De Egyptische haatcampagne

Aan mijn Egyptische vrienden:

Zoals jullie weten kom ik al jaren in Egypte, niet alleen om verslag te doen, maar ook omdat ik jullie – mijn vrienden – graag wil zien. Jullie zijn met me meegegaan naar de protesten tegen Mubarak en Morsi, vertaalden voor me en hielpen me bij het vinden van interessante personen die ik wilde interviewen.

Als ik vragen had over de politiek, werden deze voor me uitgezocht. Ik mocht jullie interviewen, jullie ouders benaderen en een paar van jullie wilden zelfs mee naar de Moslimbroederaanhangers, omdat jullie best begrepen dat ik geen activist, maar een journalist ben. Beide kanten belichten vonden jullie belangrijk.

De meesten zijn er vanaf het begin af aan bij geweest (in januari 2011), toen Egypte de straat opging tegen Mubarak. Ik was er toen ook. Toen het Egyptische leger ouderwets van zich liet horen door op revolutionairen te schieten, schreeuwden jullie moord en brand. Ik was er toen ook. Hierna kwam Morsi, die het vervolgens verklootte, en jullie gingen weer de straat op. Ik was er toen ook. Toen de Moslimbroeder werd afgezet en het leger de touwtjes in handen kreeg, verzekerden jullie mij ervan dat de geschiedenis zich niet zou herhalen: het leger mocht niet op vreedzame demonstranten schieten. Natuurlijk was ik er ook.

Van die belofte om op te komen voor gelijkheid, menselijkheid en democratie is weinig terecht gekomen. De laatste dagen zag ik intelligente Egyptenaren (van een afstandje, want ik ben niet meer in Egypte) veranderen in harteloze, gehersenspoelde barbaren. Ik heb de zinnen ‘ik ben niet voor geweld, maar alle Moslimbroeders mogen dood’ en ‘ik dank god voor de dood van de terroristen’ te vaak voorbij zien komen. Sommigen riepen zelfs op tot een nieuwe Hitler, iemand die alle ‘terroristen’ uit de weg zou ruimen.

Ik vraag me af hoe jullie in godsnaam kunnen denken dat alle neergeschoten Egyptenaren terroristen zijn. Onder de lijken bevinden zich niet alleen mannen en vrouwen, maar ook kinderen en journalisten. En denken jullie nou echt dat al die Moslimbroederschapaanhangers de dood verdienen? Duizenden of misschien wel miljoenen mensen? Denken jullie nou echt dat zij allemaal in het bezit zijn van wapens? En hoe weet je wie wie is, als het leger lukraak in het wilde weg schiet?

Jullie gebruiken de afgebrande kerken vaak als excuus, omdat jullie weten dat ik daar gevoelig voor ben. Natuurlijk is dat een verschrikkelijk gegeven, maar ik weet wel dat het niet zeker is wie wat deed (waarschijnlijk de Broeders), aangezien de berichtgeving momenteel niet te vertrouwen is en het land één grote chaos is. Bovendien is het een zij-conflict, veelal veroorzaakt door de huidige chaos. Toen ik bijwoonde hoe de eerste Moslimbroederaanhangers op 8 juni neergeknald werden, staken zij nog niets in de brand. Ook heb ik toen geen wapens gezien. Wat ik wel zag, was veel angst voor het leger. Die angst bleek gegrond.

Wanneer ik kritische vragen stel, krijg ik te horen dat ik bevooroordeeld ben, dat ik geen recht van spreken heb en dat ik vooral weg moet blijven uit Egypte. Het is jullie ingeprent door de Egyptische media, die al nooit objectief te noemen waren, maar nu al helemaal de weg kwijt zijn. De laatste dagen heb ik zoveel leugens voorbij zien komen: leugens die jullie allemaal geloofden. The New York Times of CNN daarentegen, vinden jullie bevooroordeeld, want het leger bekritiseren mag immers niet. De hele wereld heeft het simpelweg fout volgens jullie, behalve Saudi-Arabië, want de koning van dit land steunde het hardhandige optreden van het Egyptische leger.

Weten jullie wel dat een zeer goede vriend van jullie een vader binnen de Moslimbroederschap heeft? Weten jullie wel dat hij zijn neven, vrienden en andere kennissen de afgelopen dagen heeft moeten begraven? Weten jullie wel dat hij bij het zien van al deze haat zich de laatste tijd zo eenzaam voelt, dat hij het liefst wil verdwijnen? Vast niet, want hij durft niets meer te zeggen.

Door mijn vele connecties binnen de Egyptische samenleving voelde ik me altijd bevoorrecht, totdat het tegen me gebruikt werd. De laatste dagen werd ik kapot gebombardeerd met ordinaire haatcampagnes en weggezet als iemand die geen enkel verstand heeft van Egypte. Iedereen die jullie mening niet deelt, is bij voorbaat slecht. Het wrange is dat ik niet eens een mening heb, maar slechts het buitensporige geweld verafschuw. Maar volgens jullie klopt dat niet: het leger is heilig en alle Moslimbroederschapaanhangers moeten in de hel branden, vinden jullie. Dat ik mijn ogen niet sluit voor alles wat Morsi en zijn broeders hebben gedaan, geloven jullie ook al niet, helaas.

Het spijt me dat ik dit moet vertellen, maar door het optreden van het leger te rechtvaardigen, zetten jullie aan tot meer geweld. Dat de strijd tegen terrorisme veelal terroristen aantrekt, moet vast bekend in de oren klinken. Kijk maar naar Syrië. Ik verwacht dat de eerste jihadisten binnenkort dan ook met open armen verwelkomd zullen worden in Egypte.

Om eerlijk te zijn ben ik blij dat ik momenteel niet in Egypte zit. Allereerst omdat ik gek zou worden van alle pogingen om mij als journalist – en als vriendin – naar jullie kant toe te trekken, maar ook omdat ik gehoord heb dat er al heel wat journalisten zijn aangevallen en de gevangenis in zijn gegooid.

Als laatste wil ik nog kwijt dat ik Morsi, Mubarak, het leger of wat voor politieke invloeden er ook aanwezig mogen zijn in Egypte nooit gesteund heb. Om eerlijk te zijn, interesseert het me als Nederlandse journalist niet wie er aan de macht is. Maar ik ben ook een mens, een observator, iemand die de groeiende haat met lede ogen aanziet. Mijn enige hoop is dat er nog mensen zijn die objectief blijven, revolutionairen bijvoorbeeld, die Morsi bekritiseerden, maar de ogen niet sluiten voor misstanden. Gelukkig ken ik er daar ook een paar van.

Het laatste bericht dat persoonlijk aan mij gericht was, luidde als volgt: “Sorry voor alle aanvallen op jou als persoon, maar je moet weten dat we ernstig getraumatiseerd zijn. We moeten gewoon van die terroristen af.”

Ik beloofde dat ik het mee zou nemen in mijn volgende stuk. En nu ga ik alles naar het Engels vertalen.