Joop

De linkse wolk en de toekomst van werk in de zware industrie

  •    •  
16-02-2023
  •  
leestijd 4 minuten
  •  
1908 keer bekeken
  •  
52393185530_978e3cc5fb_k

© cc-foto: Joost J. Bakker

In het manifest van de wetenschappelijk bureaus van GroenLinks en PvdA over de toekomst van werk in de zware industrie wordt de productiearbeiders niet veel meer geboden dan omscholingsplannen en sociale plannen. Dit is precies de reden dat arbeiders in de industrie zich van linkse partijen afkeren. Dat kan niet de bedoeling zijn van het manifest.

Vol verwachting was ik over de komst van het manifest. Twee onderzoekers van Wetenschappelijk Bureau GroenLinks en de Wiardi Beckman Stichting gingen met FNV-vertegenwoordigers in gesprek (mei 2022) over het FNV-plan Groen Staal. Het is goed dat er in het manifest wordt nagedacht over de toekomst van de industriebedrijven in relatie tot het klimaat en groene banen. En dat er opgemerkt wordt dat veel bedrijven in de Nederlandse industrie aangestuurd worden door buitenlandse aandeelhouders - vaak ook van buiten de Europese Unie - die uit zijn op kortetermijnwinsten en minder gericht zijn op duurzaamheid.

In het manifest zie ik ook punten waar ik een aantal opmerkingen over wil maken:

  1. Het manifest is te veel gericht op de afbouw van de industrie met sociale plannen en/of omscholen. In de industrie - die in het manifest ‘oude’ industrie wordt genoemd - zijn heel veel hoogwaardige banen en processen die als dat nodig is zo omgezet kunnen worden naar groene banen. In een industriële sector waar achthonderdduizend mensen werkzaam zijn en nog eens honderdduizend mensen ondersteunend zijn aan de sector industrie. Een goed voorbeeld voor de door ons gewenste industriële transitie is Tata Steel in IJmuiden, waar de FNV en haar leden (o.a. door 24 dagen te staken) de directie dwongen en overtuigden om de weg op te gaan naar een toekomst met groen staal.
  2. Het manifest gaat nauwelijks over de transitie naar schone industrie. Er moet meer nagedacht worden wat de precieze rollen van het bedrijfsleven en de overheid moeten zijn bij het bouwen van de groene energie-infrastructuur en de snelle omvorming van industriële installaties zodat zij gaan draaien op groene stroom en groene waterstof. Naar mijn idee zou in grote lijnen de infrastructuur gefinancierd moeten worden door de overheid en energiebedrijven en de ombouw van productie-installaties door de bedrijven of het bedrijfsleven.
  3. Er wordt in het manifest niets gezegd over het belang van de industrie voor Nederland, ook in relatie tot niet afhankelijk willen zijn van Rusland en China. Zeker linkse partijen zouden voorstellen moeten doen om bij cruciale bedrijfstakken de overheidsinvloed (steun, subsidie, staatsdeelname) in die bedrijven te versterken. Staatsdeelname lijkt mij belangrijk om onze industrie in Nederland te kunnen beschermen en invloed te kunnen uitoefenen op strategische keuzes voor de toekomst. Pensioenfondsen willen heel graag groen beleggen.
  4. FNV Tata Steel en de stichting Zeester hebben ideeën neergelegd voor het creëren van een industrieel verduurzaamd complex bij het staalbedrijf met nieuwe toekomstgerichte maakindustrie, waaronder de bouw en onderhoud van een nieuwe generatie windmolens met bijbehorende bouw van een nieuwe dikkeplaatwalserij, die nodig is om dikke plaat voor de masten te leveren. De ligging van de het staalbedrijf aan de Noordzee, met een diepe zeehaven, maakt nieuwe initiatieven mogelijk. Op zee opgewekte windenergie wordt de voedingsbron voor het bedrijf. Het staalbedrijf kan bijdragen aan de verdere groei van windenergie op zee door staal voor de windmolens ter plekke te produceren. Zo komen de energie- en maakindustrie samen.

De wetenschappelijke bureaus hebben de afgelopen periode uitstekende artikelen en interviews gepubliceerd over de toekomst van een groene Nederlandse industrie. Maar het stoort mij dat in dit manifest de productiearbeiders niet veel meer geboden wordt dan omscholingsplannen en sociale plannen. Dit is volgens mij precies de reden dat arbeiders in de industrie zich van linkse partijen afkeren. Dat kan niet de bedoeling zijn van het manifest.

De afkeer in politiek Den Haag van de industriële sectoren neemt toe. In de slipstream moeten ook bedrijven in de maakindustrie het ontgelden. Grote bedrijven dreigen uit Nederland te vertrekken of hebben dat gedaan. Waterstofproductie en elektrificatie zijn de toekomstperspectieven voor de industrie. Daar moeten bedrijven veel harder voor gaan lopen en de overheid kan helpen met de meerkosten van de noodzakelijke investeringen. Zo jaagt de overheid de vergroening aan van de (maak)industrie. De achthonderdduizend werknemers in de sector verdienen dat. De industriële ondernemers moeten stoppen met hun vertragingstactieken en dreigementen om te vertrekken. Maak stappenplannen om de doelen van het Klimaatakkoord van Parijs te halen! Deel die met de samenleving!

Vakbonden kunnen een daadkrachtige coalitie vormen met wetenschappers en milieubeweging om ogenschijnlijk onbegaanbare paden begaanbaar te maken. Laat je daarbij niet gijzelen door het argument ‘dit kost werkgelegenheid’. Het gaat om de toekomst van de groene industrie, het gaat om onze aarde. En we zijn het verplicht aan onze kinderen en kleinkinderen.

Deze bijdrage verscheen ook op de site van het wetenschappelijk bureau van GroenLinks. De auteur is aan geen enkele partij verbonden.

cc-foto: Joost J. Bakker 

Delen:

Praat mee

Heb je een vraag, suggestie of wil je gewoon iets kwijt? Dat kan hier. Lees onze spelregels.

avatar

Reacties (17)

Pater
Pater17 feb. 2023 - 16:56

"In het rapport Groene Industriepolitiek – Bouwen aan de groene eeuw van Wetenschappelijk Bureau GroenLinks wordt uitgebreid uiteengezet hoe de vergroening van de industrie eruit kan zien. Simpel gezegd betekent dat dat producenten van staal moeten vergroenen, dat de chemische sector moet worden omgebouwd en dat er op termijn geen plaats meer is voor de raffinaderijen. We moeten immers af van onze olie- en gasverslaving. De Oekraïne-oorlog heeft dat besef heel wezenlijk gemaakt." Aldus de directeur van het WB van GL. Wat is daar mis mee, meneer Berghuis?

Inzicht
Inzicht17 feb. 2023 - 14:05

1. Belast fossiele brandstoffen 2. Verhoog importtarieven op goederen die zijn geproduceerd mbv fossiele brandstoffen 3. Verhoog belasting op fossiele brandstoffen/CO2 4. Vergroening industrie = investering met rendement

oproerkraaier
oproerkraaier17 feb. 2023 - 1:56

Deze is ook grappig: https://sargasso.nl/duizenden-woningen-worden-jaarlijks-aan-migranten-toegewezen-maar-door-wie-worden-onze-woningen-eigenlijk-gebouwd/

EenMening3
EenMening316 feb. 2023 - 19:15

Hoogovens werd aan het eind van de Eerste Wereldoorlog opgericht om niet langer afhankelijk te zijn van geïmporteerd staal. Zowel de overheid als private partijen investeerden in het bedrijf. De overheid bleef tot in de jaren negentig betrokken bij Hoogovens. Zowel de pandemie als de invasie van Oekraïne hebben duidelijk gemaakt dat je voor essentiële grondstoffen en producten niet afhankelijk moet zijn van onbetrouwbare landen als China en Rusland. Tata kan pas sluiten als we voldoende staal kun importeren uit bevriende landen.

2 Reacties
BasTrom
BasTrom17 feb. 2023 - 8:42

'Bevriende landen' is ook een term die aan inflatie onderhevig is.

DaanOuwens
DaanOuwens17 feb. 2023 - 10:02

@ EenMening3 Jij schrijft: Tata kan pas sluiten als we voldoende staal kun importeren uit bevriende landen. Dat kan. Er is een overcapaciteit aan staal productie mondiaal. Dus tata kan dicht.

Ewout Pool
Ewout Pool16 feb. 2023 - 16:13

Ik bewonder het vuur waarmee dit “gestaalde kader” als een Don Quichot nu eens voor de windmolens vecht. Maar ik zal Sancho zijn: Wie wordt er precies klant voor deze “dikke plaat “? Immers, deze is waarschijnlijk elders veel goedkoper te krijgen. Feit is dat de maakindustrie in Nederland op zijn laatste benen loopt. Langer Tata Steel openhouden zal de boel alleen maar erger maken en vertragen. Wees eerlijk tegenover de arbeiders, en geef ze geen valse hoop. Zorg voor een fatsoenlijk sociaal plan en bouw het bedrijf af. Als je toch staalindustrie in Nederland wil houden kijk dan wat ASML heeft gedaan: Voortgekomen uit de “oude” industrie heeft iedereen ze nu hard nodig. Steel dus je geld in R&D en niet in het met allerlei kunstgrepen openhouden van Tata Steel

1 Reactie
pahan
pahan16 feb. 2023 - 21:20

Goedkoper, omdat de concurrent zich niet aan dezelfde regels houdt.

Farmer3.0
Farmer3.016 feb. 2023 - 15:59

Een paar opmerkingen: - Pvda en Groen Links zijn geen arbeiderspartijen meer ( Groen Links is dit nooit geweest ) - SP en PVV zijn de arbeiderspartijen. - Tata Steel gaat echt niet vergroenen omdat een vakbond dit wil ( de markt moet hierom vragen, dan pas ! ) - Nederland/Europa zijn in een rap tempo de industrie aan het wegpesten. Een groot aandeel van de dienstensector in de economie is super kwetsbaar. - De zware industrie/scheepvaart/luchtvaart gaat niet verduurzamen zolang ze de brandstof/energie belastingvrij krijgen.

1 Reactie
JoostdeF
JoostdeF16 feb. 2023 - 20:21

"Nederland/Europa zijn in een rap tempo de industrie aan het wegpesten. Een groot aandeel van de dienstensector in de economie is super kwetsbaar." Hoezo wegpesten? Jarenlang pamperen door de rechtse partijen heeft averechts gewerkt. Al die loonkostenveragingen, belastingvoordelen en kortingen op energieprijzen heeft blijkbaar een industrie opgeleverd die bij de eerste de beste tegenwind de benen neemt.

DaanOuwens
DaanOuwens16 feb. 2023 - 14:41

Volgens mij moet hoogovens gewoon dicht. De investeringen in groen staal afgezet tegen het aanbod op de wereldmarkt gaan nooit renderen. Voor mij werd dat bevestigd door het besluit van de potentiele Zweedse koper van Hoogovens die na uitgebreid onderzoek besloot af te zien van overname. Dit betoog is voor mij dan ook niets anders als het onvermogen afscheid te nemen van het verleden. Een oude werknemer van Hoogovens uit de glorietijd die zich niet kan neerleggen bij de ondergang. Wij zijn volgens mij verplicht aan onze kinderen en kleinkinderen Hoogovens zo snel mogelijk te saneren. De werknemers inderdaad een goed omscholingsplan aan te bieden en geen miljarden meer te investeren in achterhaalde dromen.

6 Reacties
DanielleDefoe
DanielleDefoe16 feb. 2023 - 14:56

De Zweden hebben ook al een milieuvriendelijke staalindustrie. Dankzij electriciteit uit waterkracht. Waterkracht richt gewoonlijk enorme schade aan aan het landschap maar is wel milieuvriendelijk.

A little bit of sunshine
A little bit of sunshine16 feb. 2023 - 15:18

@Daan / Danielle, dus groen staal is op zich wel rendabel. En uiteindelijk moet natuurlijk al het staal groen worden. Het zou van de zotte zijn dat hier groen niet rendabel is, we het vervolgens saneren, en niet-groen staal uit China importeren (da's alleen CO2 uitstoot verplaatsen). De vraag blijft of we het in Nederland moeten houden, want hier zullen we nooit voldoende groene stroom over hebben. Maar dat geldt dan uiteindelijk voor alle industrie, want 'voorlopig' hebben we niet eens voldoende voor alleen de huishoudens.

itsme3
itsme316 feb. 2023 - 18:34

U heeft gelijk. Gewoon uw vervuiling door de strot van een i dier of een Chinees duwen. Schone energie hebben ze daar nog nooit van gehoord, maar ze maken met plezier het vuile staal voor uw windmolens.onder andere.

DaanOuwens
DaanOuwens17 feb. 2023 - 10:01

@ A little bit of sunshine Jij schrijft: De vraag blijft of we het in Nederland moeten houden, Die is dus al ontkennend beantwoord. @ itsme3 Jij schrijft: Gewoon uw vervuiling door de strot van een i dier of een Chinees duwen. Windmolens kunnen overal gemaakt worden. En de bedrijven die ze neerzetten proberen dat ook steeds "groener" te doen. Ook als onderdelen in Indië of China gemaakt worden. Geen enkele reden dus om een onrendabel bedrijf in Nederland te houden op kosten van de gemeenschap.

itsme3
itsme317 feb. 2023 - 10:54

@DaanOuwens Het gaat er niet om of iets anders ook ergens anders gemaakt kan worden of niet. Het gaat erom dat mensen zoals u graag hun vervuiling op anderen afschuiven en dan zelf mooi weer spelen. Kijk eens wat zijn wij goed bezig met onze windmolentjes en elektrische auto, maar de (vervuilings)rekening bij iemand anders neerleggen. Wat maakt het uit of er een paar Indiërs extra sterven door de kolendampen, als u maar mooi weer kunt spelen. Overigens, Tata is niet onrendabel.

DaanOuwens
DaanOuwens17 feb. 2023 - 21:12

@ itsme3 Jij schrijft: Wat maakt het uit of er een paar Indiërs extra sterven door de kolendampen, als u maar mooi weer kunt spelen. Dat maakt heel veel uit. Ook in Indië zal vergroening moeten plaatsvinden. Geen reden om hier Tata niet te sluiten. En: Overigens, Tata is niet onrendabel. Tata is wel onrendabel als ze moeten vergroenen. Dan moeten er forse overheidssubsidies komen. Dat was de reden waarom Tata niet werd overgenomen.