De discussie over Zwarte Piet is niet zwart-wit

Ik heb mezelf nooit als zwart of wit beschouwd. Maar nu de discussie oplaait met betrekking tot Zwarte Piet, begrijp ik dat mensen mij in ieder geval niet wit vinden. Dagelijks krijg ik de vraag: “Wat vind jíj nu van Zwarte Piet, vind jij het ook beledigend voor zwarte mensen?”

Er zitten zes bloedlijnen in mij en nu moet ik ineens een standpunt innemen voor dat deel van mijn bloed dat zwart is. Ik heb altijd moeite gehad met het woord zwart. Dat vind ik een raar woord. Sowieso weet ik niet hoe ik ‘zwarte mensen’ moet noemen. Ik ben altijd bang dat het beledigend overkomt. En dat terwijl anderen mij geregeld als zwart persoon zien!

Niet omdat hij wit was Vroeger toen ik klein was, heb ik een paar keer Sinterklaas gevierd. Ik sta zelfs op de foto met Sinterklaas. Verlegen zit ik als meisje van vijf jaar op zijn schoot. Sinterklaas vond ik maar eng. Niet zozeer omdat hij wit was, maar omdat hij autoritair overkwam. En autoriteit, daar heb ik tot op de dag van vandaag nog steeds een hekel aan.

Sinterklaas werd bij ons thuis na een paar keer al niet meer gevierd, omdat mijn vader in Suriname geboren is en op gegeven moment besloot dat het discriminerend was dat er Zwarte Pieten bij betrokken waren. Voor een kind is het natuurlijk altijd sneu als het ineens geen Sinterklaas meer mag vieren terwijl je klasgenootjes dat wel doen. Natuurlijk vond ik het flauw. En ik was vast verdrietig.

Geen trauma Aan de andere kant, moet iedereen niet voor zichzelf bepalen wat hij van Zwarte Piet vindt? Wij gingen uiteindelijk in plaats van Sinterklaas gewoon aan kerst doen. De cadeaus schoven een paar weken op. Daar wen je ook wel weer aan. Ik heb er in ieder geval geen trauma aan overgehouden. Sinterklaas verdween uit mijn actieve geheugen.

Tot hij een paar jaar geleden weer opdook. Dat kwam eigenlijk omdat een van mijn vrienden in het buitenland mij erop wees dat het heel raar is dat wij een feest vieren met een duidelijk zwarte knecht. ‘Dat is toch racistisch?’ werd op verwijtende toon gezegd. Zo had ik er eigenlijk zelf nooit over nagedacht, maar mijn vader natuurlijk wel. Nieuwsgierig begon ik op internet een speurtocht. Tot mijn verbazing vond ik zelfs buitenlandse scripties over het onderwerp.

Niet verrast We zijn nu jaren verder en ik verzeker je dit: in het buitenland leeft het debat over ons Sinterklaasfeest al veel langer dan velen van ons vermoeden. Daarom was ik niet verrast toen ik vernam dat de VN een onderzoek hebben ingesteld. Dat vinden wij heel vreemd, maar wij wonen in dit land en weten niet beter.

Piet is zwart omdat hij door de schoorsteen gaat, zeggen we altijd. Maar dat verklaart niet de dik gemaakte lippen, de grote oorbellen en het accent dat vele Pieten maar wat graag gebruiken als ze snoep rondstrooien. Kom op mensen. Piet is natuurlijk niet zwart omdat hij door de schoorsteen gaat. Dat hebben we onszelf verteld omdat we ergens natuurlijk zelf ook wel voelden dat Zwarte Piet wel verdomd veel gelijkenis toonde met zwarte mensen. En als die Piet dan ook nog de knecht van een blanke genoemd wordt…

Worst Persoonlijk zal het mij een worst wezen of het Sinterklaasfeest nu wel of niet wordt afgeschaft. Maar ik vind wel dat iedereen het recht heeft om daar zijn eigen mening over te vormen. Door de globalisering was het denk ik slechts een kwestie van tijd dat deze discussie een keer tot op het niveau van de VN gevoerd zou worden. En dat premier Rutte het afdoet als “Piet is nu eenmaal zwart”, is natuurlijk een uitspraak waar niemand iets mee kan. Moeten we het feest afschaffen? Van mij hoeft het niet. Moeten we het feest aanpassen? Misschien een goed idee voor de groep die zich gekwetst voelt. Kinderen komen daar echt wel overheen.

Laten we in ieder geval respect hebben voor iedereen die er wél een mening over heeft. De discussie over Zwarte Piet is niet zwart-wit. En je kunt het niet afdoen met: stel je niet zo aan. Gevoelens zijn er nu eenmaal. Die gaan niet zomaar weg en al helemaal niet als ze niet erkend worden. Dan worden die gevoelens alleen maar erger. En dat is het volgens mij niet waard.

Misschien is Sinterklaas ook wel niet meer van deze tijd. Dan gaan we lekker met zijn allen kerst vieren. Scheelt weer een hoop centjes. Hoewel dat misschien voor de economie op dit moment niet de beste keuze is. 

cc-foto: nio_nl