De dolk in de rug van Khadija Arib

‘Er komt een onafhankelijk extern onderzoek naar mogelijk grensoverschrijdend gedrag door Tweede Kamerlid Khadija Arib (PvdA) in haar tijd als Kamervoorzitter (2016-2021). Dat bevestigen ingewijden aan NRC. Het dagelijks bestuur van de Tweede Kamer, dat onder leiding staat van Kamervoorzitter Vera Bergkamp (D66), besloot daartoe na een vertrouwelijk advies over de kwestie door de landsadvocaat. Dat is ingezien door NRC.’

Mevrouw Arib is woest en ervaart de gang van zaken als “een dolk in de rug”, meldt AD. Snap ik. Ik zou ook woest zijn. Sterker, ik bèn woest. 

Zonder de zaak net zo goed als NRC gelezen te hebben – ik heb geen inzage gehad in het dossier; ik ken noch de twee anonieme klachtbrieven noch alle relevante feiten noch de specifieke klacht- en integriteitsregelingen van de Tweede Kamer – heb ik nu al een hoop vragen en kanttekeningen. Ga er maar even voor zitten, Vera. 

Om te beginnen: Waarom zijn die twee anonieme klagers niet eerder met hun klachten gekomen? Mevrouw Arib is sinds 7 april 2021 geen voorzitter meer. De klachten gaan over haar (kennelijk doorlopend!) gedrag als Kamervoorzitter over een periode van vijf jaar (2016-2021). Dat is al een tijd geleden. De meeste klachtregelingen, en vermoedelijk ook die van de Tweede Kamer, eisen dat een klager binnen een jaar na de gedraging een klacht indienen. Doet hij dat later, dan wordt zijn klacht – uitzonderingen daargelaten – niet-ontvankelijk verklaard. Dat is ook wel logisch. In veel gevallen is het onderzoek naar de verweten gedragingen na het verstrijken van meer dan twaalf maanden niet meer mogelijk. 

Klager 2 (brief juli ‘22) komt er bovendien pas mee, schrijft NRC, omdat mevrouw Arib in juli '22 in een commissie is benoemd – en dàt wil hij voorkomen. O. In de eerste plaats: daar is geen enkele klachtregeling voor bedoeld. Klachtregelingen zijn er om te klagen over bejegeningen die al hebben plaatsgevonden. Daarvan lijkt in casu nog geen sprake. 2. Deze anonieme, appel schillende ambtenaar zit vermoedelijk niet samen met mevrouw Arib in die nieuwe commissie. In dat geval is hij niet eens belanghebbende en kan hij hierover geen klacht indienen 3. De klacht betreft beweerdelijke gedragingen van mevrouw Arib die al eens eerder in het nieuws (via NRC) zijn gekomen, toen zij nog Kamervoorzitter was. En die klacht – autoritair optreden, schrikbewind, onveilige werksfeer – heeft toen niet tot onderzoek en/of consequenties geleid. Dan kun je er niet nog een keer over beginnen. 

CASE CLOSED. 

Er zijn meer kanttekeningen te maken. 

Waarom is de Landsadvocaat gelijk in de arm genomen? De eigen juristen kunnen toch ook zorgen voor een deugdelijk advies? En wie is er met het advies van de Landsadvocaat naar buiten gegaan? Alleen naar NRC of ook naar andere media (en welke dan)? 

Waarom is mevrouw Arib – in strijd met de regels – niet direct over de twee anonieme klachten geïnformeerd? Waarom is zij niet in de gelegenheid gesteld kennis te nemen van de inhoud van de klachten en een reactie te geven? Nu is ze in de media aan de schandaal genageld en al veroordeeld, zonder dat zij ervan wist, zonder dat zij er ook maar iets over heeft kunnen zeggen, zonder dat enig onderzoek heeft plaatsgevonden. 

Dan dat advies. Waarom – gelijk – een extern onderzoek? Waarom adviseert de landsadvocaat niet om de gewone procedure van de Tweede Kamer en de Commissie van Integriteit te volgen en (eerst) de zaak (intern) te onderzoeken? Als daar juridisch überhaupt nog ruimte voor is. Dat laatste zou immers uitstekend intern en low-key onderzocht kunnen worden, zonder dat de media en de rest van de wereld meekijkt. Geldt er geen privacy en privacybescherming voor Kamerleden?  

Hoe is het mogelijk dat NRC is geïnformeerd en inzage heeft gehad in de stukken? Let wel: nog voordat mevrouw Arib zelf op de hoogte was gesteld dat er twee anonieme klachten waren, dat de Landsadvocaat om advies was gevraagd, dat de Landsadvocaat dat advies inmiddels had uitgebracht, voordat zijzelf op een en ander heeft kunnen reageren? Hoe is het mogelijk dat dit is gebeurd onder ‘supervisie’ van de Landsadvocaat?  

De Landsadvocaat – een van de meest dure advocatenkantoren van Nederland, met als enige het privilege om zonder aanbestedingsprocedures de overheid van juridisch advies te voorzien – had behoren te weten dat deze gang flagrant in strijd is met welke klachtenregeling dan ook, ook die van de Tweede Kamer. En bovendien een juridische doodzonde tegen de algemene (basis)beginselen van behoorlijk bestuur in de Algemene wet bestuursrecht. 

Trouwens, welke appeltjes heeft de Landsadvocaat zelf nog te schillen na alle recente eigen schandalen? Kan het zijn dat mevrouw Arib daar, al dan niet in de perceptie van de Landsadvocaat, linksom of rechtsom misschien iets mee te maken had? Ook dat soort vragen hoort aandacht te krijgen in dit zeer complexe en woelige veld van ego’s en grote belangen. 

Kortom, het heeft er alle schijn van dat mevrouw Bergkamp niet goed is geadviseerd. De hele gang van gang van zaken verdient bepaald niet de schoonheidsprijs. Integendeel, het is hoogst onkies, vermoedelijk flagrant in strijd met de eigen regelgeving van de Tweede Kamer, sowieso om allerlei redenen onzorgvuldig en last but not least schadelijk. 

De schade aan de reputatie van mevrouw Arib is reeds een feit. Net als de schade aan vrouwen in het algemeen. Want de een (Bergkamp) reageert te traag en kan Baudet niet in toom houden. En de ander (Arib) is ‘te autoritair’ en heeft te veel haar op d’r tanden – iets wat mannen wel mogen, maar vrouwen echt niet. 

Het is te hopen dat een kritische pitbull-journalist met kennis van het recht deze gang van zaken onderzoekt. O tempora o mores. De zoveelste ondermijning van de rechtsstaat. Wat een blamage.