De media vervelen zich

Het is alweer 15 jaar geleden dat ik voor het eerst een erg principieel klinkende dame aan de lijn kreeg van het Anti-Piet Comité. Ik was toen presentator van de Breakfast Club, een ochtendprogramma op de radio. Haar betoog kwam erop neer dat Zwarte Piet het slaafje is van Sinterklaas. Wat hebben we toen gelachen. Want die gedachte was bij ons niet opgekomen

Ik vond haar een ietwat verzuurde paradijsvogel die bij alles eerst aan het slechte in de mens denkt. Ik had bij Zwarte Piet nog nooit aan slavernij gedacht of aan rassendiscriminatie. Ik had altijd een Piet de Smeerpoets gezien met een hoog ADHD-gehalte in een Moors pagepakje. Ik was een naïef kind dat ineens te horen krijgt dat alle mannen op straathoeken eigenlijk kinderlokkers zijn!

Hypes Er is in 15 jaar veel veranderd. Met name de laatste jaren. De media vervelen zich stierlijk en zijn uit pure landerigheid en luiheid elkaar steeds meer gaan naschrijven en napraten. Dat kun je horen aan de agenda-items die dagenlang langskomen in radioprogramma’s en tv-rubrieken: de overgang naar Wintertijd wordt overal uitvoerig besproken, en let op: de 8e november is het alweer voor het zevende jaar ‘De Dag Van Het Respect’! Om maar te zwijgen van de Verzekeringsbranchedag op de 27e november. Complete redacties drijven op dit soort kalendergebeurtenissen omdat het elan ontbreekt om zelf originele onderwerpen en invalshoeken te bedenken.

Vooral de afgelopen twee jaar hebben al die Hilversumse redacties zich dankbaar gestort op een populaire thema als het weer. Bij het vallen van de eerste sneeuwvlok vielen journalisten en presentatoren over elkaar heen met die ene eindeloos herhaalde vraag: “Komt er een Elfstedentocht?” Het was aandoenlijk om twee goedgelovige EO-jongens, hals over kop afgereisd naar Friesland, met ijsmutsen op het hoofd te zien wachten op de dingen die niet komen gingen. En een paar warme zomerdagen werden op radio en tv al gauw hondsdagen met hittegolf, waarbij de mensen in het land werd aangeraden staand in een teiltje ijskoud water voor de geopende koelkast te gaan staan om het vege lijf te redden. We zijn eerlijk gezegd behoorlijk hysterisch geworden, de laatste twee jaren. En we laten ons ophitsen door de zich stierlijk vervelende media, die druk kwetterende rondjes rennen op het papegaaiencircuit.

Geen enkele radioredactie neemt de moeite even te overleggen met de collega’s van het voorgaande of navolgende programma. En zo kan het gebeuren dat ik op een willekeurige woensdag in letterlijk elk programma op Radio 1 het geval ‘Zwarte Piet’ behandeld hoor worden. Daarbij is, wat ooit de jaarlijkse roep van een enkeling was, verheven tot een ‘controverse’, en hoor ik serieuze medewerkers van de nationale nieuwszender roepen dat dit onderwerp ‘leeft onder het volk’, bij wijze van verklaring voor het feit dat Piet voor de 487e keer in één week besproken gaat worden.

Maar leeft Piet echt onder het volk? Of is het vooral lacherigheid die leeft onder het volk, vanwege een non-item dat zich al veel te lang voortsleept? Hoe sneu kan het worden als een kinderfeest dat vooral gebaat is bij een waas van mysterie, zo uit en te na wordt besproken uit louter politieke motieven? Hoe politiek-correct kunnen we worden? Moet Holle Bolle Gijs straks uit de Efteling, omdat hij dikke mensen aan hun vraatzucht herinnert? Gaar de geheelonthouders iets doen aan de Kerstman met zijn rode neus? En hoeveel nieuwe termen kunnen we nog verzinnen voor gastarbeiders, medelanders, migranten en allochtonen, tot we eindelijk aan onszelf toe moeten geven dat je discriminatie niet uitbant alleen maar door het keurig over ‘mensen met een andere kleur’ te hebben. Wie weet discrimineerde sportverslaggever Han de Hollander nog minder dan wij toen hij het onvervroren had over ‘den negerman is aan de bal’. Discriminatie zit niet in woorden, maar in achterliggende gedachten.

Zullen we voorlopig een maand helemaal niet meer over dat feest praten dat pas in december gevierd wordt? We hebben er toch ook een hekel aan dat de taaipoppen en speculaaskoeken nu al in de winkels liggen? En over winkels gesproken: ik ga boodschappen doen. Ik ga Jodenkoeken, Moorkoppen, Negerzoenen, Rose Koeken en Blanke Vla halen. En die ga ik demonstratief zitten opeten bij het open raam!

Volg Peter van Bruggen ook op Twitter