De opiniesite van BNNVARA met actueel nieuws en uitgesproken meningen

De intensieve landbouw is geen voorbeeld voor de wereld

Opinie

•

10-09-2012

•

leestijd 3 minuten

•

Niet voor niets spreken deskundigen als het om grootschalige akkers of weidegebieden gaat over 'ecologische woestijnen'

Aalt Dijkhuizen betoogde gisteren in deze krant dat de landbouw in Nederland intensiever moet om zo de groeiende wereldbevolking te kunnen voeden. Ook voor het milieu is dat beter volgens de voorzitter van de Raad van bestuur van Wageningen Universiteit. Het verhaal van Dijkhuizen is van een ongelofelijke kortzichtigheid, die mijns inziens niet past bij een leidende rol in een wetenschappelijk instituut.

In driekwart van de wereld is de landbouw aanzienlijk minder productief dan in Nederland. Er valt dus een wereld te winnen aan goede, efficiëntere, landbouwmethoden en dat is nodig bij een groeiende wereldbevolking. Maar de intensiviteit waarmee in Nederland, en in een aantal andere hoog ontwikkelde landen landbouw wordt gepleegd, keert zich in vele opzichten tegen zichzelf en is niet duurzaam.

Ecologische woestijnen De ontwikkeling in de landbouw in Nederland heeft de afgelopen decennia bijgedragen aan een enorm verlies van rijkdom aan planten en dieren, onze biodiversiteit. Niet voor niets spreken deskundigen als het om grootschalige akkers of weidegebieden gaat over ‘ecologische woestijnen’. Het gebrek aan natuurlijk evenwicht in deze monoculturen zorgde ervoor dat het gebruik van chemische middelen enorm is toegenomen en wereldwijd nog steeds verder toeneemt.

De afhankelijkheid van die middelen neemt bij verdere intensivering toe, en niet af, zoals Dijkhuizen lijkt te geloven. Resistenties ontwikkelen zich, en zorgen op hun beurt voor verder toenemende afhankelijkheid van chemische middelen. Op dit moment al bedreigt het overmatig gebruik van deze chemische middelen onze bijenstand, en doodt het zo insecten die essentieel zijn voor het bestuiven van fruitbomen, die hierdoor minder groeien. U begrijpt het: de door ons niet-gewenste cirkel is rond.

In de intensieve veehouderij gaat dezelfde redenering op, met wellicht nog grotere gevolgen voor de mens. De enorme omvang van de veestapel, de schaalvergroting en het fokken van zwakke dierrassen zorgen voor het sneller uitbreken van dierziekten en het groter worden van de gevolgen bij een uitbraak. Grootschalig antibioticagebruik moet de dieren op de been houden, met als gevolg dat antibiotica-resistente bacteriën de gezondheid van mensen bedreigen. Om de dieren te voeren worden oerwouden aan de andere kant van de wereld gekapt voor de teelt van soja. Ook daar ten koste van biodiversiteit en voedselvoorziening van de lokale bevolking. En met hier als gevolg een overschot aan mest die onze bodem vervuilt, en bijdraagt aan verdere vernietiging van onze natuur.

Race to the bottom Met het verder doorgaan op deze weg van intensivering en schaalvergroting wordt steeds getracht voor elk afzonderlijk probleem dat opdoemt een nieuw technisch hulpmiddel in te zetten. Wageningen heeft het er druk mee. Zo kun je een tijd volhouden dat je de meest directe negatieve milieugevolgen binnen de perken houdt of zelfs beperkt. Maar over de gehele keten, met inbegrip van alle ecologische, sociale en ethische aspecten, is het een ‘race to the bottom’, waarbij uiteindelijk mens en dier slachtoffer zijn. Het is de kunst om een verantwoorde ‘derde weg’ te vinden, waarbij een goede landbouwproductiviteit hand in hand gaat met respect voor dierenwelzijn, herstel van onze biodiversiteit en een economisch, sociaal en cultureel levend landelijk gebied. Ik zou wensen dat de WUR zich dáár op zou concentreren.

Mondiale oplossingen Mondiaal zijn er oplossingen voor het voedselvraagstuk. Als iedereen op aarde het westerse consumptiepatroon overneemt zullen er inderdaad grote voedseltekorten ontstaan. Dat kan dus gewoonweg niet. We zullen ons voedingspatroon moeten aanpassen. We hoeven niet met z’n allen vegetariër te worden, maar minder vlees eten is een belangrijk deel van die oplossing. En laten we beginnen met te zorgen dat er een eind komen aan de verspilling van voedsel: in de voedselketen wordt uiteindelijk ca 30% (!) van het voedsel niet opgegeten, maar weggegooid.

De toekomst van de landbouw gaat over het voorkomen van honger en het beperken van de CO2-uitstoot. Maar breder gaat het over onze algehele verantwoordelijkheid voor het in stand houden en leefbaar houden van onze aarde. De kern van het failliet van de grootschalige intensieve landbouw is gelegen in de fundamentele strijdigheid met het behoud van onze biodiversiteit: zij is haar eigen vijand.

Meer over:

opinie, groen

Praat mee

onze spelregels.

0/1500

Bedankt voor je reactie! De redactie controleert of je bericht voldoet aan de spelregels. Het kan even duren voordat het zichtbaar is.

Reacties (12)

Sorteren op:

Bart van Oerle10 sep. 2012 - 17:25

"De ontwikkeling in de landbouw in Nederland heeft de afgelopen decennia bijgedragen aan een enorm verlies van rijkdom aan planten en dieren, onze biodiversiteit." Maar juist door intensivering hoef je minder land te gebruiken voor landbouw en hou je dus meer land voor de natuur over. Dit gaat dan wel op dit moment niet op voor Nederland, want bij ons zo'n beetje alles gecultiveerd, maar het zou toch mooi zijn als er door intensivering geen natuurgebieden meer verdwijnen. En verder wat chemische bestrijdingsmiddelen betreft, het lijkt me goed dat daar alternatieven voor gevonden worden. Dat kunnen vriendelijkere middelen zijn of genetische verrijking waarbij de planten resistent worden tegen ziektes (en niet tegen gif wat ook wel gebeurt). Dus, we hebben meer instituten als Wageningen nodig om ons hierin te voorzien. En wat mijn stem betreft, GroenLinks wordt het in ieder geval niet.

Heileeuw10 sep. 2012 - 17:25

Het is wel spreken voor eigen parochie: de vz. van het CVB van LUW heeft het gehad over de noodzaak van intensieve landbouw als we ons gedrag niet veranderen, en laten we wel wezen: die kans is ook gewoon heel klein.

maouc10 sep. 2012 - 17:25

Naar mijn mening heeft GroenLinks wel degelijk concrete oplossingen op dit gebied: http://2012.groenlinks.nl/standpunten/dieren-natuur/bio-industrie Naast het fijt dat over niet al te lange tijd er even veel mensen "te dik`zzij als dat er mensen zijn die honger hebben en het dus eerder een verdelingsvraagstuk is. Vind ik dat dat intensieve landbouw en veehouderij gewoon niet ethisch is.

[verwijderd]10 sep. 2012 - 17:25

Weer een stuk over hoe rot het systeem wel niet is, maar concrete oplossingen ho maar.

2 Reacties

Michiel Online10 sep. 2012 - 17:25

eigenlijk gewoon iemand die met lege handen staat omdat de meerderhid de kop in het woestijnzand heeft gestoken.

0 Rapporteren

Tom Meijer10 sep. 2012 - 17:25

"Weer een stuk over hoe rot het systeem wel niet is, maar concrete oplossingen ho maar." Hij draagt wel degelijk oplossingen aan. U blijkt ze niet op te merken of U wilt dat niet.

0 Rapporteren

rbakels10 sep. 2012 - 17:25

Als een flat genoeg is voor mij als mens is die ook goed genoeg voor een varken.

1 Reactie

Tom Meijer10 sep. 2012 - 17:25

U heeft een keus. Een varken niet. Dus Uw redenering snijdt geen hout.

0 Rapporteren

FritsGuevara10 sep. 2012 - 17:25

Ben benieuwd wat de rol is van landbouwsubsidies in dit geheel. Er is kennelijk meer geproduceerd dan waar vraag naar is.

1 Reactie

BioMike10 sep. 2012 - 17:25

Ben ik ook wel benieuwd naar. Daarnaast denk ik dat het hele voedselprobleem meer een sociaal probleem is dan een technisch probleem. Je kan productie wel nog verder verbeteren, maar dat gaat het probleem niet oplossen. Het teveel geproduceerde voedsel wordt gewoon weggegooid of onder de noemer van "voedselhulp" op de 3e wereld markt gedumpt (waar de lokale boeren en markten ook niet tegen kunnen concurreren).

0 Rapporteren

varkensboer10 sep. 2012 - 17:25

Het systeem is niet rot, het systeem heeft echter wel aanpassingen nodig. Door aan de zijlijn te staan roepen dat alles fout is en alles anders moet kom je er niet. Je kunt niet ontkennen dat efficiency in voedselproductie van wezenlijk belang blijft vanuit het oogpunt van milieu en voedselvoorziening gezien de mondiale ontwikkelingen. Er wordt niet gefokt op zwakke dierrassen, integendeel robuustheid neemt juist een steeds belangrijker aandeel in in de fokkerij doelstellingen in de veehouderij. Er wordt niet massaal met antibiotica gewerkt, dit is een achterhaald verhaal. Resistente bacterien in Nederlandse ziekenhuizen komen vooral uit buitenlandse ziekenhuizen, en niet uit de veehouderij. Groen Links denkt dat de boeren wel eventjes 50 jaar terug gaan in de tijd. En met een schoffel en een hooivork de problemen wel zullen worden opgelost. Ga eens praten met een moderne boer, en kom dan pas met een visie.

1 Reactie

Tom Meijer10 sep. 2012 - 17:25

"Er wordt niet gefokt op zwakke dierrassen, integendeel robuustheid neemt juist een steeds belangrijker aandeel in in de fokkerij doelstellingen in de veehouderij." Nee. Met zwak wordt hier niet het fysieke voorkomen bedoeld. Een doorgefokt sterk gespierd dier kan genetisch zeer zwak zijn. Met fokken worden altijd kenmerken geëlimineerd, er komen nooit kenmerken bij. Dat betekent dat fokken automatisch leidt tot genetisch verzwakking. Kenmerken die er uit gefokt zijn keren nooit meer terug in dezelfde lijn. Ze kunnen slechts er weer ingefokt worden door te kruisen met foklijnen waar het gewenste kenmerk nog wel aanwezig is. Als dergelijke lijnen nog bestaan tenminste. Het is een weg die voor sommige dieren al enkele duizenden jaren wordt doorgezet en dat kan uiteindelijk slechts tot uitsterven leiden. Het is daarom van het grootste belang dat 'ouderwetse' (beter nog: oorspronkelijke) foklijnen in stand gehouden worden. Anders is het echt op gegeven moment einde verhaal.

0 Rapporteren