De Multatuli-leesclub

Multatuli is al voor zoveel morele karretjes gespannen dat het echt niet zo vreemd is dat er weer van die nu elektrische wagentjes voorrijden. Multatuli is natuurlijk op zijn plaats in een taalgebied waar moralisme het cement van de samenleving vormt. Multatuli is dus niet helemaal voor niets uitgeroepen tot de grootste van allemaal. En Vondel die ook wel iets met moralisme en pamfletten had kreeg het nakijken. Die is zefs geheel uit het zicht geraakt. Vondel wordt niet meer gespeeld maar Multatuli staat in elke boekenkast.Ook in die van mij, behalve het in 1950 uitgegeven deel in de serie Genie & Wereld waaraan Garmt Stuiveling en Hella Haasse (met de vrouwen van Multatuli !) nog hebben meegewerkt bezit ik ook de Max Havelaar in fraaie luxe band en daarnaast ook nog de Ideeën en de Woutertje Pieterse, alles in onberispelijke staat. Omdat ik zelf een Nederlander ben en dus ernstig behept met moralisme is mijn kijk op het moralisme van anderen onvermijdelijk divers.Laat ik het zo zeggen: de Neerlandistiek is een veld waar duizenden zegt zelfs miljoenen bloemen bloeien. Ik ga dus die van Marc Oostendorp niet plukken en zeker niet als iemand als Joop me dat aanbeveelt. Ik ga mijn eigen plantjes wel begieten en dan denk ik toch maar weer aan Vondel toen die schreef nadat prins Maurits zijn zwaard op de weegschaal had gelegd: toen aanbad elck Gommers pop, en Armijn die kreeg de schop Vondel leed al lang voor Multatuli. Reckelijken en preciezen, daar gaat het altijd over en wie de strijd wint. Die strijd golft op en neer, wie uiteindelijk tot winnaar wordt uitgeroepen en daarna zeer kort maar zeer uitgebreid gehuldigd komt niemand bij leven en welzijn te weten. En dat beschouw ik maar als lichte geruststelling.

Multatuli had de moed om een vrijdenker te zijn in een streng-christelijk Nederland, met veel macht voor de Hervormde Kerk. Zelfs Rooms-Katholieken en Gereformeerden hadden een lagere maatschappelijke status, een vrijdenker stond laag in de Nederlandse samenleving van toen.

Ik had Max Havelaar op mijn toekomstige (her-)leeslijst staan. Daarom werd mijn belangstelling gewekt. Volgens instructie deel 8 gedownload. Een PDF van 750! pages. Dus dat gaat het niet worden. Maar ik zal het met veel aandacht blijven volgen. Succes!

Bouwman214 okt. 2018 - 9:16

De Max Havelaar moet je ook helemaal niet gaan lezen, daar ging het Multatuli helemaal niet om. Hij wilde juist dat je uit je fauteuil zou opstaan. Dat je actie actie zou roepen en onrecht zou aanpakken. Opstand. Multatuli was een revolutionair Waarom denk je dat ze bij Joop in eens in literatuur is geïnteresseerd en in exclusieve jours à la Couperus bij professor thuis? In elitaire opsmuk? Ruik je dan geen subtiele geur van kruit? Multatuli ging teleurgesteld dood. Dat is de tragiek van de revolutionair. Dat de revolutie zijn eigen kinderen opeet! Er bestond ooit een partij voor anti- revolutionairen. Wat gebeurde is dat die is verorberd en verteerd. Net goed, of vreselijk. Wie zal het zeggen, maar ik bedwing me, houd mijn mond stijf dicht.

0Rapporteren

Laat ik dan meteen bijdragen met een sterk artikel over de diverse kritiieken op interpretaties van Max Havelaar uit Hollands Maandblad. Het is niet kort. Het geeft dan ook een compleet overzicht van de reacties in literair Nederland. https://www.dbnl.org/tekst/_hol006198901_01/_hol006198901_01_0027.php het beeld wat eruit voortkomt is divers maar er is ook overeenkomst. De Max Havelaar gaat ook voor de elkaar tegensprekende kritieken meer dan de meesten van ons denken over een anti-held, een typische westerling, die de typische inheemse Regenten en hun feodale systeem, gesteund door de adat, niet respecteert. Hij is als een olifant in de porseleinkast ondanks zijn goede bedoelingen. Er werd zelfs gerebelleerd tegen de westerse liberale ideeën.