De lange arm van KLM

Zelfs persoonlijke chantage wordt niet geschuwd.

‘KLM hield explosief rapport over krimp luchthaven onder de pet, na dreigement KLM’, kopt de Volkskrant. In het rapport wordt onder meer het ook laten betalen van vliegtaks door transferpassagiers op Schiphol genoemd als alternatief voor vermindering van het aantal vluchten. Om te beginnen zou het niet meer dan rechtvaardig zijn dat deze ‘overstappers’ ook vliegbelasting gaan betalen. Zij vervuilen immers dubbel in vergelijking met een passagier die vanaf Schiphol rechtstreeks naar de eindbestemming vliegt.

Maar die overstappers zijn nou net het verdienmodel van KLM. Van heinde en verre worden passagiers opgehaald met als enig doel ze op Schiphol te laten overstappen op een andere KLM-vlucht. In 2019 was 37 procent van de passagiers zo’n overstapper. KLM heeft ooit voor dit verdienmodel gekozen, omdat Nederland te klein is om KLM met uitsluitend zogeheten ‘punt-naar-punt’-verkeer in de lucht te houden.

Dat KLM aan de overstappers verdient, is duidelijk, maar wat schiet de BV Nederland ermee op?

Schiphol verdient met luchthavengelden aan een overstapper de helft minder dan aan een andere passagier, namelijk vijftien euro tegenover dertig euro.

De gemiddelde besteding in de winkels op Schiphol bedroeg in 2019 12,90 euro. Aan broodjes en koffie gaf een vertrekkende passagier dat jaar gemiddeld 4,89 euro uit.

Wie nog gelooft dat KLM een positieve bijdrage levert aan de Nederlandse economie zou er goed aan doen het boek ‘De blauwe fabel’ van Follow The Money-journalist Ties Joosten te lezen. KLM blijkt al ruim een eeuw lang een bodemloze put, waarin de belastingbetaler keer op keer gedwongen moet storten. Als er in ruil voor bijvoorbeeld de coronasteun en -leningen een tegenprestatie wordt verlangd, komt KLM die afspraken niet na. Elk kabinet laat KLM er nog mee wegkomen ook. Dit was tevens de frustrerende conclusie van staatsagent Jeroen Kremers, voorheen onder meer een topman bij het IMF. Een schandalig staaltje blauwe arrogantie.

Nu schuwt de luchtvaartmaatschappij zelfs chantage niet als middel. KLM dreigde er mee Richard Emmerink, directeur strategie van Schiphol, persoonlijk aansprakelijk te stellen voor eventuele financiële schade. De vraag is of dat juridisch gezien wel kan. Een directeur van Schiphol is niet verantwoordelijk voor het businessmodel en/of de bedrijfsresultaten van KLM. Ronduit schokkend is het dat Schiphol is gezwicht voor deze chantage om het rapport niet naar buiten te brengen, al omschrijft Schiphol dat anders in het Volkskrant-artikel.

Dat het dat toch niet heeft gedaan, is vanwege de wens van Barin en KLM. ‘Daar zijn we volwassen mee omgegaan door dat te respecteren.’ 

Het is bizar dat Schiphol danst naar de pijpen van KLM. Al kan KLM niet zonder (een groot) Schiphol, Schiphol kan wel degelijk zonder KLM. Zonder dat de economie daaronder lijdt.

Het lijken al met al wanhopige stuiptrekkingen van een bedrijf dat in zijn huidige vorm niet toekomstbestendig is.

Overigens zou een vliegtaks voor alle passagiers, progressief naar niet alleen afstand maar ook vliegfrequentie, geen alternatief moeten zijn voor krimp van Schiphol, maar simultaan met krimp als doel op zich moeten worden ingezet. In het belang van welvaart en welzijn.