De idiote 'Peace Prize' van de FIFA voor Trump is onderdeel van een zorgwekkende cultuur

Ieder normaal denkend mens zag de uitreiking van de zogenaamde Peace Price aan Donald Trump door FIFA voorzitter Infantino tenenkrommend en met een gevoel van afschuw aan. En ervoer het als een mengeling van ruggengraatloze vleierei, marketing, absurdisme en onwaarachtigheid. Wie denkt dat dit een unieke show was, vergeet dat in de wereld van het internationale voetbal vergelijkbare toneelstukken al jarenlang plaatsvinden. De FIFA (Internationale Federatie van Voetbal Verenigingen), de machtigste sportbond ter wereld, bewijst al decennia lang hoe imago, invloed, financiële belangen en corruptie elkaar versterken, ten koste van transparantie en integriteit.

De FIFA beheert miljarden aan commerciële rechten, sponsorcontracten en uitzendrechten in het voetbal. Deze bedragen gaan rond in een organisatie met zwakke externe controles en nauwelijks bestaande interne controle, waardoor er automatisch risico’s ontstaan. Talloze onderzoeken en rechtszaken hebben de afgelopen decennia laten zien hoe een cultuur van steekpenningen, voorkeursbehandelingen en belangenverstrengeling kon gedijen. Dat waren niet enkele ontsporingen maar systematische patronen die diep in de bestuursstructuren geworteld waren.

Dat bleek vooral toen in 2015 Amerikaanse en Zwitserse autoriteiten grootschalige onderzoeken startten naar fraude, witwassen en omkoping bij FIFA-functionarissen en regionale confederaties. Meerdere officials bekenden schuld of werden veroordeeld. Deze onthullingen bewezen een langjarig systeem van persoonlijke verrijking. Het waren vaak niet salarissen of officiële vergoedingen, maar verborgen betalingen rond kampioenschappen, mediarechten en commerciële deals. Daardoor konden bepaalde functionarissen er een luxe levensstijl op na houden die niet overeen kwam met hun formele positie.

Belangrijk is dat niet elke bestuurder zich persoonlijk verrijkte, het probleem zat dieper: de interne machtsstructuur, waarin loyaliteit zwaarder woog dan integriteit en waarin toezicht vaak afhankelijk was van dezelfde personen die gecontroleerd moesten worden, creëerde een kwetsbare omgeving. Er was nauwelijks transparantie, besluitvorming vond plaats achter gesloten deuren en tegenstemmen werden regelmatig genegeerd of buitenspel gezet.

Een van de meest zichtbare voorbeelden is de toewijzing van WK’s, vooral die aan Rusland (2018) en Qatar (2022). De onthullingen over de bijna zekere ongeoorloofde beïnvloeding van stemprocedures onderstreepten dat sportieve en ethische overwegingen niet de doorslag gaven, maar politieke, economische en strategische belangen en omkoping.

Na zulke schandalen beloofde de FIFA hervormingen. Er kwamen regels voor termijnlimieten van bestuurders, beloftes voor meer transparantie en commissies die onafhankelijk toezicht moesten houden. Veel deskundigen plaatsten echter onmiddellijk vraagtekens bij de effectiviteit hiervan. De cultuur binnen een organisatie verandert niet door structuurwijzigingen alleen; het gedrag van de leiding is ook cruciaal.

Dat brengt ons bij huidig FIFA-voorzitter, Gianni Infantino. Hoewel hij niet is veroordeeld voor corruptie, roept zijn optreden veel kritiek op vanwege zijn bestuursstijl en zijn consolidatie van macht. Waarnemers, media en ethiek-deskundigen bekritiseren dat zijn leiderschap weinig ruimte laat voor interne democratie. Beslissingen worden top-down genomen en congressen, formeel het hoogste orgaan van de FIFA, functioneren in de praktijk vaak als ceremonieel stempelapparaat. Ook leidde een onderzoek van Zwitserse autoriteiten naar ontmoetingen tussen Infantino en justitiefunctionarissen tot vragen over zijn omgang met transparantie, hoewel het onderzoek later zonder vervolging werd afgesloten.

Daarnaast zien critici zijn sterke focus op commerciële expansie—zoals het uitbreiden van het WK naar 48 landen en het creëren van nieuwe toernooien— als beleid dat vooral de macht en inkomsten van de FIFA-top versterkt. De bond blijft hierdoor sterk afhankelijk van een kleine groep beslissers, terwijl nationale bonden en spelers zelden invloed hebben op cruciale keuzes. Dit voedt de perceptie dat de organisatie, ondanks hervormingsbeloften, interne democratie en checks-and-balances nog steeds niet serieus neemt

Dit alles maakt duidelijk dat zelfregulering door FIFA onvoldoende blijft. Er zijn ook geen aanwijzingen dat er structurele verbetering op komst is. De druk zal dus van buiten moeten komen, zowel van de kant van overheden als van de privé-sector. Overheden moeten gaan samenwerken voor dwingende regelgeving om de besluitvorming binnen FIFA te verbeteren en misbruik van functies te voorkomen. In de privé-sector beschikken de grote sponsors over enorme financiële middelen om druk uit te oefenen op FIFA.