de zegen van Stalin tal van voorrechten mocht toe-eigenen zoals het gebruik van een ruim appartement of een auto. Voor de absolute partijtop werd zelfs een bijzonder model gebouwd en ontwikkeld; de Zil. Zo kreeg de communistische partij-elite steeds meer kenmerken van een adel, die zich in gedrag, aanzien en parafernalia van de grote massa onderscheidde.

Wat in de Sovjet-Unie en later in de Oostblokstaten tot stand kwam, was eerder industrieel feodalisme. Ik zelf ben op een reis met vertegenwoordigers van de universiteiten door Vietnam eens te gast geweest in een of ander buitenverblijf van de communistische partij waar het leven goed was en alles voor het grijpen lag. Ook hier werd gevaren onder valse vlag. Er was geen sprake van dat de vruchten van de arbeid op een eerlijke wijze werden verdeeld. Als je tot de stand der hogere partijleden behoorde, mocht je graaien. Anders bleven slechts de kruimels voor je over. Het was dan ook niet voor niets dat democratische socialisten in het westen heel lang een diepe afkeer hadden van alles wat naar communisme zweemde. Zij wisten waar dat op uit zou draaien.

Hoe dan ook, nationaalsocialisten zijn dus geen socialisten. Zij zijn het tegendeel daarvan. En Hitler was niet links maar extreemrechts. En nu wordt het tijd voor een lekker douche want het weer is er naar. En dan, zoals de Duitse SPD-ers nog steeds zingen: Brüder, zur Sonne, zur Freiheit.

Dit bijzondere reclamelied voor Mercedes Benz mag U niet missen. De plaatjes zijn er uiteraard heden ten dage bij gezet.