De dolgedraaide veiligheidsvoorschriften van Connexxion

Voor Connexxion zijn veiligheidsvoorschriften namelijk een reden om sommige gehandicapten helemaal niet mee te nemen. Teunie van de Kamp is zo iemand die wordt geweigerd door Connexxion. Door een vorm van reuma en een mislukte operatie is zij afhankelijk geworden van een rolstoel. Als zij een rit moet maken buiten de eigen regio, mag zij gebruik maken van een taxi-busje van Connexxion.

In De Ombudsman (vrijdag 5 november 2010, 19.25 u, Ned. 2) vertelt zij dat ze vroeger met een scootmobiel het liftrooster opreed en vervolgens het busje in. Maar dat mag niet meer. Dat is te onveilig. Want het zou zomaar kunnen gebeuren dat iemand in plaats van het busje in te rijden, de scootmobiel vol in de achteruit gooit en eraf kukelt. Dus moet Teunie, zelf de bus inklimmen waarna de chauffeur de scootmobiel naar binnen rijdt. Maar Teunie kan niet zelf de bus inklimmen. En dus mag ze niet mee. Ook Christel ’t Hart wordt geweigerd door Connexxion. Zij ligt door een bindweefselziekte al vijf jaar 24 uur per dag in bed. Als zij ergens heen wil, moet ze dus ook in haar bed worden vervoerd. Binnen de eigen regio gaat dat prima. Er is een taxi-bedrijf dat haar met bed en al meeneemt. Maar Connexxion vindt dat onveilig. Het is waar dat Christel in bed niet in een driepuntsgordel ligt. En als er een frontale botsing plaatsvindt, zou dat kunnen betekenen dat Christel uit haar bed wordt geslingerd. Voor Connexxion is dat een onaanvaardbaar risico. Dat klinkt heel zorgzaam, maar het effect is dat Christel de eigen regio niet meer uitkomt. De zorgzaamheid van Connexxion komt dus in feite neer op een gebiedsverbod voor Nederland buiten de regio. En dat klinkt toch een stuk minder zorgzaam.

Connexxion heeft een monopolie op het gehandicaptenvervoer buiten de eigen regio. Er is een aanbesteding gedaan door het Rijk en die heeft Connexxion gewonnen. Christel en Teunie kunnen er dus niet voor kiezen om zich door een andere vervoerder te laten brengen. Christel zou het liefst ook voor ritten buiten de eigen regio een beroep doen op haar vertrouwde chauffeur. Die wil dat ook best, maar dan stuurt hij wel de rekening naar Connexxion. En die willen die rekening niet betalen, want Connexxion mag volgens het contract alleen zorg in natura leveren. Maar wat heb je eigenlijk aan een gehandicaptenvervoerder die de meest gehandicapten mensen niet meeneemt?

De problemen met het gehandicaptenvervoer zijn bekend bij het Ministerie van Volksgezondheid Welzijn en Sport. De voormalige staatssecretaris Jet Bussemaker heeft de Tweede Kamer al eerder beloofd dat er maatwerk zou worden geleverd. Dat er nog steeds gehandicapten niet vervoerd worden vinden Tamara Venrooy (VVD), Richard de Mos (PVV) en Linda Voortman (GroenLinks) dan ook onacceptabel. In de uitzending van De Ombudsman kondigen zij aan de kwestie opnieuw aan de orde te stellen in de Tweede Kamer. Iedere gehandicapte moet gewoon vervoerd kunnen worden. Het door Bussemaker beloofde maatwerk moet er komen.

Maar maatwerk is vaak traagwerk. Het zou goed zijn als daarom bij de volgende aanbestedingsronde het contract wordt veranderd. Een patient zou het recht moeten krijgen om zelf met een oplossing te komen als een vervoerder in gebreke blijft. Zo zou Christel haar vaste chauffeur kunnen inschakelen die dan de rekening stuurt naar Connexxion. De vervoerder moet zo betalen voor zijn inflexibiliteit. Een andere noodoplossing is dat een patiënt het kleine risico dan maar zelf loopt. Een van de oorzaken van de inflexibiliteit van Connexxion is immers de vrees om aansprakelijk te worden gesteld als het toch onverhoopt misgaat. Maar Teunie is best bereid om Connexxion van die aansprakelijkheid te vrijwaren. Ze weet dat de kans dat je met scootmobiel en al van de lift valt extreem klein is. En ze wil dat risico liever welbewust nemen dan dat ze wordt veroordeeld tot een vervoersverbod buiten de eigen regio. Zo zijn veiligheidsvoorschriften weer een hulpmiddel voor veilig vervoer in plaats van een excuus om de moeilijkste gevallen maar thuis te laten.