Trump beging meer misdrijven
De ecologische crisis vraagt om meer boeren, niet minder
© Cc-foto: Noah Buscher
Door Jelle de Graaf (klimaatactivist o.a. actief bij Extinction Rebellion), Roos Saat (boerin en mede-oprichter Extinction Rebellion Landbouw), Linder van den Heerik (tuinderij De Voedselketen en docent agro-ecologie) en Klarien Klingen (Toekomstboeren en Federatie voor Agro-ecologische Boeren).
Voor een leefbare planeet en platteland hebben boeren en klimaatactivisten elkaar keihard nodig. Dit weekend demonstreerden zowel Farmers Defence Force als Extinction Rebellion in Den Haag. In de media werd dit neergezet als 'de boeren' tegen 'de klimaatbeweging' alsof het een spannende sportwedstrijd betrof. Ook in de verkiezingsstrijd worden de belangen van boer en klimaat tegenover elkaar gezet. Alsof we zouden moeten kiezen voor boer óf natuur. De realiteit is dat er een toekomstvisie nodig is die goed is voor platteland en planeet.
De afgelopen decennia zijn boeren door de overheid, banken en multinationals gedwongen om steeds verder te industrialiseren. Schaalvergroting, mechanisatie en intensivering hebben boeren steeds meer vastgezet in een systeem waar maar moeilijk aan is te ontsnappen. De marges zijn steeds kleiner geworden en boeren zijn overgeleverd aan de grillen van een wereldmarkt. De agro-industrie heeft een landbouwmodel gecreëerd waarin de boer zogenaamd alle in- en outputs kan controleren en sturen. Met meer gif, kunstmest, en gespecialiseerde machines heb je eigenlijk steeds minder natuur nodig - zo luidt het devies.
Het tegenovergestelde is waar. De kortetermijn ‘oplossingen’ leiden tot langetermijnproblemen. Er worden miljarden verdiend door de industrie aan producten zoals GMO-zaden die resistent zijn gemaakt tegen gif, waardoor boeren zowel eindeloos gif kun spuiten en afhankelijk worden van één soort zaad om te kunnen blijven produceren. Voor de aarde is dit systeem moordend. Landbouwgif, kunstmest en overbemesting zijn een belangrijke veroorzaker van de schrikbarende wereldwijde achteruitgang in biodiversiteit, door wetenschappers wel de zesde massa-uitsterving genoemd. De industriële landbouw speelt bovendien een grote rol in de gevaarlijke verhitting van de planeet. Volgens de Verenigde Naties is de landbouw wereldwijd verantwoordelijk voor 14,5 procent van de uitstoot van broeikasgassen. Om dit te illustreren. Kunstmestfabrikant Yara gebruikt in Nederland 2 miljard m3 gas per jaar, dit is evenveel als 1,3 miljoen huishoudens. De (verwarmde) glastuinbouw gebruikt zelfs 2,4 miljard m3 gas per jaar, evenveel als ruim 1,5 miljoen huishoudens. Denk daar even aan de volgende keer dat een minister je vraagt de verwarming een graad lager te zetten.
De landbouw is één van de grootste veroorzakers van de klimaatcrisis en één van de sectoren die er het eerst door geraakt wordt. Hittegolven, (langdurige) droogte, overstromingen en ander extreem weer hebben allemaal grote invloed op het boerenbedrijf. Het moet anders, en daarvoor is het nodig dat de schijntegenstelling tussen boer en planeet wordt doorbroken. De landbouw zou namelijk een grote rol kunnen spelen in het bestrijden van de klimaatcrisis. Door agro-ecologische landbouwmethoden toe te passen wordt er CO2 uit de atmosfeer gehaald en in de bodem opgeslagen. Denk hiervoor aan het buiten laten staan van koeien op gezonde graslanden en weiden, het gebruik van organische mest, in plaats van kunstmest en het grootschalig gebruiken van agro-forestry.
Het platteland snakt naar een serieus toekomstperspectief, naar een leefbaar platteland met gezonde boerenbedrijven. Een transitie naar een landbouwsysteem zonder machtige agro-industrie en met meer natuur kan de oplossing bieden. Hier zouden boeren niet meer hoeven te produceren voor een oneerlijke wereldmarkt, maar om de regio te voeden. Hier staat niet langer alles in het teken van constante winstmaximalisatie, maar ook het verzorgen van de omgeving. Het platteland is de afgelopen decennia uitgehold en vergeten door een overheid die een industrieel landbouwbeleid nastreeft en lijkt te vergeten dat er ook nog mensen - en natuur - moeten leven op het platteland. Dit betekent geen gif en geen kunstmest, geen afhankelijkheid van landbouwsubsidies maar een gezonde, sociale, lokale economie en vooral heel veel meer boeren.
Terwijl boer, natuur, klimaatactivist, en consument constant tegen elkaar worden uitgespeeld, gaan multinationals er met de miljarden vandoor. De agro-industrie is afhankelijk van deze polarisatie om de huidige uitbuiting van de industriële landbouw overeind te houden. Terwijl overal op de wereld boeren laten zien dat dat op een kleinschalige en duurzame wijze gezond en genoeg voedsel kan worden geproduceerd, onafhankelijk van de agro-industrie. Voor een eerlijke en gezonde toekomst is het noodzakelijk om over deze schijntegenstellingen heen te stappen en druk uit te oefenen daar waar het systeem piept en kraakt. De miljarden winsten van Ahold, Yara, en Unilever zullen de ondergang zijn van de meeste boeren in Nederland. Voor een leefbare planeet en platteland hebben boeren en klimaatactivisten elkaar keihard nodig.
Cc-foto: Noah Buscher
Praat mee
Heb je een vraag, suggestie of wil je gewoon iets kwijt? Dat kan hier. Lees onze spelregels.
Reacties (40)
En wat moet ik nou weer van de foto denken? een tractor die ergens te hoog opgegroeide vegetatie, gras vooral, oogst, die dan in rollen wordt opgeslagen (zie achtergrond), voor compostering of andere recycling. Rarara, wat moeten we hiermee??
Boeren zijn niet dom, het was niet enkel dwang maar ook weloverwogen eigenbelang. Boeren hebben zo vaak in de geschiedenis van Europa zaken afgedwongen en niet altijd even netjes. Dit terwijl ze leefden van de subsidies uit Europa. Ze hebben daar nooit nee tegen gezegd. Boeren zijn geen slachtoffers, ze kunnen ook nog zelf nadenken, echt waar.
Hier wordt voorbij gegaan aan het feit dat de aarde al opwarmt vóór de huidige schaalvergrotingen en vóór Sicco Mansholt's plan voor modernisering van de landbouw. De landbouw is hier en elders een probleem omdat ze door schaalvergroting, het landbouw areaal, mechanisatie, eisen van overheid en geldschieters, in staat is enorm efficiënt en vindingrijk te produceren. Zo goed dat onze landbouw ook het buitenland bedient. Niemand stelt de vraag of het buitenland minder gaat consumeren als Nederland niet meer levert. Van alles wat straks door het buitenland wordt opgepakt is het afwachten hoe CO2- of stikstofneutraal dat gebeurd. We durven productie- en exportrestricties wel op te leggen aan individuele boeren, maar niet aan het grote bedrijfsleven. De mens veroorzaakt de klimaatcrisis met zijn aantal. Zij wil eten, een dak boven het hoofd en leven als de rijken. Onze steeds geavanceerdere levenswijze consumeert de aarde. Landbouw wordt aangepakt voor snel politiekresultaat. Als ons land alles wil, bevolkingsgroei, industriële groei, mobiliteitsgroei, vervoersgroei, landbouwgroei, natura 2000 groei en daarvoor niet naar zichzelf kijkt maar naar Europa voor wat het nodig heeft, dan komt het vanzelf terecht in de huidige problemen. Visie ontbreekt want weinig partijen hardop durven na te denken over álle consequenties voor een gezond evenwicht tussen de belangen die dit land voorop stelt. Het is makkelijker hobbel voor hobbel te nemen.
Met die landbouw gaat het inderdaad als met Goethe's tovenaarsleerlingen. Ze kunnen wel iets vermeerderen, maar dit niet meer stoppen als de lasten ervan uit de hand lopen. Zaak van de politiek hier (zoals de noodrem nu daar slecht voorbeeld van is), en niet van vrije markt of kapitalistisch optreden de vrije hand laten tot in het oneindige.
In Gelderland hebben ze al berekend dat als alle plannen doorgaan ze de oppervlakte van 1,8 keer de provincie nodig hebben om ze uit te voeren, en dan moeten er ook nog meer boeren komen. Heo dan?
Beste Jelle de Graaf, Een betere wereld begint bij je zelf. Zo denken bijna alle boeren en ze brengen dat soms 24 op 7 in de praktijk. Boer zijn is een moeilijk en ook risicovol beroep. Je hebt echt geen idee hoeveel kennis het vergt en hoe slim het voedselsysteem in elkaar zit. En ze willen zeker geen SLAAFJES worden van mensen die vooral uitblinken in het formuleren van mooie megalomane doelen. Uiteindelijk gaat het om het realiseren van goede oplossingen. Of daar een nobel of eigenbelang doel achter zit is daarbij van secundair belang. En natuurlijk is naast kwaliteit ook de kwantiteit van heel groot belang. Maar niets belet je om boer te worden. Als dat spectaculaire resultaten oplevert zal je voorbeeldige werkwijze zich zeker in bredere kring verspreiden. Dus verander de wereld van onderop en niet top-down. Dan krijg je mijn respect. En hou op met het afschilderen van de boeren als een vijand van de natuur, het klimaat, de biodiversiteit en weet ik veel hoeveel ellende nog meer. Boeren zijn geen wilsonbekwame, debiele zielepoten. Die kunnen best zonder jullie sturing. Volgens mij bestaat Extinction Rebellion uit jonge autoritaire baasjes die overal over willen (mee)beslissen en daarvoor hindermacht aan het verwerven zijn.
Boeren willen dan geen SLAAFJES worden van mensen die vooral uitblinken in het formuleren van mooie megalomane doelen. Dat ze SLAAFJES zijn van de multinationals (voeder- en bemestingsindustrie, de Campina's de supermarkten) en alleen maar aan groeien kunnen denken om er zelf IETS aan over te houden, (en TOCH ECHT met dit bedrijfsmodel een groot aandeel hebben in het verpesten van natuur en klimaat) dat wil maar niet doordringen.
Iemand hier die het nieuwe boek van Louise Fresco over wereldvoedselproblemen gelezen heeft? Na haar bestseller -Hamburgers Paradijs- (dat ik wel heb gelezen)? gaat ze dus nog even door op haar inwendige piloot. Zij heeft het niet zo met al die agroecologie, en gooit het liever op de moderne agroindustrie en aanverwanten, dus op de export landen en China (want hebben in Wageningen ook een en ander geleerd)..... Of heb ik het mis hier??
Fresco heeft definitief voor het grootkapitaal gekozen? Dan ga ik dat boek in ieder geval niet lezen.
Ik zou niet willen dat je door mijn bevooroordeelde) mening haar boek ongelezen laat, want ze heeft altijd allerlei wetenswaardigs en behartigenswaardigs te vertellen, bijv soberder eten, geen liflafjes of miracle foods. Ratio eerst, zegt ze, geloof al die food nonsense niet, en vaak heeft ze dan wel gelijk. Maar haar hoofdboodschap blijft toch, denk niet dat je met terug naar de natuur of biologisch goed zit, of duurzaam bezig bent. Helaas, haar vertrouwen in pure wetenschap en de agroindustrie gaat me vaak toch beetje te ver. There is more between heaven and earth, Louise....
Als de bevolkingsgroei doorgaat moesten we volgens Fresco allemaal aan de linzen.
Ik vraag wel eens op een terras, wat is de dagsoep? Als het linzen of dhal is, hap ik altijd meteen toe. Wat een zaligheid (komt misscchien ook door wat ze er doorheen doen), heerlijk. Geen wonder dat ze in India al genoeg hebben aan 2 kgs/jr/prs vlees, tegenover 80 wij. Kwestie van cultuur natuurlijk.
Het is altijd weer schrikken, wat vleesvervangers kosten. Maak vlees duurder en wij veranderen gewoon mee. Onze cultuur is: de tering naar de nering zetten.
"Hier zouden boeren niet meer hoeven te produceren voor een oneerlijke wereldmarkt, maar om de regio te voeden" En hoe groot is dan de regio? want doen de boeren toch al. Voor een varkensboer uit Oost-Brabant, is de Randstad net zo ver weg als Brussel of het Ruhrgebeid. Het gros van onze export is naar de landen om ons heen, er gaat weinig 'de wereld' over, behalve wat bloemen, bier, melkpoeder en landbouwmachines.
Bloemen naar Rusland ja, op 8 maart vrouwendag, witte chrysanten die wij hier alleen met 1 november op de graven zetten. En dat mocht (ondanks de sancties) omdat het snijbloemen waren, en geen plantgoed, het is me toch wat....
Nog genoeg immorele toestanden binnen Europa zoals het vervoer van levende dieren zoals mestkalfjes
Tja, idd 1,4 % maar met de daarbij behorende directe industrie is het alweer 6,4% en wie weet wat het inclusief de indirecte industrie betekend. Maar net zoals andere partijen zoals PVV gebruikt ook PvdD alleen de cijfers die haar het beste uitkomt. Jammer.
>> Hier zouden boeren niet meer hoeven te produceren voor een oneerlijke wereldmarkt, maar om de regio te voeden. Dat zou inderdaad mooi zijn alleen ben ik bang dat de supermarkten de producten elders uit de EU halen. Dus in de hele EU moet dit gebeuren en een hele hoge import-heffing op deze producten van buiten de EU. Anders is het kansloos.
Leuk stukje. Waarschijnlijk is de auteur nog nooit in Oekraïne, Rusland, Afrika, Zuid Amerika of Azië geweest. Er kan een boel worden verbetert in de Nederlandse Landbouw. Maar je zult de verduurzaming van de Landbouw op wereldschaal moeten aanpakken ( Europees lukt het nog niet eens )( zie momenteel bv ook de Duitse Auto industrie die niet kan meekomen met de elektrificatie ) Ook zie je dat Afrika omkomt van de honger als de kunstmest en bestrijdingsmiddelen te duur worden.
Kunstmest en middelen te duur een probleem voor Afrika? Gorget it. Sinds het accoord met Rusland zijn er weer 700 schepen met 20duizend ton graan vanuit de rijke graanvelden in de Oukraine derwaarts gevaren om de honger te stillen. Want waarom zouden ze daar zelf iets doen aan voorziening in de basale behoeftes? Nigeria heeft oliegeld, andere landen hebben ook deviezen kennelijk. Geen centje pijn dus.
'Ook zie je dat Afrika omkomt van de honger als de kunstmest en bestrijdingsmiddelen te duur worden. ' Dit. En wat dacht je van genetisch gemodificeerde gewassen, men doet net alsof dit iets verschrikkelijks is maar we kunnen echt niet meer zonder.
Over de graanvelden in de Oekraine: Een stapje verder dan die graanvelden bedoel ik natuurlijk, de overvolle schuren zomer 2022. Meer dan twintig miljoen ton lag daar opgeslagen, waar dan gelukkig toch oplossing voor werd gevonden.
In Sri Lanka probeerde men het zonder kunstmest en het werd hongeren daar. Leuke groene romantiek: ga boeren zoals 150 jaar geleden maar vergeet dat de opbrengsten dan ook weer naar die periode gaan. Voedsel gaat schaars worden.
Omdat het van het ene op het andere moment werd afgeschaft zonder verdere plannen of steun van de overheid.
Danielle is afgeknapt op Fresco door mijn hints, WEMe., dus gaat haar nieuwe boek Ons Voedsel niet lezen. Uw redeneertrant en keuzes passen naadloos in dat boek, hoeft het dus ook al niet meer te lezen.
Een gezonde landbouw kringloop is de oplossing voor veel problemen, CO2, stikstof, voedsel. En daar hoort ook (een weliswaar beperkte) veeteelt bij. Als dit ergens zou kunnen worden gerealiseerd dan is dat wel in Nederland. Producten belasten op grond van CO2 uitstoot zou een mooi begin zijn. Minder vliegen, autorijden, vlees eten en minder mensen. Meer vakantie in eigen land, wonen naast het werk, groenten eten en geboorte/migratie beperking.
Dat worden dan flinke volksverhuizingen, wonen naast je werk. Vakantie in eigen land is voor mij nu al onbetaalbaar en ga wel naar Balcona. Groenten eten, mag ik zelf uitmaken of ik dat wel of niet wil. Geboorte / migratie beperken. Deze laatste vind ik grappig. Migratie beperken ben je dus met Wilders eens. Maar geboorte.... Wie gaan later dan mij, mijn vrouw en eventueel mijn kinderen verzorgen als er iets is?
@volrin Omdat 99% van de mensen omnivoren zijn en behoefte hebben aan het eten van vlees.
@Volrin Omdat planten niet alleen van CO2 kunnen leven maar ook organische mest nodig hebben.
Dit lijkt mij wel een passende reactie op deze auteurs die ik, dat moge duidelijk zijn, volstrekt niet serieus neem. Stemadvies Niet slechts de dieren hebben veel te duchten, Ook de bananen sterven weldra uit. Dus richt ik de Partij op van het Fruit Die opkomt voor de rechten van de vruchten. Stem woensdag dus lijst honderd, stem op Driek! Dan komt er een bananenrepubliek. Driek van Wissen (1943-2010)
"De inhoud van deze reactie voldoet niet aan de spelregels. Het is niet (langer) mogelijk om te reageren."
De ecologische crisis vraagt om meer boeren, niet minder
(Bewerkt door redactie)
Misschien is het beter je eerst eens te verdiepen in niet alleen de voordelen maar vooral ook de nadelen van GMO gewassen. Dat kan er voor zorgen dat je niet dergelijk jubelende onzinberichten publiceert. Om maar eens één ding te noemen: het verdwijnen van genetische variaties waar bijv. de banaan het slachtoffer dreigt te worden.