De moord in extase

Daar was ‘ie dan eindelijk, 1984 en de eerste verfilming van éen van de populaire Baantjer politieromans was een feit! Het duo De Cock en Vledder hadden evenals Grijpstra en De Gier een flinke schare vaste lezers achter zich en producent Henk Bos stak zijn nek uit (Een jaar later zou hij dat wederom doen met het uitstekende Wildschut).

Nederlandse misdaadfilms werden nauwelijks gemaakt en Bos had een gezonde commerciële neus voor succes. Hij benaderde reclamefilmer Hans Scheepmaker voor de snelle ‘look’, en lekkere vette plaatjes, en nam een becalculeerd risico met zijn nogal onorthodoxe cast.

Acteur Joop Doderer had geprobeerd met zijn rol in ‘The Human factor’ (Otto Preminger) het zogenaamde ‘Swiebertje-effect’ van zich af te spelen en Bos beviel die serieuze kant van de acteur. Net zoals bij De Cock had iedere lezer van de serie uiteraard een eigen beeld bij assistent Vledder en Bos castte een bekende Nederlander, doch géen acteur.                           

Quizmaster Ron Brandsteder was de gedroomde ideale schoonzoon en debuteerde sterk. Wél is gelijk duidelijk dat zijn reikwijdte als acteur niet zo heel groot is maar voor een 'supporting part' als Vledder is hij hier prima op zijn plaats. De, gespeeld, beetje ‘dommig/chaotische rol’ van Ron als quizmaster is een slimme oplossing om het publiek een beetje bij het verhaal te houden. In de rol van Vledder stelt hij de vragen waarop wij, het publiek, ook wel eens een antwoord willen horen in dit zeer ongeloofwaardige, gekunstelde doch zeer entertainende verhaal.  

Amsterdam speelt, net als in ‘Grijpstra en De Gier’, wederom een hoofdrol. Alle kenmerkende facetten van de Baantjer-verhalen worden in het overvolle script verwerkt. Veel couleur locale en veel ‘Amsterdamse typetjes’. Ook zijn er aardige bijrollen voor zowel Jack Monkau als Hidde Maas (Wildschut-producent Henk Bos koestert zijn favorieten). Kleine rolletjes weliswaar, en deze keer nog aan de goede kant van de wet.  

De film leek een pilot voor een goede serie (die later als tv-format ook zou volgen). De vertolking van hoofdrol De Cock met c-o-c-k’ door Joop Doderer heeft echter verre mijn voorkeur boven die van de latere tv-versie van Piet Römer. Geen slechte vertolker overigens, en beslist een goede tweede.

Römer blijft echter Römer maar Doderer wórdt De Cock. Hij speelt de rol zo prachtig naturel dat van het beruchte 'Swiebertje-effect' niets overblijft en het publiek zich in no-time met het karakter verbind. De Vledder die Brandsteder neerzet is juist zo knap gespeeld omdat heel duidelijk zijn achting voor Doderer als acteur blijkt en hij tegelijk toch zijn 'rol' van Vledder, als ambitieuze jonge hond, prima invuld.

Computers (Océ/Sony) en kopieërmachines duiken overal op, een aandeeltje van de familie Brandsteder die zich in meerdere Nederlandstalige films manifesteerde (Zou pa Brandsteder destijds zoonlief gesponsord hebben om hem zo aan zijn debuut in een échte film te helpen...? Het lijkt er stiekum een beetje op).

Curieus is het poster-ontwerp voor de film, dat is blijven steken in goede bedoelingen. Er is heel goed gekeken naar Franse en Italiaanse voorbeelden van geweldadige politie-films uit de seventies maar het eindresultaat doet vreemd genoeg juist de femme fatale in deze film (een beeldschone Manouk van der Meulen) weinig recht. Sterker nog, ze lijkt er niet eens op!

Ooit werkzaam als ouvreuse in een bioscoop en na haar debuut in een videoclip kwam zij voor het grote publiek voor het eerst in beeld in ‘De Boezemvriend’, de tweede André van Duin-film. Daarna auditeerde ze voor ‘De Lift’, voor de rol die later naar Josine van Dalsum ging. In 1984 was het dan toch raak en werd ze gecast als hoofdrolspeelster in ‘De moord in extase’, die van intrigante en heuse man-eater. Een vette kluif waar Van der Meulen vol haar tanden inzette.

In een kort gesprek met van der Meulen liet zij zich ontvallen dat Scheepmaker een hele warme man was maar dat de regie niet zo interessant was (“houd je glas even zó en je hoofd zó..”). Zij had het idee dat de reclamefilmer “..de film al ‘in zijn hoofd had’," wat natuurlijk niet zo gek was voor een reclamefilmer die gewend was met voorbereide storyboards te werken.                    

Helaas zagen we de actrice daarna vooral terug als muze van Pim de la Parra in diens minimal movies op het kleine witte doek en in vele tv-producties.

Nederland is geen land voor femmes fatales.