De laatste linkse filmmakers

Iedere recensent heeft zo z’n eigen zwaktes en favorieten. Bij mij zijn dat de films van Ken Loach, of om preciezer te zijn: de films die regisseur Ken Loach maakt met scenarist Paul Laverty. Waar andere makers gewoon weer een mooie, nieuwe film willen afleveren, weet hun fanatieke engagement en hun humane wereldbeeld bij mij altijd een snaar te raken. Zelfs als het een wat minder memorabele film betreft als Jimmy’s Hall.

Jimmy’s Hall speelt zich af in Ierland, in de jaren dertig, en vertelt het waargebeurde verhaal van communist Jimmy Gralton (met fraai ingetogen charisma gespeeld door Barry Ward). Na enkele jaren in de Verenigde Staten keert hij terug naar zijn geboortestreek en heropent daar het oude dorpshuis. Deze wordt gebruikt voor dansavonden met jazzmuziek, boks- en zanglessen, discussies en het organiseren van politieke acties. De jongeren vinden het prachtig, maar de katholieke kerk en landeigenaren beschouwen Gralton als een bedreiging. Een bittere strijd brandt los over het voortbestaan van het dorpshuis.

Jimmy’s Hall bevat alle Loach/Laverty elementen die mij dierbaar zijn. De film is levendig, leerzaam, bij vlagen erg grappig, naturalistisch geacteerd en is gedraaid met vloeiende, onopdringerig camerawerk. De film is een vurig pleidooi voor gemeenschapszin. Het is een terugkerend thema in het werk van Loach: mensen die door de maatschappij zijn gemarginaliseerd, zijn in staat om hun lot in eigen handen te nemen als ze zich gezamenlijk inzetten om zich te ontwikkelen en een vuist maken tegen de machthebbers.

Het belangrijkste kritiekpunt op Jimmy’s Hall is dat de film weinig verrassingen biedt. Als bewonderaar van Loach en Laverty ben ik bekend met hun stijl en standpunten. In vergelijking met hun vorige film is het plot wat rechtlijnig. De rol die ieder personage krijgt toebedeeld is vanaf het begin duidelijk en de dilemma’s waarvoor ze komen te staan, zijn niet erg scherp. Jimmy’s Hall wordt geen klassieker als Kes, Land and Freedom of The Angel’s Share.

Maar Jimmy’s Hall heeft datgene wat Loach en Laverty onderscheidt van andere hedendaagse filmmakers. Het is de standaard om genuanceerd te zijn, vragen te stellen in plaats van antwoorden te bieden en vooral geen oordeel te vellen. Wie met een film stelling neemt, wordt al gauw beschuldigd van preken. Loach en Laverty trekken zich hier niets van aan. Ze durven partij te kiezen en te zeggen wat zij vinden. Hierdoor blijven de laatste echte linkse filmmakers een nog altijd relevante verademing.

Bart Juttmann, bekend van de webserie Ideale Liefde, bespreekt op Joop wekelijks een film. Volg Bart ook op Twitter