Logo Joop
De opiniesite van BNNVARA met actueel nieuws en uitgesproken meningen

De mens als rupsje nooitgenoeg

  •  
07-06-2013
  •  
leestijd 8 minuten
  •  
194 keer bekeken
  •  
BNNVARA fallback image
De vraag is niet of we ons een ander, duurzaam beleid kunnen veroorloven.We kunnen het ons niet veroorloven om het niet te doen
Lezing van Marianne Thieme, uitgesproken op het minisymposium in de Eerste Kamer ter gelegenheid van haar nieuwe bundel: Méér!
Wanneer de Partij voor de Dieren het gaat hebben over Méér! denken sommigen misschien aan meer goudvissen, meer moties of meer Kamervragen. Maakt u zich geen zorgen! Hier ga ik het over een heel ander soort meer hebben. Het meer van de mens als rupsje nooitgenoeg.
Méér is het kernthema geworden van onze samenleving: meer van alles en meer dan er is. In de afgelopen decennia van ongekende welvaart heeft het geloof postgevat dat de groei van onze economie niet alleen grenzeloos is, maar ook dé voorwaarde voor geluk en welvaart. Economie ging ooit over het voortbrengen en verdelen van schaarse goederen en middelen. Aan het einde van de 20e eeuw is dat omgeslagen in exclusieve aandacht voor geld en monetaire vraagstukken. De systeemcrisis die zich in 2008 aandiende als een bankencrisis, is nu duidelijk een monetaire crisis. Èn het is duidelijk dat we daarnaast de biodiversiteitcrisis hebben, de klimaatcrisis, de wereldvoedselcrisis en andere schaarsteproblemen die welvaart en welzijn tot in de kern bedreigen.
Wat heb je aan geld als de ijskap smelt? Houd ik mijn collega’s in de Tweede Kamer weleens voor. Maar die zitten gevangen in de logica van “eerst geld verdienen en dan pas aan het milieu denken”. Zo hoorde ik laatst een VVD-Kamerlid zeggen dat de productie van varkensvlees nooit een duurzaamheidsprobleem zou kunnen veroorzaken “omdat de varkens nooit op zullen raken”.
We hebben veel zien verdwijnen in de afgelopen jaren. Wij hebben de tijd nog meegemaakt dat de bank het toppunt van betrouwbaarheid was, dat we samen bezitter en eigenaar waren van de kabelbedrijven, de ziekenfondsen, de telefoonbedrijven en het openbaar vervoer. Dat één inkomen voldoende was voor een doorsnee woning in plaats van twee. Dat kinderen het als vanzelfsprekend beter zouden gaan hebben dan hun ouders die het weer beter hadden dan hun ouders, die dan weer wel smakelijk konden vertellen over de tijd dat een ijsje twee centen kostte, en dat waren dan nog niet eens eurocenten.
Ik wil geen verhaal houden van “weet-je-nog-wel oudje” of “vroeger was alles beter”. Maar waar we het wel over moeten hebben, is dat we in snel tempo door onze reserves heen raken en dat we zelfs de reserves van toekomstige generaties aan het opsouperen zijn. Dat is het probleem van onze generatie. Eerst zijn we in de gouden eeuw rijk geworden ten koste van mensen in andere werelddelen. Nu kopen we bikini’s bij de H&M voor 9,95 ten koste van de achterachterkleinkinderen van die mensen uit andere werelddelen. Hoe kunnen ze het ervoor doen? Dat is de meest vergaande vorm van verwondering die we daar op los laten. Maar de vraag is even retorisch als het “How are you today?” dat elke Amerikaan je vraagt.
Zou het niet geweldig zijn als er iemand zou zijn die in een boekje van pakweg 200 bladzijden een probleemanalyse zou geven van de crises van dit moment en dat liefst ook met oplossingsrichtingen. Zo’n boekje dat je in een dag uitleest als je je kwaad maakt, om daarna optimistisch en geïnspireerd aan de slag te gaan.
Geloven in ongelimiteerde groei is naïef, het beloven ervan is ronduit kwalijk. Toen Bernard Madoff als gevolg van de inzakkende beurskoersen besloot tot een vlucht vooruit in afwachting van betere tijden, speelden bij hem vergelijkbare emoties als bij de politici van nu die koortsachtig zoeken naar nieuwe groeiscenario’s. Om onvrede te sussen en voorrechten te behouden, zoals Naomi Chomsky vaststelde. Madoff zei bij zijn aanhouding: “It’s all just one big lie…basically a giant Ponzi scheme”.
Alleen groei van welvaart uitgedrukt in geld zou problemen zoals werkloosheid, begrotingstekorten of sociale zekerheidsproblemen het hoofd bieden. Zonder conventionele groei kan massawerkeloosheid niet uitblijven en is stabiele maatschappij ondenkbaar in het huidige denken. Daarom blijven politici pleiten voor groei en duurzaamheidsvraagstukken negeren.
Het heeft iets onwerkelijks om te geloven in de onzichtbare hand van Adam Smith. In multipliers en accelerators, banenmotoren en koopkrachtplaatjes… als die allemaal op hetzelfde drijfzand gebouwd zijn. Zoals een piramidespel niet kan zonder nieuwe inleg, zo kan onze economie niet meer zonder conventionele groei. Zonder groei staat alles stil. We zijn het elkaar gaan wijsmaken. We zijn er zelf in gaan geloven. We hebben de kortstondige overvloed gezien die het kan opleveren. Allemaal uitzicht op een eigen huis, een hoge hypotheek, twee auto’s voor de deur en 3 x per jaar op vakantie. Wie deed ons wat? 
Nog steeds puilen de supermarkten uit. We consumeren meer dan we op kunnen en weggooien en nieuw kopen is goedkoper dan repareren. Niemand heeft een mobiele telefoon die ouder is dan drie jaar. Waarom zou je? Je krijgt gratis een nieuwe van een nieuwe generatie bij een nieuw abonnement. Gratis als grootste leugen waar onze economie op drijft.
De hefboomwerking van de economie waarin wij zijn gaan geloven, kan twee kanten op, zoals elke hefboom. De hefboom heeft z’n werk gedaan de afgelopen jaren, maar wel de verkeerde kant op. We hebben het zien misgaan bij de winstverdriedubbelaars van Legio Lease, de Millennium versneller van Fortis, het Sprintplan, de Koersklimmer en het Hefboom “Effect” van Aegon. Wat zouden we allemaal rijk worden van het hefboomeffect en hoe anders is het uitgepakt. De hefboom heeft kapitaal overgeheveld van een grote groep mensen zonder veel bezit, naar een kleine groep mensen met extreem veel bezit, anders dan de glanzende folders beloofden.
Er bestaan geen loterijen-zonder-nieten in de wereld van het grote geld.
Overal waar groot geld gemaakt wordt, wordt vrijwel altijd meteen ook kleingeld gemaakt van de belangen van de zwaksten in de samenleving, de natuur, het milieu en de belangen van dieren. De groeiverslaving is groot en maakt ons blind voor de gevolgen.
Er is een groeiend aantal plaatsen waar geboord wordt naar schaliegas. Kost veel energie en vormt een potentieel gevaar voor de omgeving. Maar Amerika zet er vol op in, wil ook in Nederland boren en zegt zo op korte termijn onafhankelijk te worden van het Midden Oosten. Goed nieuws, de fossiele brandstoffen worden goedkoper, we kunnen weer meer en goedkoop produceren. We noemen het vooruitgang.
En we vinden dat het goed gaat als we meer vlees en zuivel kunnen exporteren vanuit Nederland. Ook al betekent dat een nog intensiever wordende landbouw met een enorme druk op de natuur, het milieu, de biodiversiteit en de leefbaarheid van het platteland. Maar het is goed nieuws, wordt ons voorgehouden. De export is gestegen. We verdienen meer geld, dus er is zicht op meer welvaart! Robert Kennedy zei over die beperkte kijk: “Het bruto binnenlands product omvat luchtvervuiling en reclame voor sigaretten en de ambulances die op de snelwegen verkeersslachtoffers weghalen. Het rekent de speciale sloten voor onze deuren mee en ook de gevangenissen voor de mensen die ze stukmaken. Het bruto binnenlands product omvat de vernietiging van de cederwouden en de dood van Lake Superior. Het neemt toe met de productie van napalm en raketten en kernkoppen. Het houdt geen rekening met de gezondheid van onze gezinnen, de kwaliteit van het onderwijs of het genoegen dat we aan spelen beleven. Het is net zo onverschillig voor de properheid van onze fabrieken als voor de veiligheid van onze straten. Het telt niet de schoonheid van onze poëzie mee of de kracht van onze huwelijken, noch de intelligentie van het publieke debat of de integriteit van ambtenaren… het meet kortom alles, behalve dat wat het leven de moeite waard maakt”. 
We kennen wel de prijs van alles maar nauwelijks de waarde. De kwaliteit van het bestaan, zoals de leefomgeving, behoud van een schone lucht en natuur, wordt nauwelijks betrokken in onze economische definities. Marc Chavannes schreef een jaar geleden in de NRC: “Zolang we accepteren dat alle zorgen en verlangens in geld uitgedrukt worden, zitten we gevangen in eenzijdig economische logica.” Economie zou over meer moeten gaan dan over zaken waar we een prijskaartje aan kunnen hangen. Daar hebben we ook andere wetenschappelijke disciplines bij nodig.
Einstein gaf aan dat het niet voor de hand ligt problemen op te lossen vanuit dezelfde instelling als waarmee ze veroorzaakt zijn. En toch gebeurt het. Als ik met mensen naar een televisieprogramma over de economische crisis kijk, vragen ze me bijna altijd hoe het toch mogelijk is dat je vooral traditionele economen, financiële experts van banken en oud-politici van de traditionele regeringspartijen aan het woord ziet die zich opwerpen als de probleemoplossers. Dat dat toch niet logisch is, omdat het dezelfde mensen zijn die de problemen mede hebben veroorzaakt.  Ik snap de verbazing. Het is broodnodig om meer nieuwe denkers uit onder meer de wetenschap aan het woord te laten.
Sommige mensen zullen zich afvragen of de roep om verandering niet vooral voortkomt uit doemdenken. Ik zou zeggen integendeel. De doemdenker zegt: “Het zal mijn tijd wel duren!”, “we zien wel”. Doemdenkers zijn niet de mensen die aan de wieg van sociale vernieuwingsbewegingen staan.
Ik ben heel blij dat ik 15 wetenschappers bereid heb gevonden een bijdrage te leveren aan een optimistische bundel. Een bundel die afrekent met het oude Méér!, en uitzicht biedt op een nieuw Méér!, Méér! dat de kennis, innovatie, middelen en mogelijkheden  op een eerlijke manier verdeelt en zich richt op economische ontwikkeling met maatschappelijk rendement, circulariteit en kwaliteit van producten en langetermijndenken. Een Méér! dat aansluit bij de gedachte van Gandhi: dat de aarde genoeg biedt voor ieders behoefte, maar niet voor ieders hebzucht.
Ik heb gezocht naar oorspronkelijke denkers die positief in het leven staan en optimistisch kijken naar de toekomst wanneer we bereid zijn om het pessimistische denken van ‘we-zullen-wel-zien-waar-het-schip-strandt’ te verlaten en te voorzien van een goede probleemanalyse en prachtige oplossingen. Wetenschappers die weten dat vernieuwingsdenken zelden met gejuich wordt ontvangen, omdat de mens van nature niet erg tot verandering geneigd is.
De bundel Méér! belichaamt een overstijgend belang dat veel verder gaat dan het programma van een specifieke partij. Deze bundel beoogt inspiratie te bieden aan alle burgers, alle politici, alle beleidsmakers, alle wetenschappers en aan elke optimist die zich niet neer wil leggen bij populisme en doemdenken.
Laten we ons niet langer focussen op de conventionele economische groei, maar op economische én persoonlijke ontwikkeling. Een circulaire economie die zich beweegt binnen de grenzen van wat de aarde aankan. Zorgen dat er geen negatieve sporen van ons leven op aarde achterblijven. Niet de korte termijn mensenbelangen centraal stellen, maar de belangen van de planeet en daaruit afgeleid de belangen van al haar bewoners.
Niet langer de vervuilers subsidiëren; niet via enorme landbouwsubsidies vanuit de EU, maar ook niet via subsidies op fossiele brandstoffen. Dat kan terugkerende miljardenbesparingen opleveren en tegelijk uitzicht bieden op duurzaam herstel. We kunnen de belasting op arbeid en belasting  op het toevoegen van waarde – de BTW –  vervangen door een Belasting Onttrokken Waarde, zoals Eckart Wintzen al in 1994 voorstelde. Zo stimuleren we hergebruik van grondstoffen en tegelijk ook de werkgelegenheid.
We moeten weten waar en hoe kleding of voedsel is geproduceerd. Dan kunnen mensen hun verantwoordelijkheid ook echt nemen. In Frankrijk is onlangs een wet aangenomen die bepaalt dat op elk landbouwproduct in de supermarkt de prijs moet staan die de boer ervoor gekregen heeft. Een goede ontwikkeling!
De vraag is niet of we ons een ander, duurzaam beleid kunnen veroorloven. Mijn stelling is dat we het ons niet kunnen veroorloven om het niet te doen.

Meer over:

opinie, groen
Delen:

Praat mee

onze spelregels.

avatar
0/1500
Bedankt voor je reactie! De redactie controleert of je bericht voldoet aan de spelregels. Het kan even duren voordat het zichtbaar is.

Reacties (26)

clara51
clara517 jun. 2013 - 12:37

["Om onvrede te sussen en voorrechten te behouden, zoals Naomi Chomsky vaststelde."] Is dat de vrouw van Noam Chomsky? En wordt een rups niet een vlinder? En waarom komt in dit stuk 39 keer het woord 'we' voor? Omdat 'ze' van de PvdD 'ons' willen vertellen dat 'wij' het al eeuwen fout doen? Dat is geen nieuws. Ook de voorgestelde oplossingsrichtingen zijn niet exclusief PvdD-oplossingsrichtingen. Ik ben niet van de PvdD, maar ook ik koop nooit een bikini bij H&M. En mijn gsm gaat al zes jaar probleemloos mee. En ik rijd bewust geen auto. En kan met weinig toe, want welzijn zit'm niet in welvaart. Dus hoezo: 'we'? Tegenover Thieme's inktzwarte platte analyse van wat 'wij' allemaal verkeerd doen, heeft 'zij' nu een optimistisch boekje gezet. Dat is mooi, ik doe daar niets aan af. Maar als in haar analyse voorbij wordt gegaan aan de westerse industrieën die zelf allang voor een groot deel de verantwoording nemen voor de verduurzaming, als voorbij wordt gegaan aan de westerse landbouw en veeteelt die zelf allang zoeken naar schonere manieren van produceren, die de aarde en het klimaat minder belasten, als steeds meer burgers allang zoeken naar een manier van energiewinning en -besparing waarvoor ze zelf, los van overheid en markt, verantwoordelijk willen zijn, dan blijft er eigenlijk alleen een nogal betweterige tirade over tegen 'ons' groeidenken. En dat werkt me behoorlijk op de zenuwen. Als je wilt dat mensen zich aangesproken voelen en mee willen denken en handelen, zet ze dan niet weg als vernietigers van de wereld en dus jezelf als de profeet. Want dat werkt niet, weten 'we' al sinds het Rapport van Rome.

boeie
boeie7 jun. 2013 - 12:37

"het pessimistische denken van 'we-zullen-wel-zien-waar-het-schip-strandt'" In het algemeen wordt "we zullen wel zien waar het schip strandt" gezien als optimisme, niet pessimisme. Ik snap wel dat mevrouw Thieme liever niet als pessimist wordt gezien, maar ze kan zich toch beter vast houden aan: "Optimistiche mensen zijn gelukkiger, maar pessimistische mensen hebben een realistischer wereld beeld". Ik denk dat dat precies de rede is dat mensen gewoon verspillen: Het voelt helemaal niet goed om je druk te maken. En laten het nu net die "optimische mensen" zijn die het vaak verder schoppen en daardoor meer geld hebben om het milieu te vervuilen..

Kierewiet66
Kierewiet667 jun. 2013 - 12:37

Met wetenschap, techniek, gezond verstand en hard werken kan de mens alles bereiken wat theoretisch mogelijk is. Excessieve rijkdom en welvaart en geluk voor iedereen, bereikt op een duurzame manier waar iedereen tevreden mee is. maw: HET KAN. Het probleem is echter dat bij het menselijk brein van sommigen de signalen de verkeerde kant op draaien. Deze zijn bang hun macht dan te verliezen, om daarna verwijderd te worden van deze planeet omdat ze nooit iets nuttigs hebben bijgedragen aan de planeet aarde.

Kierewiet66
Kierewiet667 jun. 2013 - 12:37

Nog een paar eeuwen of zo (alles gaat langzaam), dan hebben we robots en computers die alle 'werk' doen. Gratis oneindig veel energie die van de zon afkomstig is. Wat moet je dan nog doen? Lekker genieten en doen waar je zin in hebt. Dit is onvermijdelijk. Maar dit is wat de mens wil. Tot die tijd zullen mensen die niet willen werken over de rug van slaven geld verdienen, zodat zij dit nu al hebben.

CliffClavin1993
CliffClavin19937 jun. 2013 - 12:37

Dit is een uitstekend stuk. In de marktobsessies van het late kapitalisme hebben nogal wat mensen helemaal uit het oog verloren waar het in het leven eigenlijk omgaat. Bevrediging van onzinnige materiële behoeften is daarvoor in de plaats gekomen. Koopverslaving, eufemistisch aangeduid met 'shopping', is een eigentijds psychiatrisch ziektebeeld. Dat een toelevingsbedrijf van Nokia, of H & M, via heuse slavenarbeid die goedkopen leuke hebbedingetjes levert, en er af en toe zo een bedrijf de lucht in vliegt, op kosten van honderden mensenlevens, wat boeit ons dat, modern gezegd? De afstand waarop dat gebeurt doet de gevoelde verontwaardiging, of schuld, over deze misstanden met het kwadraat van die afstand afnemen - een algemeen fysisch verschijnsel, ook geldig voor radioactieve straling (alweer zo'n verschijnsel dat mensen niet meer zo ernstig lijken te nemen als het in werkelijkheid is). Bevrediging van hebzucht neutraliseert alle verontrusting, doet de terechte en heel rationele zorg voor de toekomst wegsmelten, en zorgt ervoor dat de ideologie van dat late kapitalisme de plaats inneemt van elk authentiek geloof. Neoliberalen doen zich erg graag als helden voor, die 'toch maar de maatschappelijke toko runnen', en die de 'vooruitgang' in stand houden en stimuleren. Dat is onzin. In de realiteit worden stedelijke omgevingen steeds meer 'shabby', onesthetischer, lelijker, door al die 'outlets'; en authentieke winkels verdwijnen ten gunste van internetkoophuizen, ook al prima voorbeelden van moderne slavernij (Zalando, Amazon, en consorten). Gisteravond nog, een vrachtwagenchauffeur op de grote weg, Duitse TV: 'vroeger was ik een kapitein op de grote weg, nu ben ik een slaaf van de economie' (over werkdruk en overspannenheid). We leven allemaal in het spookhuis van het neoliberalisme, en dat spookhuis zal een keer instorten. Marianne Thieme zet dat treffend neer. En wat resteert in termen van geweten is slechts vals moralisme: de islam is de bron van alle kwaad, en anders diegenen die zich zorgen maken over het klimaat wel (terwijl toenemende onvoorspelbaarheid van dat klimaat, met steeds meer extremen, alle reden tot ongerustheid geeft). Liefde voor de natuur is 'een linkse hobby'. Cultuur ook al. Direct genot, en de snelst mogelijke behoeftenbevrediging, dát zijn leuke dingen voor de mensen. Dat lijkt me het toekomstperspectief, wanneer we niet willen leren om de route van de beperking te kiezen: de hele wereld één bordeel, met de bankiers en beleggers als de pooiers. Het product wat het snelst 'afgewerkt' en 'doorgedraaid' wordt, dat is de mens zelf. Je hoeft niet hoogbegaafd te zijn om te weten dat die situatie maar heel kort kan bestaan. En dan is het over en sluiten maar.

1 Reactie
lembeck
lembeck7 jun. 2013 - 12:37

Pakt de reeds klaarliggende pet, zet 'm op en neem 'm gelijk weer AF...:-))

[verwijderd]
[verwijderd]7 jun. 2013 - 12:37

Wat een lap tekst. Ik heb PvdD gestemd en ben vegetariër, dus dan mag ik dit betoog wel uit de printer halen om op mijn gemak te lezen!

1 Reactie
lembeck
lembeck7 jun. 2013 - 12:37

Als een tekst te lang is, kan je die opbreken in stukjes. Zo wordt een tekst 'behapbaar'.

Jansen & Jansen
Jansen & Jansen7 jun. 2013 - 12:37

[Zo hoorde ik laatst een VVD-Kamerlid zeggen dat de productie van varkensvlees nooit een duurzaamheidsprobleem zou kunnen veroorzaken "omdat de varkens nooit op zullen raken".] Dat is natuurlijk een stomme opmerking van dei VVD-er. Als we de varkensconsumptie met een extensieve produktie methode gaan doen, dan gaan we 4 x zoveel water, energie en voedsel gebruiken, en 4 x zoveel mest uitstoten. Dus we moeten om duurzaam te worden varkenshouderij verplicht intensief maken.

1 Reactie
lembeck
lembeck7 jun. 2013 - 12:37

Wat zou je denken van GEEN VLEES meer fabriceren, maar vegetarisch gaan eten? Ben je in één klap van een hoop ellende af.

lancelot2
lancelot27 jun. 2013 - 12:37

Waarom hoor je die milieu-gelovigen nóóit over geboortebeperking van den mensch??? Dát zet véél meer zoden aan de dijk dan ál die vrijheidsbeperkende maatregelen, en ze nemen je ook nog je levensvreugde af. P.s. ik laat me geen schuldgevoel aanpraten, omdat ik maar voor een klein beetje bijdraag voor de ahum vervuiling der planeet aarde. Minder mensen, is minder vervuiling en minder regels. ;-)

2 Reacties
Michiel Online
Michiel Online7 jun. 2013 - 12:37

Het is niet voldoende omdat je niet 1 maatstaf kan nemen, maar het kan wel heel veel helpen. Dat kapitalistische systeem willen we ergens toch echt wel houden neem ik aan. En dat kan dus alleen met minder mensen.

lembeck
lembeck7 jun. 2013 - 12:37

Daar wordt wel degelijk aan gedacht. Alleen raakt het aan de mensenrechten, als je jongens via een kleine operatie steriel maakt en dus worden nog steeds meisjes gesteriliseerd. Beide operaties verschillen nogal. De eerste is een kleine ingreep met een groot rendement, want de jongens, eenmaal vruchtbaar, kunnen geen vrouwen meer zwanger maken, maar nog wel plezier beleven in seks. De tweede is een grotere, en zelf relatief gevaarlijke ingreep in die landen, waar nog lang niet altijd zoiets kan geschieden middels een kijkoperatie. Bovendien veel minder renderend, want een vrouw kan slechts 1x in de 10-11 maanden een kind krijgen. In veel landen worden nog steeds meisjes gesteriliseerd. Vooral meisjes uit bepaalde doelgroepen. Arme meisjes, meisjes van bepaalde etnische afkomst. Zoals in Australië Aboriginal meisjes gesteriliseerd werden (en soms nog worden) en in de VS de meisjes van de Indiaanse volken gesteriliseerd werden. In beide laatste gevallen was dat vooral om de oorspronkelijke bevolking zoveel mogelijk onder controle te kunnen houden, of erger, uit te roeien. Bij de huidige bevolkingsgroei moet je dan ook kiezen om jongens een vasectomie te laten ondergaan. Die kan eventueel later nog teruggedraaid worden. Maar het rendement bij jongens ligt vele malen groter dan bij meisjes. De crux is het gevoel dat erachter zit: mannen worden nog steeds als belangrijker gezien dan vrouwen. Daarom zouden wel meisjes gesteriliseerd mogen worden, maar jongens geen vasectomie mogen krijgen. Het Heilige Klokkenspel mag niet beschadigd worden. Terwijl zelfs de doctrine van dat mannen belangrijker zouden zijn dan vrouwen, opgaat, als je jongens een vasectomie laat geven. Maar, zoals gezegd: het zijn vooral de mensenrechten die hier in de weg staan. Volkomen terecht, maar het veroorzaakt wel een probleem. Goede voorlichting zal al kunnen helpen. De andere manieren duren nog langer. Educatie, educatie, educatie en daarnaast werk met een inkomen en een hele goede gezondheidszorg. Dan kunnen vrouwen zelf bepalen of ze kinderen willen. Dat is de utopie. In religieuze landen mogen vrouwen doorgaans niet kiezen, maar moeten ze blijven werpen. Grof ja.., maar zo is het wel. Zelfs de VS zijn hard op weg een Derde Wereldland te worden. Zeker op dit gebied. Naast de schrijnende armoede, de idiote straffen vaak en hongerende mensen... Patstelling dus. Maar ik geloof zelf heel erg in het steriel maken van jongens en mannen. De enige andere manier is een vuile oorlog en enorme natuurrampen...

A.M. Heupscheuten
A.M. Heupscheuten7 jun. 2013 - 12:37

''Wat heb je aan geld als de ijskap smelt?'' Een grote boot kopen?

1 Reactie
CliffClavin1993
CliffClavin19937 jun. 2013 - 12:37

Om, bij gebrek aan land, van nergens naar nergens te varen?

JoopSchouten
JoopSchouten7 jun. 2013 - 12:37

Mohandas Karamchand Gandhi (Gujarati: મોહનદાસ કરમચંદ ગાંધી) (Porbandar, 2 oktober 1869 – New Delhi, 30 januari 1948).: 'De wereld biedt genoeg voor ieders behoefte, maar niet voor ieders hebzucht.'

1 Reactie
TheRealHandyman
TheRealHandyman7 jun. 2013 - 12:37

Klopt, dat is namelijk ook precies wat ik heb gezegd. De wereld is perfect voor om en nabij 2 a 2,5 miljard mensen en zoveel mensen woonden er toen ook op deze aarde (om en nabij zijn overlijden en het is een schatting geweest.) Nu het 7 miljard mensen zijn, zou hij ook wel achter zijn oren hebben gekrabt.

lancelot2
lancelot27 jun. 2013 - 12:37

Milieu/geloofsaanhangers hebben véél gemeen. Ze kunnen beide leuke verhaaltje`s vertellen, de mensch hel en verdoemenis verkondigen om zo de verblufte bange mensch den buidel te laten trekken. Bij de één voor een beter milieu, bij de ander voor een plekje in den hemel. Het gaat om macht en geld, dit werkt al eeuwen héél goed en het gaat maar door. :-(( U bent gewaarschuwd, en een gewaarschuwd mens telt voor twee!

1 Reactie
lembeck
lembeck7 jun. 2013 - 12:37

U bent een struisvogel die zijn kop liever in de grond steekt dan te accepteren dat we niet zo verder kunnen. Er IS maar EEN planeet waar we het van moeten hebben en die is al vrij ver leeggeroofd. Als we zo verder gaan zal de planeet zelf laten merken dat GENOEG ook GENOEG is. Met alle gevolgen van dien.

[verwijderd]
[verwijderd]7 jun. 2013 - 12:37

Vanavond was er ook een mooi programma van de VPRO over het boek in Brands met boeken. Terug luisteren: http://boeken.vpro.nl/radio/brands-met-boeken/2013/7-juni.html Een kilo biefstuk kost 15.000 liter water.... (de watervoetafdruk)

1 Reactie
lembeck
lembeck7 jun. 2013 - 12:37

Heb inmiddels geluisterd. Heel goed programma, Marc. Bedankt voor de link.

Winston2
Winston27 jun. 2013 - 12:37

In reactie op Optel Som, za 08 juni 2013 09:00: "...maar de werkelijke problematiek zit em natuurlijk in de overbevolking." Wel klagen over een "belerend toontje" (volgens mij gewoon een urgent toontje), maar niet even verder nadenken dan je neus lang is... Dit is zo'n hardnekkig misverstand en ik heb het hier al vaak uitgelegd (ja, daar is dat belerende toontje weer)... Voor de zoveelste keer: overproductie gaat vooraf aan overbevolking. Er moet niet steeds meer geproduceerd worden omdat er steeds meer mensen zijn, nee, het is andersom: er komen steeds meer mensen bij omdat er steeds meer geproduceerd wordt. In de natuur: Als er veel prooidieren zijn (te veel voedsel), zullen er meer roofdieren overleven waardoor de roofdierenpoipulatie toeneemt. Die eten meer prooidieren zodat de prooidierenpopulatie afneemt. Zie je de volgorde? Er is *eerst* een voedseloverschot voordat de populatie überhaupt *kan* groeien. Bij de mens: De mensenpopulatie is gaan groeien (explosief gaan groeien) sinds we in staat zijn meer voedsel te maken dan er voor de te voeden monden nodig is; sinds de eerste agrarische revolutie dus, sinds we akkerbouw bedrijven. Een goed doorvoede bevolking is vervolgens de voorwaarde waaronder wetenschap (waaronder de medische wetenschap) een vlucht kan nemen. Pas als de buik gevuld is denken we aan andere zaken. Kortom: geboortebeperking, in wat voor vorm dan ook, is een ontkenning van de werkelijke oorzaak, namelijk die door mevrouw Thieme in haar "belerende" column wordt genoemd: de overproductie van het rupsje nooitgenoeg.

2 Reacties
lembeck
lembeck7 jun. 2013 - 12:37

Winston, ik vind zelf dat het daar toch ook van moet komen. De snelheid, waarmee het aantal mensen groeit is niet meer bij te houden. Ik heb liever geboortebeperking dan vreselijke oorlogen en bij overbevolking de schrijnende armoede. Beter geboortebeperking dan baby's die te vroeg sterven aan ondervoeding en kleine kinderen die voor het 5 e jaar overlijden aan ziektes. Plus de rest van de ellende.

arieroos
arieroos7 jun. 2013 - 12:37

[Kortom: geboortebeperking, in wat voor vorm dan ook, is een ontkenning van de werkelijke oorzaak, namelijk die door mevrouw Thieme in haar "belerende" column wordt genoemd: de overproductie van het rupsje nooitgenoeg. ] Als dat zo is, dan is het probleem onoplosbaar. Het is namelijk noodzakelijk, om te streven naar een (kleine) overproductie. Waarom ? Omdat het alternatief onderproductie is, en daar kan je niet van overleven. Als je een soort evenwicht in productie nastreeft, dus je wilt precies genoeg produceren om iedereen te voeden, dan gaat het een keertje mis, en dan heb je niet meer genoeg. De wet van Murphy is nog steeds een ijzeren natuurwet.

PeterMiddle
PeterMiddle7 jun. 2013 - 12:37

Over de gehele linie zal duurzamer moeten worden geleefd, geproduceerd, gewerkt etc. Uiteindelijk is overbevolking het grootste probleem. In de komende tijd zal dit echter niet gebeuren omdat belangengroepen de schuld bij de ander blijven leggen. houtkap voor soja voor de vegetariër is goed, het sojaschroot (afval) voor de bio industrie is fout.. In essentie is de vergelijking die mevrouw Thieme zelf tussen haar zaak en die van het Romeinse rijk treffend De romeinen wonnen een oorlog tegen Carthago en stelden belachelijke onhaalbare eisen, tenminste dat dachten zij. Carthago willigde de eisen binnen tien jaar in en nog was het niet genoeg. De stappen op gebied van duurzaamheid door de bio industrie zijn net zo groot, maar nog is het niet genoeg. "Overigens ben ik van mening dat Carthago verwoest moet worden" "Voorts zijn wij van mening dat er een einde moet komen aan de bio-industrie" Met list en bedrog (meat the truth) stuurde het Romeinse Rijk op een oorlog aan en op het einde van het liedje is de verwoesting van Carthago door het Romeinse rijk middels genocide gerealiseerd! Gelukkig legt deze crisis een weeffout in de redenering van onze huidige Cato (pvdd) bloot. Biologisch is niet duurzaam, niet haalbaar en kost bakken met geld.

1 Reactie
Winston2
Winston27 jun. 2013 - 12:37

"Uiteindelijk is overbevolking het grootste probleem. " Nee. Zie hieronder.